Bệnh thận có triệu chứng gì?

Chào bạn,

Cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thực tế. Đúng như bạn nghi ngờ, bệnh thận thường tiến triển âm thầm, và các triệu chứng ban đầu dễ bị bỏ qua hoặc nhầm với mệt mỏi thông thường. Tuy nhiên, khi thận suy giảm chức năng — dù nhẹ — cơ thể sẽ bắt đầu phát tín hiệu. Tôi sẽ giúp bạn nhận diện rõ hơn những dấu hiệu đó, cũng như hiểu được sự khác biệt ở nam và nữ giới.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh thận (cả nam và nữ)

Khi thận không còn lọc máu hiệu quả, độc tố tích tụ, cân bằng điện giải rối loạn và hormone bị ảnh hưởng. Những biểu hiện sau đây là “tiếng nói” của thận đang gặp vấn đề:

– Mệt mỏi, suy nhược kéo dài: Không chỉ do thiếu ngủ, mà còn vì thận giảm sản xuất erythropoietin — hormone kích thích tạo hồng cầu — dẫn đến thiếu máu.
– Sưng phù: Thường ở mắt, chân, mắt cá chân hoặc tay do cơ thể giữ nước và muối khi thận không đào thải được.
– Thay đổi thói quen tiểu tiện: Đi tiểu nhiều vào ban đêm (nocturia), tiểu ít hơn bình thường, hoặc cảm giác tiểu không hết.
– Nước tiểu bất thường: Có bọt (dấu hiệu protein niệu), màu hồng, nâu hoặc đỏ (do máu trong nước tiểu).
– Da khô, ngứa dai dẳng: Do tích tụ urê và khoáng chất trong máu.
– Buồn nôn, chán ăn, sụt cân: Độc tố ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và vị giác.
– Đau lưng âm ỉ: Thường ở vùng hông dưới xương sườn, không phải đau cơ thông thường, đôi khi kèm sốt nếu có nhiễm trùng.
– Khó ngủ, mất tập trung: Do rối loạn chuyển hóa và độc tố tác động lên hệ thần kinh.

Triệu chứng đặc thù ở phụ nữ

Phụ nữ có thể gặp thêm những biểu hiện liên quan đến hệ nội tiết và sinh sản:

– Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ thất thường, lượng kinh quá nhiều hoặc quá ít.
– Giảm ham muốn tình dục: Do mất cân bằng hormone như estrogen và testosterone.
– Khó mang thai hoặc sẩy thai lặp lại: Trong một số trường hợp, suy thận ảnh hưởng đến môi trường nội tiết cần thiết cho thai kỳ.

Triệu chứng đặc thù ở nam giới

Nam giới cũng có những dấu hiệu riêng, thường bị bỏ qua vì tưởng do tuổi tác hoặc stress:

– Rối loạn cương dương: Không chỉ do tâm lý — suy thận làm giảm testosterone và ảnh hưởng lưu thông máu.
– Hơi thở có mùi amoniac (mùi khai): Khi urê trong máu tăng cao, cơ thể chuyển hóa thành amoniac qua hơi thở.
– Chóng mặt, hay quên, tê bì tay chân: Do độc tố ứ đọng ảnh hưởng thần kinh ngoại biên và trung ương.

Dấu hiệu cảnh báo suy thận giai đoạn đầu

Ở giai đoạn nhẹ (độ 1–2 của bệnh thận mạn), triệu chứng thường rất mơ hồ, nhưng không phải không có:

– Mệt mỏi nhẹ, thiếu sinh lực dù nghỉ ngơi đầy đủ.
– Sưng mí mắt vào sáng sớm hoặc phù nhẹ ở cổ chân sau khi đứng lâu.
– Đi tiểu đêm 2–3 lần/tuần trở lên.
– Da khô, ngứa không rõ nguyên nhân.
– Chán ăn, cảm giác “đầy bụng” dù ăn ít.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chỉ đi xét nghiệm vì “thấy trong người không ổn”, và kết quả cho thấy mức lọc cầu thận (eGFR) đã giảm đáng kể — dù họ chưa đau đớn gì rõ rệt.

Một số bệnh thận thường gặp

Không phải cứ “bệnh thận” là suy thận. Có nhiều nguyên nhân khác nhau, mỗi loại có diễn tiến và cách xử trí riêng:

– Bệnh thận mạn tính (CKD): Tiến triển âm thầm qua nhiều năm, thường do đái tháo đường hoặc tăng huyết áp.
– Suy thận cấp: Suy giảm chức năng thận đột ngột, có thể hồi phục nếu can thiệp kịp.
– Viêm cầu thận: Viêm tổn thương đơn vị lọc của thận, có thể do nhiễm trùng hoặc tự miễn.
– Bệnh thận đa nang (PKD): Di truyền, gây nhiều nang chứa dịch làm phình to thận.
– Sỏi thận: Gây đau quặn, tiểu máu, thậm chí tắc nghẽn niệu quản.
– Nhiễm trùng thận (viêm bể thận): Sốt cao, đau lưng, tiểu buốt — cần điều trị kháng sinh sớm.
– Ung thư thận: Thường không có triệu chứng sớm, đôi khi phát hiện tình cờ qua siêu âm.

Nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương thận

Hiểu được nguyên nhân giúp bạn phòng ngừa hiệu quả:

– Đái tháo đường: Là thủ phạm số 1 — đường huyết cao làm xơ cứng mạch máu thận.
– Tăng huyết áp: Áp lực máu cao liên tục “mài mòn” các tiểu động mạch thận.
– Bệnh di truyền: Như PKD hoặc một số hội chứng thận hiếm.
– Bệnh tự miễn: Lupus ban đỏ hệ thống có thể tấn công thận.
– Tắc nghẽn đường tiểu: Do sỏi, phì đại tiền liệt tuyến hoặc u chèn ép.
– Tuổi tác: Chức năng thận tự nhiên suy giảm sau 50–60 tuổi.
– Yếu tố nguy cơ khác: Hút thuốc, béo phì, dùng thuốc giảm đau kéo dài (NSAIDs), bệnh tim mạch.

Khi nào nên đi khám?

Bạn nên chủ động đi khám nếu có ít nhất 2 trong các dấu hiệu sau kéo dài trên 1–2 tuần:

– Mệt mỏi không giải thích được
– Phù nhẹ buổi sáng
– Đi tiểu đêm thường xuyên
– Nước tiểu có bọt hoặc đổi màu
– Da ngứa, chán ăn, buồn nôn

Xét nghiệm đơn giản như creatinine máu, eGFR, xét nghiệm nước tiểu (protein, hồng cầu) có thể phát hiện sớm tổn thương thận — ngay cả khi bạn chưa có triệu chứng rõ rệt.

Bệnh thận không “kêu la” ồn ào, nhưng lại có thể gây hậu quả nghiêm trọng nếu bỏ qua. Đa số trường hợp suy thận giai đoạn cuối đều bắt nguồn từ những dấu hiệu nhỏ bị xem nhẹ từ nhiều năm trước. Việc tầm soát định kỳ — đặc biệt nếu bạn có đái tháo đường, tăng huyết áp hoặc tiền sử gia đình — là cách tốt nhất để bảo vệ thận.

Nếu bạn đang có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, đừng chần chừ. Một lần xét nghiệm máu và nước tiểu có thể giúp bạn yên tâm — hoặc can thiệp kịp thời trước khi quá muộn.