Ra máu kinh bất thường có thể do đâu và khi nào cần đi khám?
Chào bạn, tôi là bác sĩ chuyên khoa phụ sản. Cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thật – và cũng rất phổ biến trong phòng khám của tôi. Ra máu kinh bất thường thực sự có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, từ những thay đổi sinh lý nhẹ đến các bệnh lý cần can thiệp y khoa. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu và biết khi nào cần tìm đến bác sĩ.
Dấu hiệu nhận biết máu kinh bất thường
Bạn có thể nghi ngờ kinh nguyệt bất thường nếu gặp một hoặc nhiều biểu hiện sau:
– Lượng máu quá nhiều: Phải thay băng vệ sinh mỗi 1–2 giờ, ngay cả ban đêm, hoặc thấy máu thấm ướt quần lót dù đã dùng băng.
– Thời gian kéo dài: Kinh kéo dài trên 7 ngày (gọi là rong kinh) hoặc chảy máu không theo chu kỳ trên 15 ngày (rong huyết).
– Ra máu giữa chu kỳ: Chảy máu ngoài thời điểm hành kinh, có thể kèm đau bụng, đặc biệt nếu bạn đang dùng biện pháp tránh thai.
– Màu sắc và mùi khác thường: Máu có màu đen sẫm, xám, hoặc bốc mùi tanh hôi – dấu hiệu gợi ý nhiễm trùng.
– Máu vón cục lớn: Cục máu to hơn đồng xu, xuất hiện liên tục trong nhiều ngày, không phải chỉ 1–2 ngày đầu chu kỳ.
Nguyên nhân phổ biến gây ra máu kinh bất thường
Trong thực hành lâm sàng, tôi thường gặp các nhóm nguyên nhân sau:
– Rối loạn nội tiết: Buồng trứng đa nang, suy giáp, cường giáp, hoặc thay đổi hormone ở tuổi tiền mãn kinh có thể làm mất cân bằng estrogen – progesterone, dẫn đến bong tróc niêm mạc tử cung không đều.
– Bệnh lý cấu trúc: U xơ tử cung (khối u lành tính trong cơ tử cung), polyp nội mạc tử cung, hay lạc nội mạc tử cung đều có thể gây chảy máu bất thường.
– Rối loạn đông máu: Như bệnh von Willebrand – thường bị bỏ sót ở phụ nữ trẻ, khiến máu khó đông và kinh kéo dài.
– Nhiễm trùng sinh dục: Viêm nội mạc tử cung, viêm vùng chậu do lậu, chlamydia… có thể gây chảy máu kèm sốt, đau bụng và khí hư hôi.
– Tác dụng của thuốc hoặc biện pháp tránh thai: Vòng tránh thai nội tiết (IUD), thuốc chống đông, hoặc thậm chí thuốc điều trị trầm cảm đôi khi ảnh hưởng đến chu kỳ.
– Các tình trạng liên quan đến thai kỳ: Sảy thai sớm, mang thai ngoài tử cung – dù bạn nghĩ mình “không thể có thai” – vẫn cần loại trừ.
Khi nào bạn nên đi khám ngay?
Đừng chần chừ nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu sau:
– Chảy máu nhiều gây chóng mặt, mệt mỏi, da xanh (dấu hiệu thiếu máu).
– Đau bụng dữ dội, sốt cao, hoặc khí hư có mủ – gợi ý viêm nhiễm nặng.
– Ra máu sau mãn kinh hoặc sau quan hệ tình dục.
– Chu kỳ kinh bất thường kéo dài trên 2–3 chu kỳ liên tiếp, dù không đau.
Tôi thường khuyên bệnh nhân: “Nếu bạn cảm thấy lo lắng đến mức phải tra Google mỗi lần thấy máu ra – đó chính là lúc nên đi khám.” Một lần siêu âm vùng chậu và xét nghiệm hormone có thể giúp bạn yên tâm hoặc phát hiện sớm vấn đề.
Hướng dẫn chăm sóc và phòng ngừa tại nhà
Trong khi chờ khám hoặc nếu nguyên nhân nhẹ (như rối loạn hormone tạm thời), bạn có thể:
– Ghi nhật ký kinh nguyệt: Ghi ngày bắt đầu, lượng máu, cục máu, đau bụng… để cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ.
– Tránh dùng thuốc giảm đau tự ý kéo dài: Đặc biệt là aspirin – có thể làm tăng chảy máu.
– Bổ sung sắt và nghỉ ngơi: Nếu mất máu nhiều, hãy ăn thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, rau lá xanh) và tránh gắng sức.
– Không thụt rửa âm đạo: Việc này có thể làm mất cân bằng vi khuẩn, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
– Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì hoặc suy dinh dưỡng đều ảnh hưởng đến hormone sinh dục.
Ra máu kinh bất thường hiếm khi là “chuyện nhỏ” nếu kéo dài hoặc kèm triệu chứng toàn thân. Trong nhiều trường hợp, đây là tín hiệu cảnh báo sớm của u xơ, polyp, hoặc thậm chí ung thư nội mạc tử cung – đặc biệt ở phụ nữ trên 40 tuổi.
Tôi luôn nhấn mạnh với bệnh nhân: Đừng chủ quan, nhưng cũng đừng hoảng sợ. Hầu hết nguyên nhân đều điều trị được nếu phát hiện kịp thời. Hãy đi khám phụ khoa định kỳ 6–12 tháng/lần, và đừng ngần ngại chia sẻ mọi thay đổi – dù bạn nghĩ nó “không quan trọng”. Vì với tôi, không có câu hỏi nào là thừa khi nói về sức khỏe của bạn.
