Tay chân miệng cấp độ 1 có nguy hiểm không và chăm sóc thế nào cho đúng?
Chào bạn,
Tay chân miệng cấp độ 1 là thể nhẹ nhất của bệnh, thường không nguy hiểm nếu được theo dõi và chăm sóc đúng cách. Ở giai đoạn này, virus chưa gây tổn thương thần kinh hay tim mạch, nhưng bạn vẫn cần quan sát sát sao vì bệnh có thể diễn tiến nhanh ở trẻ nhỏ.
Nguyên nhân và đặc điểm của tay chân miệng cấp độ 1
Tay chân miệng cấp độ 1 do virus đường ruột gây ra, phổ biến nhất là chủng Coxsackievirus A16 hoặc Enterovirus 71 (EV71). Dù EV71 có khả năng gây biến chứng nặng hơn, ở cấp độ 1, virus mới chỉ khu trú ở da và niêm mạc, chưa xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương.
Các đặc điểm nhận biết bao gồm: – Sốt nhẹ (dưới 38,5°C) hoặc không sốt.
– Xuất hiện các nốt ban đỏ hoặc mụn nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông.
– Loét miệng – thường là những vết phỏng rộp nhỏ, đau rát ở lưỡi, lợi, má trong.
– Trẻ có thể biếng ăn, mệt mỏi, chảy dãi nhiều, đôi khi kèm tiêu chảy nhẹ hoặc nôn.
Đây là phản ứng viêm tại chỗ do virus, không phải nhiễm trùng da thứ phát, nên không cần dùng kháng sinh.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi viện ngay
Mặc dù cấp độ 1 thường tự khỏi trong 7–10 ngày, nhưng bệnh tay chân miệng có thể chuyển nặng rất nhanh, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi. Bạn cần đưa con đến cơ sở y tế ngay nếu thấy bất kỳ dấu hiệu sau:
– Sốt cao liên tục trên 39°C, khó hạ dù đã dùng thuốc.
– Trẻ giật mình, lừ đừ, ngủ gà, hoặc quấy khóc liên tục không dỗ được.
– Run tay chân, đi loạng choạng, yếu chi hoặc không đứng vững.
– Nôn nhiều, bỏ ăn uống hoàn toàn, tiểu ít.
– Thở nhanh, thở gắng sức, da tái, vã mồ hôi lạnh.
Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu viêm não, viêm cơ tim hoặc phù phổi cấp – các biến chứng đe dọa tính mạng nếu không xử trí kịp thời.
Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị tay chân miệng cấp độ 1 tại nhà
Mục tiêu chính là giảm khó chịu, duy trì dinh dưỡng và ngăn ngừa lây lan:
– Hạ sốt: Dùng paracetamol theo cân nặng (khoảng 10–15 mg/kg/lần, cách 4–6 giờ nếu cần). Không dùng ibuprofen hoặc aspirin vì có thể làm tổn thương niêm mạc. Lau người bằng nước ấm, mặc quần áo thoáng.
– Giảm đau miệng: Cho trẻ ăn thức ăn mát, mềm, không cay – mặn – chua như cháo loãng, sữa, sữa chua, sinh tố. Tránh cam, chanh, nước ngọt có gas. Với trẻ lớn, súc miệng bằng nước muối sinh lý; trẻ nhỏ thì lau miệng nhẹ nhàng bằng gạc sạch sau ăn.
– Vệ sinh và cách ly: Tắm rửa hàng ngày bằng xà phòng thông thường. Rửa tay kỹ cho cả trẻ và người chăm sóc. Khử khuẩn đồ chơi, sàn nhà bằng dung dịch cloramin B hoặc nước Javel pha loãng. Không cho trẻ đi học hoặc tiếp xúc với trẻ khác trong 7–10 ngày kể từ khi khởi phát.
– Theo dõi sát: Đo nhiệt độ 2–3 lần/ngày, quan sát tinh thần, lượng nước tiểu và khả năng ăn uống. Ghi chú lại các thay đổi bất thường để báo bác sĩ nếu cần.
Tay chân miệng cấp độ 1 tuy lành tính nhưng không nên chủ quan, vì 90% ca tử vong do bệnh này xảy ra khi phụ huynh bỏ sót dấu hiệu chuyển nặng trong 48–72 giờ đầu. Hãy chăm sóc con bằng sự bình tĩnh, kiên nhẫn và luôn sẵn sàng đưa đi viện nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Đa số trẻ hồi phục hoàn toàn nếu được theo dõi đúng cách — bạn hoàn toàn có thể đồng hành cùng con vượt qua giai đoạn này an toàn.
