Bị lở miệng là dấu hiệu của bệnh gì và cách xử trí tại nhà?

Chào bạn,
Lở miệng (hay còn gọi là nhiệt miệng) là tình trạng rất phổ biến, thường lành tự nhiên trong 7–14 ngày. Tuy nhiên, nếu tái phát thường xuyên hoặc đi kèm triệu chứng bất thường, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, cách giảm đau tại nhà và khi nào bạn nên đi khám.

Nguyên nhân thường gặp khiến bạn bị lở miệng

Lở miệng không phải do virus như nhiều người lầm tưởng, mà là tổn thương niêm mạc miệng dạng loét nông, không lây. Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân bị lở miệng do một hoặc nhiều yếu tố sau:

– Chấn thương cơ học: Vô tình cắn trúng má/lưỡi, đánh răng quá mạnh, hoặc ma sát từ niềng răng, răng mọc lệch.
– Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài: Stress làm suy giảm miễn dịch tại chỗ, tạo điều kiện cho loét miệng xuất hiện.
– Thiếu vi chất dinh dưỡng: Đặc biệt là vitamin B12, sắt, kẽm hoặc axit folic – những chất cần thiết cho tái tạo niêm mạc.
– Thay đổi nội tiết: Nhiều phụ nữ bị lở miệng trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt.
– Thực phẩm kích ứng: Đồ cay, nóng, chua (chanh, cam, dứa) hoặc các loại hạt có thể gây phản ứng viêm tại niêm mạc.
– Rối loạn miễn dịch: Một số bệnh lý như lupus, bệnh Crohn hoặc hội chứng Behçet có thể biểu hiện ban đầu bằng lở miệng tái phát.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám bác sĩ

Hầu hết các vết lở miệng nhỏ, đơn lẻ sẽ tự lành. Tuy nhiên, bạn cần đến cơ sở y tế nếu xuất hiện:

– Vết loét quá lớn (trên 1 cm), sâu, hoặc không lành sau 2 tuần.
– Lở miệng tái phát liên tục (hơn 2–3 lần/tháng), ảnh hưởng đến ăn uống và sinh hoạt.
– Kèm theo sốt, mệt mỏi, phát ban da, hoặc khó nuốt.
– Xuất hiện nhiều vết loét cùng lúc ở lưỡi, nướu, vòm họng – có thể gợi ý bệnh lý toàn thân.

Hướng dẫn giảm đau và hỗ trợ lành vết lở miệng tại nhà

Mục tiêu điều trị tại nhà là giảm viêm, sát khuẩn nhẹ và tạo điều kiện thuận lợi cho niêm mạc phục hồi. Bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

– Súc miệng nước muối ấm: Pha 1 thìa cà phê muối vào 200ml nước ấm, súc 2–3 lần/ngày. Nước muối giúp làm sạch, giảm sưng và ức chế vi khuẩn.
– Bôi mật ong nguyên chất hoặc gel lô hội: Cả hai đều có tính kháng viêm tự nhiên, làm dịu niêm mạc và thúc đẩy lành thương.
– Dùng baking soda: Trộn với nước thành hỗn hợp sệt, chấm nhẹ lên vết loét 1–2 lần/ngày để trung hòa axit và giảm kích ứng.
– Chườm lạnh: Ngậm đá viên nhỏ hoặc súc miệng nước lạnh giúp tê tạm thời, giảm cảm giác rát bỏng.
– Tránh thực phẩm gây kích ứng: Hạn chế đồ cay, nóng, chua, mặn hoặc cứng trong thời gian vết loét chưa lành.
– Giữ vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng: Dùng bàn chải lông mềm, tránh chà xát vùng loét.

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc kháng sinh, corticoid hay kem bôi mạnh nếu không có chỉ định – điều này có thể làm trầm trọng thêm tổn thương.

Bị lở miệng thường là phản ứng sinh lý lành tính, nhưng nếu tái phát thường xuyên hoặc kéo dài, đó có thể là tín hiệu cơ thể đang thiếu vi chất, suy giảm miễn dịch hoặc mắc bệnh lý nền. Thay vì chỉ tập trung “trị triệu chứng”, bạn nên xem xét lại chế độ ăn, giấc ngủ và mức độ stress. Nếu nghi ngờ nguyên nhân sâu xa, hãy đi khám để được đánh giá toàn diện – đôi khi chỉ cần bổ sung vitamin B12 hoặc sắt là đủ để chấm dứt chu kỳ lở miệng dai dẳng.