U xơ tử cung có nguy hiểm không?
Chào bạn,
U xơ tử cung là khối u lành tính, nhưng không có nghĩa là vô hại. Tùy vào vị trí, kích thước và số lượng, u xơ có thể gây ra hàng loạt biến chứng — từ thiếu máu, chèn ép cơ quan lân cận đến vô sinh, sảy thai hoặc băng huyết sau sinh. Dù không chuyển thành ung thư, nhưng nếu bỏ qua theo dõi và điều trị kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bạn.
Nguyên nhân và đặc điểm của u xơ tử cung
U xơ tử cung hình thành từ mô cơ trơn của tử cung, phát triển dưới tác động của nội tiết tố estrogen. Đây là lý do vì sao bệnh gần như chỉ xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản (16–50 tuổi), và thường teo nhỏ sau mãn kinh.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ:
– Mất cân bằng nội tiết, đặc biệt là estrogen dư thừa.
– Thừa cân, béo phì: mô mỡ sản xuất estrogen ngoại vi.
– Yếu tố di truyền: nếu mẹ hoặc chị em ruột bị u xơ, bạn có nguy cơ cao hơn.
– Chủng tộc: phụ nữ da đen có tỷ lệ mắc cao gấp 3–9 lần so với phụ nữ da trắng.
U xơ có thể đơn độc hoặc nhiều khối, kích thước từ vài mm đến hàng chục cm. Điều quan trọng không phải là “có u hay không”, mà là u nằm ở đâu, gây triệu chứng gì và ảnh hưởng thế nào đến chức năng sinh sản.
Phân loại u xơ tử cung theo vị trí (theo hệ thống FIGO 2011)
Vị trí khối u quyết định triệu chứng và phương pháp điều trị:
– Loại 0–2: U xơ dưới niêm mạc — thường gây rối loạn kinh nguyệt, chảy máu nhiều, vô sinh.
– Loại 3–5: U xơ trong thành cơ — có thể làm tử cung to ra, gây đau bụng, chèn ép bàng quang hoặc trực tràng.
– Loại 6–7: U xơ dưới thanh mạc — dễ bị nhầm với u buồng trứng; nếu có cuống, có thể xoắn gây đau cấp.
– Loại 8: U ở cổ tử cung hoặc vùng quanh tử cung — hiếm nhưng dễ gây rối loạn tiểu tiện hoặc đau khi quan hệ.
Biến chứng nguy hiểm của u xơ tử cung
1. Ở phụ nữ chưa mang thai hoặc không có ý định mang thai
– Thiếu máu mạn tính: do rong kinh, rong huyết kéo dài → mệt mỏi, da xanh, chóng mặt, thậm chí ngất.
– Chèn ép cơ quan lân cận:
– Bàng quang: tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu đêm.
– Trực tràng: táo bón, đau khi đi cầu.
– Niệu quản: ứ nước thận, suy thận nếu không xử trí.
– Tĩnh mạch chậu: phù chi dưới, cảm giác nặng chân.
– Vô sinh hoặc khó có thai: u xơ làm biến dạng buồng tử cung, cản trở làm tổ của phôi.
– Xoắn cuống u: đau bụng dữ dội, buồn nôn, cần mổ cấp cứu.
– Nhiễm trùng: đặc biệt với u xơ thò ra cổ tử cung → khí hư hôi, sốt, viêm nội mạc tử cung.
⚠️ Lưu ý: U xơ tử cung không chuyển thành ung thư. Đây là khối u lành tính, nhưng biến chứng do nó gây ra có thể rất nghiêm trọng.
2. Ở phụ nữ đang mang thai
– Sảy thai hoặc sinh non: do tử cung co bóp bất thường hoặc không giãn đủ cho thai phát triển.
– Ngôi thai bất thường: khối u chiếm chỗ → ngôi mông, ngôi ngang, tăng nguy cơ mổ lấy thai.
– Rau bong non: khi u xơ cản trở sự bám dính của bánh rau → nguy cơ suy thai cấp.
– Băng huyết sau sinh: tử cung không co hồi tốt do u xơ → mất máu ồ ạt.
– Bế sản dịch, nhiễm khuẩn hậu sản: do tử cung co kém, sản dịch ứ đọng.
Làm thế nào để phòng ngừa và kiểm soát biến chứng?
Không có cách nào ngăn u xơ hình thành hoàn toàn, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ tiến triển và biến chứng bằng:
– Khám phụ khoa định kỳ 6–12 tháng/lần, đặc biệt nếu có kinh nguyệt bất thường, đau bụng, tiểu rắt.
– Siêu âm tử cung khi nghi ngờ — đây là phương tiện chẩn đoán chính xác và không xâm lấn.
– Kiểm soát cân nặng: giảm mỡ cơ thể giúp cân bằng estrogen.
– Chế độ ăn giàu rau xanh, ít thịt đỏ, hạn chế rượu bia và thực phẩm chứa hormone.
– Không tự ý dùng thuốc nội tiết (như estrogen bổ sung) nếu chưa có chỉ định.
Khi nào cần điều trị?
Điều trị không phụ thuộc vào kích thước u, mà vào triệu chứng và kế hoạch sinh sản:
– Điều trị nội khoa: thuốc giảm estrogen (như GnRH agonist), thuốc cầm máu, điều hòa kinh nguyệt — giúp làm nhỏ u tạm thời.
– Can thiệp ngoại khoa:
– Bóc nhân xơ: giữ nguyên tử cung, phù hợp cho người muốn có con.
– Nút mạch tử cung: tắc mạch nuôi u, làm teo khối u mà không cần mổ.
– Cắt tử cung: chỉ áp dụng khi u lớn, tái phát nhiều lần, không còn nhu cầu sinh đẻ.
Kết luận của bác sĩ
U xơ tử cung tuy lành tính nhưng không nên xem nhẹ. Nhiều phụ nữ đến khám muộn khi đã thiếu máu nặng, vô sinh hoặc gặp biến chứng thai kỳ nghiêm trọng. Nếu bạn đang trong độ tuổi sinh sản, hãy chủ động theo dõi chu kỳ kinh, đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường. Phát hiện sớm — can thiệp đúng — giữ được sức khỏe và khả năng làm mẹ.
