Bổ sung canxi cho bé mỗi ngày đúng cách
Chào bạn,
Canxi đúng là “vật liệu xây dựng” thiết yếu cho hệ xương, răng và sự phát triển chiều cao của trẻ. Tuy nhiên, nhu cầu canxi thay đổi theo từng giai đoạn phát triển, và bổ sung không đúng cách có thể gây hại nhiều hơn lợi. Tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ nhu cầu canxi theo độ tuổi, nguồn cung cấp an toàn và những lưu ý quan trọng khi dùng bổ sung.
Nhu cầu canxi thay đổi theo từng giai đoạn phát triển của trẻ
Trong suốt quá trình lớn lên, cơ thể trẻ cần lượng canxi khác nhau để đáp ứng tốc độ phát triển xương và răng. Dưới đây là khuyến nghị lượng canxi hàng ngày theo độ tuổi từ Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):
– Trẻ 0–6 tháng: Khoảng 200 mg/ngày – hoàn toàn được cung cấp đủ qua sữa mẹ hoặc sữa công thức.
– Trẻ 7–12 tháng: Cần 260 mg/ngày – ngoài sữa, có thể bổ sung qua thức ăn dặm giàu canxi.
– Trẻ 1–3 tuổi: Nhu cầu tăng lên 700 mg/ngày – đây là giai đoạn trẻ bắt đầu ăn đa dạng hơn.
– Trẻ 4–8 tuổi: Cần 1.000 mg/ngày – tương đương khoảng 2–3 ly sữa hoặc các thực phẩm thay thế.
– Trẻ 9–18 tuổi: Đây là “cửa sổ vàng” cho tăng trưởng chiều cao, nhu cầu canxi cao nhất: 1.300 mg/ngày.
Trong phòng khám, tôi thường gặp phụ huynh lo lắng con “thiếu canxi” chỉ vì trẻ ra mồ hôi trộm hay ngủ hay giật mình – nhưng những dấu hiệu này không đặc hiệu cho thiếu canxi. Việc chẩn đoán thiếu canxi ở trẻ cần dựa trên lâm sàng, xét nghiệm và đánh giá dinh dưỡng tổng thể, chứ không chỉ dựa vào triệu chứng mơ hồ.
Nguồn cung cấp canxi tự nhiên và an toàn cho trẻ
1. Thực phẩm giàu canxi – ưu tiên hàng đầu
– Sữa và chế phẩm từ sữa: Sữa bò, sữa chua, phô mai là nguồn canxi dễ hấp thu nhất nhờ có tỷ lệ canxi/phốt pho lý tưởng và chứa casein – một protein hỗ trợ hấp thu.
– Rau lá xanh đậm: Cải xoăn (kale), cải thìa, rau dền, mồng tơi… chứa lượng canxi đáng kể, dù sinh khả dụng thấp hơn sữa nhưng vẫn rất tốt nếu ăn thường xuyên.
– Hải sản: Cá hồi, cá mòi (ăn cả xương), tôm, cua – vừa cung cấp canxi, vừa giàu omega-3, hỗ trợ phát triển não bộ.
– Đậu và các loại hạt: Đậu nành, đậu phụ tăng cường canxi, hạnh nhân – tuy nhiên, chúng chứa axit phytic có thể ức chế hấp thu canxi nếu ăn quá nhiều cùng lúc.
– Trái cây: Cam, kiwi, sung… có lượng canxi khiêm tốn nhưng hỗ trợ nhờ vitamin C – giúp tăng tổng hợp collagen cho xương.
2. Bổ sung canxi qua sản phẩm – chỉ khi cần thiết
– Không cần bổ sung nếu trẻ ăn uống đa dạng, tăng trưởng tốt và có đủ ánh nắng.
– Chỉ dùng khi có chỉ định y khoa, ví dụ: trẻ bị còi xương do thiếu vitamin D, suy dinh dưỡng, rối loạn hấp thu (như bệnh Celiac), hoặc không dung nạp lactose kéo dài.
– Tự ý bổ sung canxi có thể gây táo bón, sỏi thận, hoặc ức chế hấp thu sắt, kẽm – những vi chất cũng rất quan trọng cho sự phát triển trí não và miễn dịch.
Cách bổ sung canxi hiệu quả và tránh rủi ro
– Kết hợp với vitamin D3 và K2:
- Vitamin D3 giúp ruột hấp thu canxi từ thức ăn.
- Vitamin K2 (đặc biệt là dạng MK-7) “hướng dẫn” canxi đi vào xương, ngăn lắng đọng ở mạch máu hoặc thận.
- Đây là bộ ba “vàng” cho sức khỏe xương, nhưng không có nghĩa là phải uống thêm nếu trẻ đã đủ qua chế độ ăn và ánh nắng.
– Tắm nắng đúng cách:
Ánh nắng mặt trời (tia UVB) giúp da tổng hợp vitamin D tự nhiên. Cho trẻ tắm nắng 10–15 phút mỗi ngày (trước 9 giờ sáng hoặc sau 4 giờ chiều) là đủ – không cần phơi lâu hay “bắt nắng” quá mức.
– Chọn dạng bổ sung phù hợp:
Nếu cần dùng, dạng canxi citrate hoặc canxi lactate thường dễ hấp thu hơn canxi carbonate, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Dạng siro hoặc nước cũng dễ uống và ít gây táo bón hơn viên nén.
– Không uống canxi cùng lúc với sắt, kẽm hoặc sữa đậu nành:
Các khoáng chất này cạnh tranh nhau trong quá trình hấp thu. Nên cách nhau ít nhất 2 giờ.
Thiếu canxi ở trẻ ít gặp hơn bạn nghĩ, đặc biệt nếu bé bú mẹ đủ, ăn dặm đa dạng và tiếp xúc ánh nắng đều đặn. Ngược lại, thừa canxi do bổ sung bừa bãi lại là vấn đề thực tế và nguy hiểm hơn.
Hãy ưu tiên xây dựng chế độ ăn cân bằng thay vì “bù đắp” bằng viên uống. Nếu nghi ngờ con thiếu canxi – hãy đưa trẻ đi khám để được đánh giá toàn diện, chứ đừng tự ý bổ sung.
“Canxi không phải là phép màu cho chiều cao – mà là một phần trong hệ sinh thái dinh dưỡng gồm protein, vitamin D, K2, magie, vận động và giấc ngủ. Bổ sung đúng – mới là chìa khóa.”
