Bị thủy đậu nên kiêng ăn gì? Cách chăm sóc để mau khỏi?

Chào bạn,

Khi bị thủy đậu, việc ăn uống và chăm sóc da đúng cách không chỉ giúp giảm ngứa, hạn chế bội nhiễm, mà còn ngăn ngừa sẹo và rút ngắn thời gian hồi phục. Tôi xin chia sẻ rõ hơn về những điều bạn nên và không nên làm trong giai đoạn này – dựa trên bằng chứng y khoa và kinh nghiệm lâm sàng, chứ không phải kiêng khem theo truyền miệng.

Nguyên nhân cần điều chỉnh chế độ ăn khi bị thủy đậu

Thủy đậu do virus Varicella-Zoster gây ra, khiến cơ thể phản ứng viêm toàn thân và xuất hiện các nốt mụn nước. Trong giai đoạn này:

– Hệ miễn dịch đang dồn lực chống virus, nên tiêu hóa kém hơn, dễ đầy bụng, chán ăn.

– Da rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng hoặc bội nhiễm nếu tiếp xúc với mồ hôi, bụi bẩn hoặc gãi mạnh.

– Một số thực phẩm có thể làm tăng phản ứng viêm hoặc ngứa, dù không phải “gây bệnh” trực tiếp.

Do đó, điều chỉnh ăn uống và sinh hoạt không nhằm “giải độc” hay “mát gan” như dân gian vẫn nghĩ, mà là hỗ trợ cơ thể chống virus hiệu quả hơn và bảo vệ da khỏi tổn thương thứ phát.

Những thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh

Dưới đây là nhóm thực phẩm nên giảm hoặc tạm ngưng trong 5–7 ngày đầu khi các nốt mụn còn mới, đang tiến triển:

– Hải sản (tôm, cua, cá biển): Có thể chứa histamin tự nhiên hoặc gây phản ứng dị ứng, làm tăng ngứa ở người nhạy cảm.

– Thịt đỏ và thịt “nóng”: Như thịt bò, thịt chó, thịt dê, thịt cừu – giàu protein nhưng khó tiêu, có thể làm tăng gánh nặng chuyển hóa khi cơ thể đang mệt.

– Trứng: Không bắt buộc kiêng tuyệt đối, nhưng ở một số người, protein trong trứng có thể làm ngứa tăng nhẹ – nên tạm giảm nếu thấy con bạn ngứa nhiều sau khi ăn.

– Đồ cay nóng: Ớt, tiêu, tỏi sống, hành khô – kích thích niêm mạc, làm tăng cảm giác nóng rát da và ngứa.

– Thực phẩm nhiều đường và sữa: Đường tinh luyện và sữa bò có thể thúc đẩy viêm nhẹ; ở trẻ nhỏ, sữa đôi khi làm đờm nhiều hơn khi kèm sốt.

– Thực phẩm chua (tính axit): Cam, chanh, quýt, dứa, cà chua – không “làm lở loét” như lời đồn, nhưng nếu da có vết xước, axit có thể gây xót khi tiếp xúc gián tiếp (qua mồ hôi).

– Đồ chiên rán, chế biến sẵn: Gây đầy bụng, giảm hấp thu dinh dưỡng khi hệ tiêu hóa đang yếu.

– Đồ nếp: Không có bằng chứng y học cho thấy xôi, bánh chưng “gây mủ”, nhưng đồ nếp thường dẻo, nóng và dễ gây bí mồ hôi – gián tiếp làm ngứa tăng.

– Đồ mặn, món kho mặn: Ăn mặn giữ nước, làm da phù nề nhẹ và ngứa hơn.

💡 Lưu ý: Không cần kiêng khem cực đoan. Nếu trẻ đang suy dinh dưỡng hoặc ăn uống kém, ưu tiên đủ năng lượng và protein hơn là kiêng tuyệt đối. Bạn có thể thay thịt bò bằng thịt gà, cá đồng, đậu hũ – vẫn cung cấp đạm mà dễ tiêu.

Thực phẩm nên ưu tiên khi bị thủy đậu

Mục tiêu là dễ tiêu – đủ nước – giàu vitamin hỗ trợ miễn dịch:

– Cháo, súp, canh rau: Mướp, bí đỏ, rau mồng tơi, rau ngót – mềm, mát, giàu vitamin A, C.

– Trái cây mềm ít axit: Chuối, đu đủ chín, thanh long – cung cấp kali, vitamin mà không gây xót.

– Uống đủ nước: Nước lọc, nước dừa tươi, oresol (nếu sốt cao), nước rau má (nếu không lạnh bụng).

– Sữa chua không đường: Nếu trẻ dung nạp tốt, có thể dùng để hỗ trợ tiêu hóa – nhưng tránh sữa tươi nguyên kem trong những ngày đầu.

Chăm sóc da và sinh hoạt đúng cách để tránh sẹo, bội nhiễm

Nhiều phụ huynh lo lắng “kiêng gió, kiêng nước”, nhưng vệ sinh da sạch sẽ mới là chìa khóa:

– Tắm hàng ngày bằng nước ấm, có thể pha chút lá kinh giới, lá tre hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ (theo hướng dẫn bác sĩ). Không cấm tắm – ngược lại, mồ hôi ứ đọng mới làm vi khuẩn phát triển.

– Tuyệt đối không gãi: Cắt ngắn móng tay, đi găng vải cho trẻ nhỏ. Gãi làm vỡ mụn, virus lan rộng và dễ bội nhiễm vi khuẩn (mụn mủ, sẹo lõm).

– Mặc quần áo cotton rộng, thấm hút tốt: Tránh vải tổng hợp, bó sát – gây cọ xát và giữ ẩm trên da.

– Nghỉ ngơi tại nhà: Thủy đậu rất dễ lây qua đường hô hấp và tiếp xúc. Cách ly ít nhất 7–10 ngày, đến khi tất cả nốt mụn đã đóng vảy.

– Không dùng chung đồ cá nhân: Khăn mặt, chén đũa, gối, quần áo – nên giặt riêng bằng nước nóng và phơi nắng.

– Giữ phòng thoáng, mát, không gió lùa: Tránh nơi ẩm thấp, bí bách – làm tăng ngứa và nguy cơ nhiễm trùng.

Khi nào cần đi khám ngay?

Bạn nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế nếu xuất hiện:

– Sốt cao > 39°C kéo dài trên 3 ngày

– Mụn nước sưng to, mủ vàng, đau nhức (dấu hiệu bội nhiễm)

– Trẻ li bì, nôn ói, co giật, khó thở

– Mụn mọc trong miệng, mắt hoặc vùng sinh dục – cần xử trí đặc biệt

Lời khuyên của tôi

Thủy đậu là bệnh lành tính ở trẻ em, nhưng chăm sóc sai cách có thể biến chứng nặng – từ viêm da do gãi đến viêm phổi, viêm não. Việc kiêng khem không cần cực đoan, nhưng ưu tiên ăn mềm, giữ da sạch, không gãi và cách ly đúng sẽ giúp bệnh lui nhanh, da lành đẹp, không để lại sẹo rỗ.

Nếu bạn còn băn khoăn về chế độ ăn cho con hoặc người thân đang bị thủy đậu, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cá thể hóa – vì mỗi người có mức độ phản ứng khác nhau.

Chúc bạn và gia đình sớm khỏe!