Tiêm phế cầu có cần thiết không?

Chào bạn,

Tiêm phế cầu rất cần thiết, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi – những đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh nghiêm trọng do Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn). Đây không chỉ là vắc xin “phòng khi ốm”, mà là biện pháp chủ động ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết – thậm chí tử vong.

Vì sao tiêm phế cầu lại quan trọng?

Phế cầu khuẩn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh đường hô hấp và nhiễm trùng xâm lấn ở trẻ em và người già. Điều đáng lo ngại là:

– Nhiều chủng phế cầu hiện nay đã kháng kháng sinh, khiến điều trị trở nên khó khăn.
– Trẻ dưới 5 tuổi và người trên 65 tuổi có hệ miễn dịch non nớt hoặc suy giảm, dễ bị tấn công.
– Vi khuẩn này lây lan qua giọt bắn khi ho, hắt hơi – rất dễ bùng phát thành ổ dịch trong cộng đồng.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trường hợp trẻ nhập viện với viêm màng não do phế cầu, dù trước đó hoàn toàn khỏe mạnh. Vắc xin chính là “lá chắn” hiệu quả nhất để tránh những tình huống đáng tiếc như vậy.

Ai nên tiêm vắc xin phế cầu?

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các nhóm sau nên tiêm phế cầu:

– Trẻ em dưới 5 tuổi: Đây là nhóm ưu tiên hàng đầu. Lịch tiêm thường bắt đầu từ 6 tuần tuổi.
– Người từ 65 tuổi trở lên: Nguy cơ biến chứng nặng cao hơn gấp nhiều lần.
– Người có bệnh nền: Như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, suy thận, HIV…
– Người vừa trải qua phẫu thuật cắt lách hoặc có rối loạn miễn dịch.

Nếu con bạn gần 2 tuổi và chưa tiêm, bạn vẫn có thể bắt đầu ngay – chỉ cần tuân thủ đúng số mũi theo độ tuổi.

Các loại vắc xin phế cầu hiện nay

Hiện có hai loại vắc xin phế cầu phổ biến:

– PCV10/PCV13 (vắc xin liên hợp): Dành chủ yếu cho trẻ nhỏ, kích thích miễn dịch mạnh và tạo trí nhớ miễn dịch lâu dài.
– PPSV23 (vắc xin polysaccharide): Thường dùng cho người lớn, đặc biệt trên 65 tuổi hoặc có bệnh lý nền.

Mỗi loại bảo vệ trước một số chủng phế cầu khác nhau. Bác sĩ sẽ tư vấn loại phù hợp dựa trên độ tuổi, tình trạng sức khỏe và tiền sử tiêm chủng của bạn hoặc con bạn.

Tiêm phế cầu có an toàn không? Tác dụng phụ thường gặp?

Vắc xin phế cầu rất an toàn và đã được sử dụng rộng rãi toàn cầu trong nhiều năm. Tác dụng phụ thường nhẹ và tự hết sau 1–2 ngày, bao gồm:

– Sưng, đỏ, đau nhẹ tại chỗ tiêm.
– Sốt nhẹ (<38,5°C).
– Quấy khóc (ở trẻ) hoặc mệt mỏi thoáng qua (ở người lớn).

Phản ứng nghiêm trọng cực kỳ hiếm. Lợi ích phòng bệnh luôn vượt xa nguy cơ phản ứng sau tiêm.

Tiêm phế cầu không phải là lựa chọn “khi có bệnh”, mà là biện pháp dự phòng chủ động trước những căn bệnh nguy hiểm có thể diễn tiến nhanh và để lại di chứng nặng nề. Với trẻ nhỏ như con bạn, đây là thời điểm vàng để tiêm – càng sớm càng tốt. Bạn đừng chờ đến khi con ốm mới nghĩ đến vắc xin, bởi lúc đó có thể đã quá muộn. Hãy đưa con đi tiêm theo lịch và tham vấn bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.