Viêm gan tự miễn sống được bao lâu nếu được điều trị đúng cách?

Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi lần đầu nghe đến chẩn đoán “viêm gan tự miễn” – một bệnh lý gan mạn tính do chính hệ miễn dịch của cơ thể tấn công tế bào gan. Tuy nhiên, tin vui là nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng phác đồ, đa số người bệnh có thể sống lâu dài, thậm chí có tuổi thọ gần như người bình thường. Quan trọng nhất là tuân thủ điều trị và theo dõi định kỳ.

Nguyên nhân và bản chất của viêm gan tự miễn

Viêm gan tự miễn (Autoimmune Hepatitis – AIH) không do virus, rượu hay thuốc, mà xảy ra khi hệ miễn dịch nhầm lẫn tế bào gan là “kẻ lạ” và tấn công chúng, gây viêm mạn tính, tổn thương gan và có thể dẫn đến xơ gan nếu không kiểm soát.

Một số yếu tố liên quan:
– Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn (như lupus, viêm tuyến giáp Hashimoto) có nguy cơ cao hơn.
– Rối loạn miễn dịch: Thường đi kèm các bệnh tự miễn khác như viêm đại tràng loét, bệnh Celiac, viêm tuyến giáp.
– Kích hoạt bởi môi trường: Một số thuốc, virus hoặc yếu tố nhiễm trùng có thể “kích hoạt” phản ứng miễn dịch bất thường ở người đã có cơ địa dễ mắc.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám sớm

Nhiều người không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng bạn nên lưu ý nếu xuất hiện:
– Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu.
– Đau tức vùng hạ sườn phải.
– Xét nghiệm men gan (ALT, AST) tăng kéo dài mà không do virus, rượu hay thuốc.

Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh tình cờ qua xét nghiệm sức khỏe định kỳ – và nhờ vậy, họ được điều trị kịp thời, tránh được biến chứng nặng.

Chẩn đoán viêm gan tự miễn dựa trên tiêu chuẩn nào?

Chẩn đoán AIH không dựa trên một xét nghiệm đơn lẻ, mà kết hợp nhiều yếu tố:
– Xét nghiệm máu:
• Men gan (ALT, AST) tăng.
• Globulin miễn dịch (IgG) tăng cao.
• Kháng thể đặc hiệu: Anti-SMA, ANA (type 1) hoặc anti-LKM1 (type 2).
– Sinh thiết gan: Là tiêu chuẩn vàng để xác định mức độ viêm, xơ hóa và loại trừ các nguyên nhân khác.
– Loại trừ các nguyên nhân khác: Như viêm gan virus B/C, gan nhiễm mỡ, tổn thương do thuốc.

Các thang điểm như IAIHG (International Autoimmune Hepatitis Group) cũng được dùng để hỗ trợ chẩn đoán xác định.

Viêm gan tự miễn có chữa khỏi được không?

Hiện nay, viêm gan tự miễn chưa thể “chữa khỏi hoàn toàn”, nhưng có thể kiểm soát tốt bằng thuốc ức chế miễn dịch. Mục tiêu điều trị là:
– Đưa men gan và IgG về mức bình thường.
– Ngăn tiến triển thành xơ gan hoặc suy gan.
– Duy trì chất lượng cuộc sống gần như người khỏe mạnh.

Nhiều bệnh nhân sau 2–3 năm điều trị ổn định có thể giảm liều hoặc ngưng thuốc, nhưng vẫn cần theo dõi sát vì bệnh có thể tái phát.

Phác đồ điều trị tiêu chuẩn hiện nay

Phác đồ đầu tay bao gồm:
– Prednisone (hoặc prednisolone): Corticosteroid giúp giảm viêm nhanh.
– Azathioprine: Thuốc ức chế miễn dịch, giúp giảm liều steroid và hạn chế tác dụng phụ.

Ở một số trường hợp không dung nạp azathioprine, có thể thay bằng mycophenolate mofetil hoặc tacrolimus.

Lưu ý: Không tự ý ngưng thuốc dù cảm thấy khỏe – vì nguy cơ bùng phát bệnh rất cao.

Chế độ ăn và sinh hoạt: Viêm gan tự miễn nên kiêng gì?

Chế độ sống lành mạnh đóng vai trò hỗ trợ quan trọng:
– Kiêng tuyệt đối rượu bia: Gây độc thêm cho gan đang bị viêm.
– Hạn chế thuốc không cần thiết: Kể cả thực phẩm chức năng, thảo dược – vì gan phải chuyển hóa mọi chất.
– Ăn đủ chất, cân đối: Ưu tiên rau xanh, protein lành (cá, đậu, trứng), hạn chế mỡ động vật và đồ chiên rán.
– Không nhịn ăn, không ăn kiêng cực đoan: Suy dinh dưỡng làm gan suy yếu nhanh hơn.
– Tiêm phòng đầy đủ: Đặc biệt là viêm gan A, B, cúm và phế cầu – vì hệ miễn dịch suy giảm khi dùng thuốc ức chế.

Tiên lượng và tuổi thọ của người bệnh

Nếu được điều trị sớm và tuân thủ tốt:
– Trên 80% bệnh nhân đáp ứng tốt với điều trị.
– Tuổi thọ trung bình gần bằng người bình thường, đặc biệt nếu chưa có xơ gan khi bắt đầu điều trị.
– Ngược lại, nếu phát hiện muộn (đã xơ gan/suy gan), tiên lượng xấu hơn và có thể cần ghép gan.

Viêm gan tự miễn là bệnh mạn tính, nhưng không đồng nghĩa với “án tử”. Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi thấy nhiều bệnh nhân sống khỏe mạnh hơn 20 năm nhờ điều trị đúng và lối sống hợp lý. Điều quan trọng nhất là: đừng hoảng loạn, nhưng cũng đừng chủ quan. Hãy làm việc chặt chẽ với bác sĩ chuyên khoa gan – và coi việc theo dõi định kỳ như một phần tất yếu của cuộc sống, giống như bạn chăm sóc răng miệng hay huyết áp vậy.

Nếu bạn vừa được chẩn đoán, đừng ngần ngại đặt lịch tái khám và trao đổi kỹ về phác đồ phù hợp với thể trạng của mình. Gan có khả năng hồi phục đáng kinh ngạc – miễn là bạn cho nó cơ hội.