Cách trị gan nhiễm mỡ hiệu quả

Chào bạn! Gan nhiễm mỡ là tình trạng khá phổ biến hiện nay, đặc biệt ở người có lối sống ít vận động, thừa cân hoặc rối loạn chuyển hóa. May mắn thay, ở giai đoạn sớm, bệnh hoàn toàn có thể đảo ngược nếu bạn áp dụng đúng cách trị gan nhiễm mỡ — chủ yếu thông qua điều chỉnh chế độ ăn, sinh hoạt và theo dõi sức khỏe định kỳ.

Cần hiểu gì về gan nhiễm mỡ?

Gan nhiễm mỡ (hay còn gọi là thoái hóa mỡ gan) xảy ra khi lượng mỡ tích tụ trong tế bào gan vượt quá 5–10% trọng lượng gan. Bệnh chia làm hai nhóm chính:

– Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Gặp ở người ít hoặc không uống rượu, thường liên quan đến béo phì, tiểu đường type 2, rối loạn lipid máu.
– Gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD): Xảy ra ở người sử dụng rượu bia kéo dài, liều lượng cao.

Ở giai đoạn đầu, gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ rệt, nhưng nếu bỏ qua, nó có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Nguyên nhân khiến gan bị nhiễm mỡ

– Thừa cân – béo phì, đặc biệt là mỡ bụng.
– Chế độ ăn nhiều đường, chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn.
– Lười vận động, ngồi một chỗ nhiều giờ mỗi ngày.
– Rối loạn chuyển hóa: tăng cholesterol, triglyceride, đề kháng insulin.
– Uống rượu bia thường xuyên.
– Một số thuốc (như corticosteroid, tamoxifen) hoặc bệnh lý nội tiết (hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp).

Dấu hiệu cảnh báo gan nhiễm mỡ

Ở giai đoạn nhẹ, bạn có thể không cảm thấy gì bất thường. Tuy nhiên, một số biểu hiện đáng chú ý bao gồm:

– Mệt mỏi kéo dài, uể oải dù đã nghỉ ngơi đầy đủ.
– Đau tức nhẹ vùng hạ sườn phải (vị trí gan).
– Chán ăn, buồn nôn, đầy bụng sau ăn.
– Men gan tăng nhẹ khi xét nghiệm máu (AST, ALT).

Nếu có các dấu hiệu này kèm yếu tố nguy cơ, bạn nên đi siêu âm gan và kiểm tra chức năng gan sớm.

Cách trị gan nhiễm mỡ hiệu quả – Bác sĩ khuyên gì?

Không có thuốc đặc trị “một viên hết gan nhiễm mỡ”. Cách trị gan nhiễm mỡ hiệu quả nhất vẫn là thay đổi lối sống bền vững, kết hợp theo dõi y khoa nếu cần.

1. Giảm cân từ từ và an toàn

– Mục tiêu: giảm 5–10% trọng lượng cơ thể trong 6–12 tháng.
– Giảm cân quá nhanh (trên 1,5 kg/tuần) có thể làm gan tổn thương nặng hơn.
– Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân giảm được 7–8 kg trong 3 tháng, men gan trở về bình thường mà không cần thuốc.

2. Điều chỉnh chế độ ăn

– Hạn chế đường tinh luyện: bánh kẹo, nước ngọt, đồ uống có siro ngô giàu fructose.
– Giảm chất béo xấu: mỡ động vật, đồ chiên xào, thức ăn nhanh.
– Tăng chất xơ: rau xanh, trái cây ít ngọt, ngũ cốc nguyên hạt.
– Ưu tiên chất béo lành mạnh: dầu oliu, quả bơ, cá béo (cá hồi, cá ngừ – giàu omega-3).
– Tránh tuyệt đối rượu bia, kể cả “một chút cho vui”.

3. Tăng cường vận động

– Tập aerobic ít nhất 150 phút/tuần (đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội).
– Kết hợp bài tập tăng sức mạnh 2–3 lần/tuần để cải thiện độ nhạy insulin.
– Ngay cả việc đứng dậy đi lại mỗi 30–60 phút khi làm việc văn phòng cũng giúp giảm tích tụ mỡ gan.

4. Kiểm soát bệnh nền

– Nếu bạn bị tiểu đường, tăng huyết áp hay rối loạn lipid, cần điều trị ổn định các bệnh này.
– Một số thuốc như vitamin E (ở liều điều trị) hoặc pioglitazone có thể được cân nhắc chỉ khi có viêm gan do mỡ (NASH), dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa gan.

Gan nhiễm mỡ có tự khỏi không?

Có — nếu bạn can thiệp sớm. Ở độ 1 hoặc 2, gan nhiễm mỡ thường hoàn toàn hồi phục khi bạn thay đổi lối sống đúng cách. Tuy nhiên, nếu tiếp tục ăn uống thiếu kiểm soát, lười vận động, bệnh sẽ tiến triển âm thầm và gây tổn thương gan vĩnh viễn.

Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa gan?

Bạn nên đi khám chuyên sâu nếu:

– Men gan tăng kéo dài > 6 tháng dù đã thay đổi lối sống.
– Siêu âm cho thấy gan nhiễm mỡ độ 2–3 kèm men gan cao.
– Có yếu tố nguy cơ xơ gan: tiểu đường lâu năm, béo phì nặng, tiền sử gia đình có bệnh gan.
– Bác sĩ có thể chỉ định thêm FibroScan, MRI elastography hoặc sinh thiết gan để đánh giá mức độ viêm/xơ.

Phòng ngừa gan nhiễm mỡ – đừng đợi đến khi bệnh mới hành động

– Duy trì cân nặng hợp lý theo chỉ số BMI.
– Ăn uống “thật” – ưu tiên thực phẩm tươi, hạn chế đồ đóng gói.
– Tập thể dục đều đặn, coi vận động như một phần tất yếu của cuộc sống.
– Khám sức khỏe định kỳ 6–12 tháng/lần, bao gồm siêu âm bụng và xét nghiệm men gan.

Gan nhiễm mỡ không phải là “bệnh nhẹ” nếu bạn chủ quan. Nhưng may mắn là cách trị gan nhiễm mỡ lại nằm trong tay chính bạn — qua từng bữa ăn, từng bước đi và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Đừng chờ đến khi gan đã xơ mới hối hận. Hãy bắt đầu hôm nay, dù chỉ là một ly nước lọc thay cho nước ngọt, hay 15 phút đi bộ sau bữa tối. Gan bạn sẽ cảm ơn bạn sau này.