Tiêm phòng sởi có cần thiết không và tiêm khi nào là tốt nhất?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo của bạn — đặc biệt khi dịch sởi bùng phát gần nơi sinh sống. Tiêm phòng sởi là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh, và nên tiêm càng sớm càng tốt theo lịch khuyến cáo. Với trẻ dưới 12 tháng tuổi sống trong vùng có nguy cơ cao, việc tiêm sớm từ 6–9 tháng là hoàn toàn hợp lý và được Bộ Y tế khuyến nghị.
Vì sao tiêm phòng sởi lại quan trọng?
Sởi là bệnh truyền nhiễm cực kỳ dễ lây — chỉ cần tiếp xúc với người bệnh qua đường hô hấp, virus có thể lan nhanh trong không khí. Trước khi có vaccine, sởi từng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ nhỏ. Ngày nay, nhờ tiêm chủng đầy đủ, tỷ lệ mắc và biến chứng nặng đã giảm đáng kể.
– Vaccine sởi kích thích cơ thể tạo miễn dịch đặc hiệu, giúp nhận diện và tiêu diệt virus nếu bị phơi nhiễm.
– Hiệu quả bảo vệ sau 2 mũi tiêm đạt trên 95%, đồng thời góp phần tạo “miễn dịch cộng đồng”, bảo vệ cả những người không thể tiêm (trẻ sơ sinh, người suy giảm miễn dịch).
– Không tiêm hoặc tiêm muộn làm tăng nguy cơ bùng phát dịch, đặc biệt ở khu dân cư đông đúc, trường học, nhà trẻ.
Lịch tiêm phòng sởi chuẩn theo khuyến cáo
Tại Việt Nam, vaccine sởi được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng với lịch như sau:
– Mũi 1: Khi trẻ đủ 9 tháng tuổi.
– Mũi 2: Khi trẻ 18 tháng tuổi (hoặc tiêm sớm hơn nếu dùng vaccine phối hợp sởi – quai bị – rubella từ dịch vụ tiêm chủng).
Lưu ý quan trọng:
– Trong vùng đang có dịch, trẻ có thể tiêm mũi đầu từ 6 tháng tuổi (mũi này không tính vào lịch chuẩn, nên vẫn cần tiêm lại 2 mũi đầy đủ sau 9 và 18 tháng).
– Người lớn chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm đủ 2 mũi cũng nên tiêm bổ sung, nhất là phụ nữ trước khi mang thai.
Dấu hiệu phản ứng sau tiêm và cách xử trí
Phản ứng sau tiêm vaccine sởi thường nhẹ và tự hết trong 1–3 ngày:
– Sốt nhẹ (37.5–38.5°C)
– Phát ban nhẹ dạng sởi giả (xuất hiện khoảng ngày thứ 7–10 sau tiêm)
– Quấy khóc, mệt mỏi thoáng qua
Bạn nên theo dõi trẻ sát trong 24–72 giờ đầu. Nếu thấy các dấu hiệu bất thường như:
– Sốt cao >39°C kéo dài >2 ngày
– Co giật, li bì, khó thở
– Sưng tấy lan rộng tại chỗ tiêm
→ Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
Những hiểu lầm phổ biến về tiêm phòng sởi
Nhiều phụ huynh do dự tiêm vì lo ngại tác dụng phụ hoặc nghĩ “mắc sởi một lần là xong”. Tuy nhiên:
– Sởi không phải bệnh “trẻ nào cũng phải trải qua” — biến chứng có thể rất nặng: viêm phổi, viêm não, mù lòa, thậm chí tử vong.
– Vaccine sởi KHÔNG gây tự kỷ — điều này đã được chứng minh qua hàng chục nghiên cứu quy mô lớn trên thế giới.
– Miễn dịch từ mẹ chỉ bảo vệ trẻ trong vài tháng đầu, không đủ để chống lại virus khi tiếp xúc thật sự.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trẻ nhập viện vì sởi dù chỉ mới 10–11 tháng tuổi — tất cả đều chưa được tiêm mũi nào. Đó là điều hoàn toàn có thể phòng tránh được.
Tiêm phòng sởi không chỉ là quyền lợi, mà còn là trách nhiệm với cộng đồng. Hãy tiêm đúng lịch, đủ mũi — đặc biệt trong bối cảnh dịch sởi có nguy cơ tái bùng phát. Nếu bạn đang sống trong vùng có ca bệnh, đừng chần chừ: hãy đưa con đi tiêm sớm, ngay cả khi chưa tròn 9 tháng. Việc chủ động phòng bệnh luôn hiệu quả và an toàn hơn rất nhiều so với điều trị khi đã mắc.
Nếu còn băn khoăn về tình trạng cụ thể của con, bạn có thể trao đổi trực tiếp với bác sĩ tiêm chủng để được tư vấn cá thể hóa — nhưng đừng để nỗi lo trở thành rào cản bảo vệ sức khỏe của bé.
