Tinh dịch không có tinh trùng?

Chồng em đi xét nghiệm tinh dịch đồ và kết quả cho thấy “không thấy tinh trùng”. Cả hai vợ chồng đều rất hoang mang, lo lắng vì đang mong con. Liệu đây có phải là dấu hiệu vô sinh vĩnh viễn? Có cách nào điều trị được không, hay phải nhờ đến phương pháp hỗ trợ sinh sản?

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn, tôi hiểu cảm giác lo lắng khi nhận được kết quả tinh dịch không có tinh trùng – một tình trạng y khoa gọi là vô tinh. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với vô sinh tuyệt đối. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân có thể được xác định rõ và thậm chí vẫn có khả năng có con bằng các phương pháp y học hiện đại.

Dưới góc nhìn chuyên môn, vô tinh chia làm hai nhóm chính: vô tinh do tắc nghẽn và vô tinh không do tắc nghẽn. Việc phân biệt chính xác loại nào sẽ quyết định hướng điều trị tiếp theo.

Nguyên nhân phổ biến khiến tinh dịch không có tinh trùng

– Tắc nghẽn đường dẫn tinh: Do viêm nhiễm (như viêm mào tinh hoàn), dị tật bẩm sinh (ví dụ hội chứng bất thường ống dẫn tinh bẩm sinh – CBAVD), hoặc biến chứng sau phẫu thuật (thắt ống dẫn tinh chưa hồi phục).

– Suy tinh hoàn nguyên phát: Tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng do rối loạn di truyền (như hội chứng Klinefelter – XXY), teo tinh hoàn, hoặc tổn thương do quai bị biến chứng.

– Rối loạn nội tiết: Thiếu hụt hormone kích thích tinh hoàn (FSH, LH, testosterone) do bệnh lý vùng dưới đồi – tuyến yên.

– Vô tinh giả: Do lấy mẫu tinh dịch không đúng kỹ thuật, thời gian kiêng quan hệ quá ngắn, hoặc lỗi phòng xét nghiệm.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám chuyên sâu

– Kết quả tinh dịch đồ hai lần liên tiếp (cách nhau 2–4 tuần) đều không thấy tinh trùng.

– Tinh hoàn nhỏ, mềm, hoặc không sờ thấy rõ khi khám lâm sàng.

– Tiền sử mắc quai bị sau tuổi dậy thì, chấn thương bìu, hoặc xạ trị vùng chậu.

– Vô sinh kéo dài trên 1 năm mà không tìm được nguyên nhân ở phía vợ.

Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị phù hợp

– Xét nghiệm hormone sinh dục: Đo FSH, LH, testosterone để đánh giá chức năng tinh hoàn và trục dưới đồi – tuyến yên.

– Siêu âm Doppler tinh hoàn: Phát hiện bất thường cấu trúc, giãn tĩnh mạch thừng tinh, hoặc dấu hiệu tắc nghẽn.

– Xét nghiệm di truyền: Như karyotype (phân tích bộ NST) hoặc xét nghiệm gen CFTR nếu nghi ngờ CBAVD.

– Vi phẫu lấy tinh trùng (TESE/micro-TESE): Nếu nguyên nhân không do tắc nghẽn, bác sĩ có thể tìm tinh trùng trực tiếp trong mô tinh hoàn để dùng trong thụ tinh trong ống nghiệm (IVF/ICSI).

Tôi từng gặp nhiều cặp vợ chồng rơi vào hoàn cảnh tương tự – ban đầu tuyệt vọng, nhưng sau đó vẫn có con ruột nhờ can thiệp kịp thời. Khoảng 50–60% trường hợp vô tinh không do tắc nghẽn vẫn tìm được tinh trùng qua vi phẫu, đủ để thực hiện ICSI. Quan trọng nhất là không bỏ cuộc sớm và nên khám tại cơ sở có chuyên khoa Nam học hoặc Hiếm muộn.

Tinh dịch không có tinh trùng là một chẩn đoán nghiêm túc, nhưng không phải án tử cho khả năng làm cha. Việc xác định chính xác nguyên nhân – tắc nghẽn hay suy tinh hoàn – sẽ mở ra những lựa chọn điều trị khác nhau. Tôi khuyên bạn và chồng nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Nam học càng sớm càng tốt để lên kế hoạch chẩn đoán toàn diện và giữ lại hy vọng có con ruột.