Nước muối sinh lý nhỏ mắt có tác dụng gì và dùng thế nào cho đúng?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến — và tôi hiểu vì sao bạn lo lắng. Nước muối sinh lý nhỏ mắt (dung dịch natri clorid 0,9%) thực chất là một dung dịch đẳng trương, nghĩa là có nồng độ muối tương đương với dịch cơ thể, nên an toàn để rửa hoặc làm sạch bề mặt nhãn cầu. Tuy nhiên, nó không phải là thuốc điều trị, và việc lạm dụng hoặc dùng sai cách có thể gây khô mắt, kích ứng hoặc thậm chí làm mất lớp màng nước bảo vệ tự nhiên của mắt.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào nên dùng, dùng thế nào cho đúng, và những lưu ý quan trọng từ góc nhìn chuyên môn nhãn khoa.
Nguyên nhân khiến bạn muốn dùng nước muối sinh lý nhỏ mắt
– Kích ứng do môi trường: Bụi, khói, phấn hoa, khói xe… khiến mắt cay, đỏ, ngứa — bạn tìm đến nước muối sinh lý như một cách “rửa trôi” dị nguyên.
– Khô mắt nhẹ: Một số người cảm thấy dễ chịu hơn sau khi nhỏ vì dung dịch giúp làm ẩm tạm thời bề mặt giác mạc.
– Sai lầm phổ biến: Nhiều người nghĩ nước muối sinh lý “vô hại nên dùng thoải mái”, thậm chí thay thế luôn nước mắt nhân tạo.
– Hậu phẫu hoặc viêm kết mạc nhẹ: Bác sĩ có thể chỉ định dùng để hỗ trợ làm sạch, nhưng luôn đi kèm hướng dẫn cụ thể.
Dấu hiệu cảnh báo bạn đang dùng sai hoặc lạm dụng
– Mắt càng khô, rát hơn sau khi nhỏ: Do nước muối sinh lý không chứa chất giữ ẩm (như hyaluronic acid hay glycerin trong nước mắt nhân tạo), nên bay hơi nhanh và có thể làm mất lớp phim nước tự nhiên.
– Nhỏ quá thường xuyên (>4–5 lần/ngày) mà không có chỉ định: Gây rửa trôi lớp lipid bảo vệ trên bề mặt mắt.
– Dùng chai đã mở quá 15–30 ngày: Dễ nhiễm khuẩn, đặc biệt nếu đầu chai tiếp xúc trực tiếp với mắt.
– Tự ý dùng thay cho thuốc nhỏ mắt điều trị: Nếu bạn bị viêm giác mạc, dị ứng nặng hay khô mắt mạn tính, nước muối sinh lý không giải quyết được gốc rễ vấn đề.
Hướng dẫn dùng nước muối sinh lý nhỏ mắt an toàn và hiệu quả
– Chỉ dùng loại vô trùng, đóng gói đơn liều hoặc chai có chất bảo quản phù hợp cho mắt (không dùng nước muối pha tại nhà hay loại dành cho mũi).
– Rửa tay sạch trước khi nhỏ, tránh chạm đầu chai vào mắt hoặc lông mi.
– Không dùng quá 3–4 lần/ngày nếu không có chỉ định y khoa.
– Ngưng ngay nếu thấy mắt đỏ tăng, đau nhói, mờ thị lực — đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng hoặc tổn thương giác mạc.
– Ưu tiên nước mắt nhân tạo không chất bảo quản nếu bạn bị khô mắt mạn tính — chúng mô phỏng gần nhất nước mắt thật.
Khi nào nên đi khám thay vì tự nhỏ nước muối?
– Mắt đỏ kéo dài trên 2 ngày dù đã nghỉ ngơi và nhỏ nước muối.
– Có ghèn vàng/xanh, chảy nước mắt liên tục, sợ ánh sáng — gợi ý viêm kết mạc do vi khuẩn hoặc virus.
– Cảm giác có cát trong mắt, đau sâu, nhìn mờ — có thể là xước giác mạc hoặc viêm giác mạc.
– Bạn đeo kính áp tròng thường xuyên và xuất hiện kích ứng — cần đánh giá tổn thương do ma sát hoặc thiếu oxy giác mạc.
Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân nghĩ rằng “nước muối sinh lý là lành nhất”, nhưng thực tế, mắt là cơ quan cực kỳ nhạy cảm — ngay cả thứ “vô hại” cũng có thể gây hại nếu dùng không đúng. Nước muối sinh lý nhỏ mắt chỉ nên dùng ngắn hạn, đúng mục đích làm sạch, chứ không phải giải pháp lâu dài cho các vấn đề nhãn khoa. Nếu triệu chứng kéo dài, đừng chần chừ — hãy để chuyên gia đánh giá trước khi tổn thương trở nên nghiêm trọng.
