Tiêm vắc xin trước khi mang thai có cần thiết không?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất đúng và thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho hành trình làm mẹ — điều mà tôi luôn khuyến khích ở các bệnh nhân của mình. Tiêm vắc xin trước khi mang thai là một bước quan trọng, giúp bảo vệ cả mẹ lẫn thai nhi khỏi những bệnh truyền nhiễm có thể gây biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ cụ thể về những vắc xin cần tiêm, thời điểm phù hợp và lưu ý quan trọng bạn nên biết.
Những vắc xin nên tiêm trước khi mang thai
Trước khi có thai từ 1–3 tháng là khoảng thời gian lý tưởng để hoàn tất lịch tiêm phòng. Một số vắc xin sống giảm độc lực không được phép tiêm trong thai kỳ, nên phải chủ động tiêm trước:
– Sởi – Quai bị – Rubella (MMR): Nhiễm rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ có thể gây sảy thai, thai chết lưu hoặc dị tật bẩm sinh nặng như đục thủy tinh thể, điếc, tim bẩm sinh.
– Thủy đậu: Nếu mắc thủy đậu khi mang thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và ba, có thể dẫn đến hội chứng thủy đậu bẩm sinh hoặc viêm phổi nặng ở mẹ.
– Viêm gan B: Phụ nữ chưa có miễn dịch nên tiêm đủ 3 mũi trước khi mang thai để tránh lây truyền virus cho con qua đường máu hoặc trong lúc sinh.
– Cúm mùa: Dù có thể tiêm trong thai kỳ, nhưng nếu bạn đang trong mùa cúm và dự định mang thai sớm, tiêm trước vẫn an toàn và hiệu quả hơn.
– Uốn ván – Bạch hầu – Ho gà (Tdap): Thường tiêm vào tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ, nhưng nếu bạn chưa từng tiêm nhắc lại, nên trao đổi với bác sĩ để cân nhắc tiêm sớm hơn.
Vắc xin tuyệt đối không tiêm khi đang mang thai
Một số vắc xin chứa virus sống giảm độc lực có thể vượt qua nhau thai và ảnh hưởng đến thai nhi. Vì vậy, chúng chỉ được tiêm trước khi mang thai, và bạn cần tránh có thai ít nhất 1 tháng sau khi tiêm:
– Vắc xin MMR
– Vắc xin thủy đậu
– Vắc xin sốt vàng (nếu bạn du lịch đến vùng dịch)
Nếu lỡ tiêm những vắc xin này rồi phát hiện có thai ngay sau đó, đừng hoảng — hãy đến gặp bác sĩ sản khoa để được theo dõi sát, vì nguy cơ thực tế thường thấp hơn bạn nghĩ.
Dấu hiệu cho thấy bạn cần kiểm tra miễn dịch trước khi tiêm
Không phải ai cũng cần tiêm lại toàn bộ. Trong phòng khám, tôi thường yêu cầu xét nghiệm kháng thể trước khi chỉ định tiêm:
– Bạn đã từng tiêm MMR hoặc thủy đậu nhưng không rõ đủ liều chưa.
– Có tiền sử mắc bệnh (ví dụ: từng bị thủy đậu) — lúc này cơ thể có thể đã có miễn dịch tự nhiên.
– Xét nghiệm HBsAb âm tính dù đã tiêm viêm gan B — có thể cần tiêm nhắc lại.
Việc kiểm tra miễn dịch giúp tránh tiêm thừa, vừa tiết kiệm chi phí, vừa giảm phản ứng phụ không cần thiết.
Lưu ý quan trọng khi lên kế hoạch tiêm phòng
– Lên lịch tiêm sớm: Ít nhất 1–3 tháng trước khi dự định thụ thai để đảm bảo đủ thời gian tạo miễn dịch và tránh rủi ro với vắc xin sống.
– Ghi chép đầy đủ: Giữ sổ tiêm chủng hoặc hình ảnh phiếu tiêm — thông tin này rất hữu ích khi bạn đi khám thai lần đầu.
– Không tự ý tiêm tại nhà: Luôn tiêm tại cơ sở y tế có đủ điều kiện theo dõi phản ứng sau tiêm.
– Kết hợp khám sức khỏe tiền thai sản: Bác sĩ sẽ đánh giá tổng thể — từ tiêm chủng, dinh dưỡng, đến sàng lọc bệnh lý nền như tiểu đường, tuyến giáp.
Tiêm vắc xin trước khi mang thai không chỉ là “lời khuyên” — đó là biện pháp dự phòng chủ động, an toàn và hiệu quả để giảm thiểu rủi ro cho cả mẹ và bé. Trong nhiều năm hành nghề, tôi thấy rằng những bà mẹ chuẩn bị tốt từ giai đoạn tiền thai sản thường có thai kỳ ổn định và ít biến chứng hơn đáng kể.
Nếu bạn đang lên kế hoạch có con, hãy dành 1 buổi để gặp bác sĩ sản khoa hoặc chuyên gia tiêm chủng — chỉ cần một cuộc hẹn ngắn, bạn có thể yên tâm bước vào hành trình làm mẹ với nền tảng sức khỏe vững chắc nhất.
