Domperidone là thuốc gì và có an toàn khi dùng không?

Chào bạn,
Domperidone là một thuốc chống nôn khá phổ biến, nhưng đúng như bạn lo lắng — nó không hoàn toàn “vô hại” như nhiều người nghĩ. Tôi hiểu vì sao bạn băn khoăn, vì trong thực tế lâm sàng, tôi từng gặp không ít trường hợp tự ý dùng thuốc này rồi phải nhập viện do rối loạn nhịp tim. Hãy để tôi giải thích rõ hơn về Domperidone, cách dùng an toàn và những điều bạn cần lưu ý trước khi uống.

Domperidone hoạt động như thế nào?

Domperidone là một thuốc đối kháng thụ thể dopamine ngoại biên, nghĩa là nó chặn dopamine một chất dẫn truyền thần kinh tại các vùng ngoại vi như dạ dày và ruột, cũng như ở trung tâm gây nôn trong não (vùng hóa cảm ở hành não). Nhờ đó:

– Giảm cảm giác buồn nôn và nôn.
– Tăng nhu động dạ dày, giúp thức ăn di chuyển nhanh hơn qua ống tiêu hóa, từ đó cải thiện tình trạng đầy bụng, khó tiêu.

Điểm khác biệt quan trọng: Domperidone ít qua hàng rào máu não hơn so với các thuốc chống nôn khác (như metoclopramide), nên ít gây tác dụng phụ thần kinh như run, co cứng cơ. Tuy nhiên, chính tác động lên hệ tim mạch lại là mối lo lớn nhất hiện nay.

Khi nào nên dùng Domperidone 10mg?

Domperidone được chỉ định trong các trường hợp sau:

– Buồn nôn và nôn do rối loạn chức năng tiêu hóa (ví dụ: chậm làm rỗng dạ dày).
– Hỗ trợ điều trị đầy hơi, chướng bụng, cảm giác no sớm.
– Một số trường hợp nôn do thuốc (như trong hóa trị), nhưng không phải là lựa chọn đầu tay.

Lưu ý: Domperidone không dùng để điều trị nôn do say tàu xe, viêm dạ dày cấp do virus, hay các nguyên nhân tâm lý vì hiệu quả rất hạn chế trong những tình huống này.

Dạng bào chế và biệt dược phổ biến

Domperidone có mặt trên thị trường dưới nhiều dạng:

– Viên nén 10 mg
– Hỗn dịch uống (10 mg/10 ml) thường dùng cho trẻ em
– Viên đặt trực tràng (ít phổ biến hơn)

Một số tên thương mại bạn có thể gặp: Motilium, Domstal, Nauzelin, Vometa… Tuy nhiên, tên thuốc không quan trọng bằng cách dùng và điều này phải do bác sĩ quyết định.

Domperidone ở trẻ em: Cẩn trọng tuyệt đối

Trước đây, Domperidone từng được dùng rộng rãi cho trẻ nhỏ bị nôn trớ. Nhưng từ năm 2014, Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA) đã đưa ra cảnh báo mạnh mẽ:

Việc sử dụng Domperidone ở trẻ em đặc biệt dưới 12 tuổi hoặc cân nặng dưới 35 kg chỉ được xem xét khi không còn lựa chọn thay thế, và phải có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ.

Lý do? Trẻ em có hệ tim mạch nhạy cảm hơn, và nguy cơ rối loạn nhịp tim kéo dài QT (một dạng rối loạn điện tim nguy hiểm) cao hơn người lớn. Trong phòng khám, tôi luôn ưu tiên điều chỉnh chế độ ăn, tư thế bú, hoặc dùng các biện pháp không dùng thuốc trước khi nghĩ đến Domperidone cho trẻ.

Hướng dẫn dùng Domperidone 10mg ở người lớn

Nếu bác sĩ kê Domperidone 10mg cho bạn, hãy tuân thủ:

– Liều thông thường: 10 mg, uống 3–4 lần/ngày, trước bữa ăn 15–30 phút.
– Tổng liều tối đa: không vượt quá 30 mg/ngày (theo khuyến cáo mới nhất của nhiều cơ quan y tế).
– Thời gian dùng: càng ngắn càng tốt, thường không quá 1 tuần. Nếu sau 3–5 ngày không đỡ, bạn cần đi khám lại, không tiếp tục tự uống.

Đặc biệt, không dùng Domperidone nếu bạn đang dùng thuốc ức chế men CYP3A4 (như ketoconazole, erythromycin) — vì tương tác này làm tăng nồng độ Domperidone trong máu, gia tăng nguy cơ ảnh hưởng tim.

Những dấu hiệu nguy hiểm cần ngừng thuốc ngay

Bạn nên ngừng Domperidone và đi khám khẩn cấp nếu xuất hiện:

– Tim đập nhanh, loạn nhịp, hồi hộp không rõ nguyên nhân
– Chóng mặt đột ngột, ngất xỉu
– Co giật, run cơ mặt hoặc lưỡi (hiếm, nhưng có thể xảy ra)
– Phát ban, sưng mặt, khó thở (dấu hiệu dị ứng)

Ngay cả các tác dụng phụ “nhẹ” như khô miệng, đau đầu cũng nên được ghi nhận vì đôi khi đó là dấu hiệu cơ thể bạn không dung nạp thuốc.

Domperidone maleate có khác gì Domperidone?

Domperidone maleate là dạng muối của hoạt chất Domperidone, được dùng trong công nghiệp dược để tăng độ ổn định và khả năng hòa tan của thuốc. Về mặt lâm sàng, hiệu quả và rủi ro của nó hoàn toàn giống Domperidone nguyên chất. Bạn không cần lo lắng về sự khác biệt này, điều quan trọng là liều lượng và chỉ định, không phải dạng muối.

Domperidone có thể giúp bạn giảm nhanh cơn buồn nôn, nhưng không phải là “thuốc bổ tiêu hóa” để dùng tùy tiện. Trong nhiều trường hợp, triệu chứng nôn ói, đầy bụng lại là dấu hiệu của viêm loét dạ dày, trào ngược, thậm chí bệnh gan mật và dùng Domperidone lúc này có thể làm mờ triệu chứng, khiến bạn bỏ lỡ chẩn đoán sớm.

Vì vậy, đừng tự ý mua Domperidone về uống dù là 1 viên. Hãy đi khám để xác định nguyên nhân gốc rễ. Nếu thực sự cần dùng, bác sĩ sẽ cân nhắc lợi ích và nguy cơ, đặc biệt nếu bạn trên 60 tuổi, có bệnh tim, hoặc đang dùng nhiều thuốc khác.

Sức khỏe tiêu hóa bắt đầu từ sự hiểu biết và sự cẩn trọng. Bạn xứng đáng được điều trị an toàn, không phải “may rủi” với thuốc.