Trẻ sơ sinh cần tiêm phòng những gì trong tháng đầu đời?
Chào bạn! Tôi hiểu nỗi lo lắng của một người cha, người mẹ khi lần đầu đón con về nhà — vừa hạnh phúc, vừa hồi hộp trước hàng loạt thông tin về chăm sóc và tiêm chủng. Đừng quá lo, vì trong tháng đầu đời, trẻ sơ sinh chỉ cần tiêm 2 loại vắc xin quan trọng: vắc xin viêm gan B và vắc xin lao (BCG). Đây là những mũi tiêm nền tảng, được khuyến cáo mạnh mẽ bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế nhằm bảo vệ bé khỏi những bệnh nguy hiểm ngay từ những ngày đầu đời.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích cụ thể từng mũi tiêm, lý do vì sao cần thiết, cũng như cách theo dõi và chăm sóc sau tiêm để bạn yên tâm hơn.
Những vắc xin trẻ sơ sinh cần tiêm trong tháng đầu
– Vắc xin viêm gan B liều sơ sinh: Được tiêm trong vòng 24 giờ đầu sau sinh, đặc biệt quan trọng nếu mẹ mắc viêm gan B. Mũi này giúp ngăn ngừa lây truyền virus từ mẹ sang con — một nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan hoặc ung thư gan ở trẻ em sau này.
– Vắc xin BCG (phòng lao): Thường tiêm trước khi xuất viện, muộn nhất là trước 1 tháng tuổi. Vắc xin này giúp phòng các thể lao nặng ở trẻ nhỏ như lao màng não hoặc lao kê — những biến chứng có thể đe dọa tính mạng.
Tôi đã chứng kiến rất nhiều trường hợp trẻ bị lây viêm gan B từ mẹ chỉ vì bỏ lỡ “cửa sổ vàng” 24 giờ đầu. Vì vậy, đừng xem nhẹ hai mũi tiêm này.
Tại sao tiêm sớm lại quan trọng đến thế?
Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non nớt, chưa đủ khả năng chống lại vi khuẩn và virus gây bệnh nguy hiểm. Tiêm vắc xin sớm chính là cách “mượn” hệ miễn dịch bên ngoài để bảo vệ bé trong giai đoạn dễ tổn thương nhất.
– Viêm gan B có thể lây qua đường máu, dịch cơ thể — và 90% trẻ sơ sinh nhiễm virus này sẽ chuyển thành mạn tính, so với chỉ 5–10% ở người lớn.
– Lao ở trẻ nhỏ diễn tiến âm thầm nhưng cực kỳ nguy hiểm. Vắc xin BCG không ngăn ngừa hoàn toàn nhiễm lao, nhưng giảm tới 70–80% nguy cơ mắc các thể lao nặng.
Nói cách khác, hai mũi tiêm này không chỉ là “thủ tục” — mà là lá chắn sinh học đầu tiên cho con bạn.
Dấu hiệu bình thường và bất thường sau tiêm cần theo dõi
Sau tiêm, hầu hết trẻ đều có phản ứng nhẹ — điều này cho thấy hệ miễn dịch đang đáp ứng tốt:
– Sau vắc xin viêm gan B: Có thể sốt nhẹ (<38°C), quấy khóc, chỗ tiêm hơi sưng đỏ — thường tự hết trong 1–2 ngày.
– Sau vắc xin BCG: Khoảng 2–4 tuần sau, chỗ tiêm nổi một nốt nhỏ, có thể hóa mủ rồi đóng vảy và để lại sẹo nhỏ. Đây là phản ứng mong đợi, không cần bôi thuốc hay băng kín.
Tuy nhiên, bạn nên đưa bé đi khám ngay nếu: – Sốt cao trên 38.5°C kéo dài hơn 48 giờ
– Trẻ bỏ bú, li bì, khó thở
– Chỗ tiêm sưng to lan rộng, chảy mủ nhiều hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng
Lưu ý quan trọng khi đưa trẻ đi tiêm phòng
– Không trì hoãn tiêm vì sợ phản ứng phụ: Nguy cơ biến chứng từ bệnh thực tế cao gấp hàng trăm lần so với phản ứng sau vắc xin.
– Tiêm đúng lịch: Liều viêm gan B sơ sinh phải trong 24 giờ đầu — trễ hơn sẽ làm giảm hiệu quả bảo vệ đáng kể.
– Theo dõi sức khỏe trước tiêm: Nếu trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc đang ốm, hãy trao đổi kỹ với bác sĩ — nhưng đa số trường hợp vẫn tiêm được theo hướng dẫn đặc biệt.
– Ghi chép sổ tiêm chủng đầy đủ: Đây là “hồ sơ sức khỏe” quan trọng suốt đời của bé.
Hai mũi tiêm trong tháng đầu đời — viêm gan B và BCG — là bước khởi đầu không thể thiếu trong hành trình bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ sơ sinh. Chúng an toàn, hiệu quả và đã được kiểm chứng qua hàng thập kỷ sử dụng toàn cầu. Là bác sĩ, tôi luôn khuyên các bậc phụ huynh: Đừng để nỗi lo vô hình cản trở lá chắn hữu hình cho con mình. Hãy tiêm đủ, tiêm đúng và yên tâm rằng bạn đang trao cho bé món quà đầu tiên: sự an toàn.
