Nhân xơ tử cung là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn, Nhân xơ tử cung (hay còn gọi là u xơ tử cung) là khối u lành tính phát triển từ lớp cơ trơn của tử cung. Đây là tình trạng rất phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt từ 30–50 tuổi. Mặc dù nghe có vẻ đáng lo, nhưng hơn 99% các trường hợp nhân xơ đều không phải ung thư và không làm tăng nguy cơ ung thư tử cung.
Nguyên nhân chính xác gây ra nhân xơ tử cung là gì? Đến nay, y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra nhân xơ tử cung, nhưng có một số yếu tố đóng vai trò then chốt:
– Rối loạn nội tiết tố, đặc biệt là estrogen và progesterone – hai hormone kích thích sự phát triển của niêm mạc tử cung mỗi chu kỳ kinh. Nhân xơ thường phát triển mạnh khi nồng độ estrogen cao (tuổi sinh sản) và teo dần sau mãn kinh. – Yếu tố di truyền: Nếu mẹ hoặc chị em ruột bạn từng bị nhân xơ, nguy cơ bạn mắc cũng cao hơn. – Chế độ sống: Béo phì, ăn nhiều thịt đỏ, ít rau xanh, stress kéo dài… có thể góp phần thúc đẩy sự hình thành nhân xơ.
Các triệu chứng phổ biến nhất của nhân xơ tử cung là gì? Nhiều phụ nữ không có triệu chứng rõ rệt, đặc biệt khi nhân xơ nhỏ. Tuy nhiên, khi khối u lớn hoặc nằm ở vị trí nhạy cảm, bạn có thể gặp:
– Kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài hoặc có cục máu đông. – Đau bụng dưới, cảm giác nặng vùng chậu hoặc đầy bụng. – Tiểu rắt, táo bón do nhân xơ chèn ép bàng quang hoặc trực tràng. – Đau khi quan hệ tình dục. – Khó mang thai hoặc sảy thai lặp lại (trong một số trường hợp).
Khi nào thì cần phải điều trị nhân xơ tử cung? Không phải ai có nhân xơ cũng cần điều trị. Tôi thường cân nhắc can thiệp khi:
– Triệu chứng ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng sống (ra máu nhiều gây thiếu máu, đau kéo dài…). – Nhân xơ lớn (>5 cm), phát triển nhanh hoặc gây biến dạng buồng tử cung. – Có kế hoạch mang thai mà nhân xơ nằm ở vị trí cản trở phôi làm tổ (như trong lòng tử cung). – Nghi ngờ tổn thương không điển hình (hiếm, nhưng cần loại trừ).
Nhân xơ tử cung có phải là ung thư không? Hoàn toàn không. Nhân xơ tử cung là khối u lành tính, xuất phát từ mô cơ trơn – không liên quan đến tế bào ung thư. Tỷ lệ biến đổi thành ung thư (leiomyosarcoma) cực kỳ hiếm, dưới 0.1%. Vì vậy, bạn không cần lo lắng về nguy cơ “ung thư” chỉ vì có nhân xơ.
Nhân xơ tử cung có ảnh hưởng đến khả năng mang thai không? Có thể – tùy vị trí và kích thước.
– Nếu nhân xơ nằm trong lòng tử cung (submucosal), nó có thể cản trở phôi làm tổ, làm tăng nguy cơ vô sinh hoặc sảy thai. – Nhân xơ trong vách cơ (intramural) lớn cũng có thể làm biến dạng buồng tử cung. – Nhưng nếu nhân xơ ngoài thanh mạc (subserosal) và nhỏ, thường không ảnh hưởng đến thai kỳ.
Trong phòng khám, tôi thường tư vấn đánh giá lại bằng siêu âm 4D hoặc MRI nếu bạn đang có ý định mang thai và có nhân xơ kích thước đáng kể.
Sau khi mãn kinh, nhân xơ tử cung có tự teo đi không? Đúng vậy. Do nhân xơ phụ thuộc vào estrogen, khi buồng trứng ngưng hoạt động sau mãn kinh, nồng độ estrogen giảm mạnh, khiến đa số nhân xơ teo nhỏ dần và triệu chứng cũng thuyên giảm. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng liệu pháp hormone thay thế (HRT) có estrogen, nhân xơ có thể tiếp tục tồn tại hoặc phát triển chậm.
Phương pháp siêu âm có phát hiện chính xác nhân xơ tử cung không? Siêu âm qua ngã âm đạo là công cụ đầu tay, chính xác và không xâm lấn để chẩn đoán nhân xơ. Nó giúp xác định:
– Số lượng, kích thước, vị trí (trong lòng, trong cơ, ngoài tử cung). – Đặc tính khối u (đặc, không có mạch máu bất thường – giúp phân biệt với u ác).
Trong một số trường hợp phức tạp (nhiều nhân xơ, nghi ngờ u khác), tôi có thể chỉ định MRI vùng chậu để đánh giá chi tiết hơn – đặc biệt khi lên kế hoạch phẫu thuật.
Phẫu thuật bóc tách nhân xơ tử cung (Myomectomy) có rủi ro gì không? Myomectomy là lựa chọn cho phụ nữ muốn giữ tử cung, đặc biệt khi có ý định sinh con. Tuy là phẫu thuật an toàn, nhưng vẫn có một số rủi ro cần cân nhắc:
– Chảy máu trong mổ, đôi khi cần truyền máu. – Dính buồng tử cung sau mổ, có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai. – Tái phát nhân xơ: Khoảng 15–30% trường hợp có thể mọc lại trong 5 năm, nhất là khi còn nhiều nhân xơ nhỏ chưa được xử lý. – Nguy cơ vỡ tử cung khi mang thai (hiếm, nhưng cần theo dõi sát nếu vết mổ sâu vào lớp cơ).
Tùy vị trí và số lượng nhân xơ, phẫu thuật có thể thực hiện qua nội soi, mở bụng hoặc qua đường âm đạo – tôi luôn trao đổi kỹ với bệnh nhân để chọn phương pháp tối ưu nhất.
Người bị nhân xơ tử cung nên có chế độ ăn uống như thế nào? Chế độ ăn không “chữa khỏi” nhân xơ, nhưng có thể làm chậm tiến triển và giảm viêm:
– Tăng rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám: Giàu chất xơ, giúp điều hòa estrogen. – Hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn: Một số nghiên cứu cho thấy liên quan đến nguy cơ cao hơn. – Bổ sung thực phẩm giàu omega-3 (cá béo, hạt chia, hạt lanh): Có tác dụng chống viêm. – Giảm rượu, caffeine và đồ ngọt: Có thể làm mất cân bằng nội tiết. – Duy trì cân nặng hợp lý: Mỡ thừa làm tăng estrogen – yếu tố nuôi dưỡng nhân xơ.
Kết luận của bác sĩ Nhân xơ tử cung là tình trạng lành tính, phổ biến và thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu bạn có triệu chứng rõ hoặc đang có kế hoạch sinh con, việc theo dõi và can thiệp đúng thời điểm là rất quan trọng. Đừng tự ý dùng thuốc “tan u xơ” hay thực phẩm chức năng quảng cáo – hãy để bác sĩ đánh giá và đồng hành cùng bạn trên cơ sở khoa học.