Dùng thuốc Ibuprofen có an toàn không và khi nào nên tránh?
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ lo lắng rất thực tế — và cũng là câu hỏi tôi thường xuyên nhận được trong phòng khám. Ibuprofen là một thuốc giảm đau, hạ sốt và chống viêm hiệu quả, nhưng không phải ai cũng dùng được, và dùng không đúng cách có thể gây hại nhiều hơn lợi. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào nên dùng, khi nào cần tránh, và cách sử dụng an toàn.
Ibuprofen là gì và dùng để làm gì?
Ibuprofen thuộc nhóm thuốc chống viêm không steroid (NSAID). Nó hoạt động bằng cách ức chế enzyme COX, từ đó làm giảm sản xuất prostaglandin — những chất trung gian gây đau, sốt và viêm trong cơ thể.
Vì vậy, Ibuprofen thường được dùng cho: – Đau đầu, đau răng, đau cơ, đau bụng kinh.
– Sốt do cảm cúm hoặc nhiễm trùng nhẹ.
– Các tình trạng viêm như viêm khớp, chấn thương phần mềm.
Tuy nhiên, chính cơ chế này cũng gây ra nhiều tác dụng phụ, vì prostaglandin còn có vai trò bảo vệ niêm mạc dạ dày, duy trì lưu lượng máu đến thận và ổn định chức năng tim mạch.
Những rủi ro và tác dụng phụ cần biết khi dùng Ibuprofen
Dưới đây là những vấn đề tôi thường cảnh báo bệnh nhân trước khi kê Ibuprofen:
– Kích ứng tiêu hóa: Buồn nôn, ợ chua, đau bụng là phổ biến. Nguy hiểm hơn, Ibuprofen có thể gây loét dạ dày – tá tràng, thậm chí xuất huyết tiêu hóa — đặc biệt ở người trên 60 tuổi, người có tiền sử loét hoặc đang dùng corticosteroid.
– Ảnh hưởng tim mạch: Dùng liều cao (>1200 mg/ngày) hoặc kéo dài (>10 ngày) có thể tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ, nhất là ở người có tiền sử tăng huyết áp, xơ vữa động mạch.
– Tổn thương thận: Ibuprofen làm giảm lưu lượng máu đến thận. Ở người mất nước, suy tim, hoặc suy thận mạn, nguy cơ suy thận cấp rất cao.
– Tăng nguy cơ chảy máu: Thuốc ức chế tiểu cầu nhẹ, nên không nên dùng chung với warfarin, aspirin liều cao hoặc ở người có rối loạn đông máu.
– Phản ứng dị ứng: Dù hiếm, nhưng có thể xảy ra phù mạch, khó thở, phát ban — đặc biệt ở người từng dị ứng với aspirin hoặc NSAID khác.
– Làm nặng cơn hen: Khoảng 5–10% người bị hen có thể lên cơn co thắt phế quản sau khi dùng Ibuprofen — gọi là “hen do aspirin”.
Khi nào tuyệt đối không nên dùng Ibuprofen?
Bạn không nên dùng Ibuprofen nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
– Từng dị ứng với Ibuprofen, aspirin hoặc NSAID khác.
– Đang có loét dạ dày – tá tràng hoạt động hoặc chảy máu tiêu hóa gần đây.
– Bị suy tim nặng (NYHA độ III–IV), suy thận nặng (độ lọc cầu thận <30 mL/phút) hoặc suy gan mất bù.
– Phụ nữ mang thai từ tuần 30 trở đi: Ibuprofen có thể gây đóng sớm ống động mạch thai, suy thận thai, thậm chí sinh non.
– Trẻ dưới 6 tháng tuổi: Chưa có đủ dữ liệu an toàn.
– Đang dùng thuốc chống đông, corticosteroid, ức chế men chuyển (ACEI) hoặc lợi tiểu — vì nguy cơ tương tác cao.
Lời khuyên khi dùng Ibuprofen
– Không tự ý dùng Ibuprofen kéo dài (>3–5 ngày cho đau, >3 ngày cho sốt) mà không có chỉ định.
– Luôn uống sau ăn, kèm nhiều nước để giảm kích ứng dạ dày.
– Tránh rượu bia khi đang dùng — nguy cơ loét tăng gấp đôi.
– Không kết hợp nhiều NSAID (ví dụ: vừa uống Ibuprofen vừa dán Salonpas chứa methyl salicylate).
– Nếu bạn trên 60 tuổi, có bệnh mạn tính, hoặc đang dùng nhiều thuốc, hãy hỏi bác sĩ trước khi dùng dù chỉ 1 viên.
Và quan trọng nhất: Đừng xem Ibuprofen là “thuốc bổ” hay “thuốc thường ngày”. Dù không kê đơn, nó vẫn là thuốc có hoạt tính mạnh và rủi ro thực sự.
Ibuprofen là thuốc hiệu quả, nhưng an toàn chỉ khi dùng đúng đối tượng, đúng liều, đúng thời gian. Nếu bạn thường xuyên phải dùng giảm đau hơn 2 lần/tuần, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề y khoa tiềm ẩn — đừng chỉ “che” triệu chứng bằng thuốc, hãy đi khám để tìm nguyên nhân gốc rễ.
Nếu bạn còn băn khoăn về tình trạng cụ thể của mình, tôi khuyên bạn nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc dược sĩ — vì mỗi người có tiền sử, bệnh nền và nguy cơ riêng, và không có “thuốc an toàn tuyệt đối” cho mọi người.
