Trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý thường gặp, đặc biệt trong xã hội hiện đại khi lối sống và thói quen ăn uống ngày càng có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Những triệu chứng như ợ nóng, ợ chua, cảm giác nóng rát lan từ dạ dày lên thực quản không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể nếu không được kiểm soát. Bài viết này sẽ giới thiệu các biện pháp phòng chống trào ngược dạ dày thực quản hiệu quả, từ thay đổi lối sống, chế độ ăn uống đến các liệu pháp y học. Hiểu và áp dụng những phương pháp này sẽ giúp bạn duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giảm thiểu các triệu chứng khó chịu do trào ngược gây ra.
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý gì?
Trào ngược dạ dày – thực quản hay GERD là hiện tượng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác khó chịu, thường là ợ nóng, ợ chua và có thể dẫn tới tổn thương thực quản nếu không được điều trị. Tình trạng này thường xảy ra do cơ vòng thực quản dưới (LES) bị suy yếu hoặc không hoạt động hiệu quả, khiến axit dễ dàng trào lên trên.
Có nhiều nguyên nhân gây trào ngược dạ dày.
2. Nguyên nhân chủ yếu gây trào ngược dạ dày thực quản
– Yếu cơ vòng thực quản dưới (LES): Đây là nguyên nhân chính khiến axit trào ngược lên thực quản.
– Áp lực bụng cao: Thừa cân, mang thai hoặc táo bón kéo dài có thể gây áp lực lớn lên dạ dày.
– Thói quen ăn uống và lối sống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ hay ăn uống thất thường cũng làm tăng nguy cơ trào ngược.
3. Các biện pháp phòng chống trào ngược dạ dày thực quản
Các biện pháp phòng chống trào ngược dạ dày thực quản dưới đây có thể giúp giảm triệu chứng và hạn chế nguy cơ bệnh trở nên nghiêm trọng:
3.1 Điều chỉnh chế độ ăn uống để phòng chống trào ngược dạ dày thực quản
Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa trào ngược dạ dày thực quản. Một số lưu ý khi ăn uống giúp hạn chế trào ngược bao gồm:
Tránh các loại thực phẩm gây kích thích dạ dày
– Thực phẩm có tính axit: Nước cam, chanh, cà chua, giấm dễ gây kích ứng dạ dày và thực quản.
– Đồ uống có cồn và caffeine: Rượu, bia, cà phê có thể làm giãn cơ vòng LES, tăng khả năng axit trào ngược.
– Thực phẩm chiên xào và dầu mỡ: Các loại thực phẩm này gây chậm quá trình tiêu hóa, khiến dạ dày bị đầy hơi, từ đó tạo điều kiện cho axit trào ngược.
Chia nhỏ bữa ăn trong ngày
Thay vì ăn ba bữa lớn, mỗi ngày bạn nên chia thực đơn thành nhiều bữa nhỏ để giảm áp lực lên dạ dày. Điều này sẽ giúp quá trình tiêu hóa diễn ra dễ dàng hơn, giảm khả năng trào ngược.
Không ăn quá no và quá gần giờ ngủ
Ăn quá nhiều hoặc ăn sát giờ đi ngủ sẽ làm dạ dày hoạt động căng thẳng hơn, dễ dẫn đến tình trạng axit trào ngược khi nằm xuống.
Thay đổi chế độ ăn uống là cách hiệu quả giúp chống trào ngược dạ dày.
3.2 Thay đổi thói quen sinh hoạt
Thói quen sinh hoạt cũng ảnh hưởng không nhỏ đến nguy cơ bị trào ngược dạ dày thực quản.
– Giữ tư thế thẳng sau khi ăn: Hãy ngồi thẳng hoặc đi bộ nhẹ nhàng sau khi ăn để dạ dày có thời gian tiêu hóa thức ăn. Tránh nằm ngay sau bữa ăn, vì khi nằm, axit dễ dàng trào ngược lên thực quản.
– Nâng cao đầu khi ngủ: Sử dụng gối cao hoặc kê chân giường để đầu cao hơn dạ dày khi ngủ. Điều này giúp hạn chế axit trào ngược trong đêm.
– Giảm cân và duy trì cân nặng ổn định: Người thừa cân, béo phì có nguy cơ trào ngược dạ dày thực quản cao hơn do áp lực lên dạ dày lớn. Duy trì cân nặng phù hợp sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ này.
3.3 Dùng thảo dược tự nhiên hỗ trợ kiểm soát trào ngược
Một số thảo dược tự nhiên có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, làm dịu các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản:
– Gừng: Gừng có tác dụng chống viêm và hỗ trợ tiêu hóa, có thể dùng làm trà gừng để giảm triệu chứng trào ngược.
– Cam thảo: Cam thảo giúp làm dịu niêm mạc dạ dày và thực quản.
– Nha đam: Nước ép nha đam có thể giảm tình trạng kích ứng niêm mạc và làm dịu cơn đau do axit.
3.4 Chống trào ngược dạ dày thực quản bằng tinh thần lạc quan và kiểm soát căng thẳng
Căng thẳng là một trong những yếu tố kích thích triệu chứng trào ngược. Vì vậy, bạn nên tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng thông qua:
– Thiền và yoga: Giúp cơ thể thư giãn, giảm căng thẳng và hỗ trợ tiêu hóa.
– Hoạt động thể thao nhẹ nhàng: Đi bộ, bơi lội hay các bài tập thể dục giúp cải thiện tiêu hóa và duy trì cân nặng.
4. Chẩn đoán và điều trị y tế để kiểm soát tình trạng trào ngược
Trong trường hợp các biện pháp tự nhiên không hiệu quả, trào ngược dạ dày vẫn xảy ra hoặc nghiêm trọng hơn, bạn nên tìm đến các phương pháp chẩn đoán và điều trị y tế dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
4.1 Chẩn đoán
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ ợ hơi hôi miệng, các bác sĩ sẽ tiến hành hỏi triệu chứng, bệnh sử, khám lâm sàng, sau đó có thể yêu cầu bạn thực hiện một số chẩn đoán cận lâm sàng bao gồm:
– Nội soi thực quản – dạ dày: Phương pháp hiệu quả trong việc phát hiện các tổn thương ở niêm mạc thực quản, dạ dày do các bệnh lý tiêu hóa gây ra.
– Đo pH thực quản 24 giờ: Sử dụng khi nghi ngờ ợ hơi do GERD. Phương pháp theo dõi lượng axit thực quản trong 24 giờ, giúp xác định có hay không tình trạng trào ngược và mức độ bệnh ra sao.
– Đo HRM: Phương pháp đo áp lực tại thực quản nhằm đánh giá khả năng thực hiện chức năng của các cơ thực quản, đặc biệt là cơ vòng thực quản dưới.
– Xét nghiệm vi khuẩn: Kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn H.pylori cũng như các tác nhân có hại khác.
– Các phương pháp khác: Siêu âm hoặc chụp CT có thể được sử dụng khi nghi ngờ khối u hoặc phân biệt với tình trạng ợ hơi do các bệnh lý gan, mật, tụy.
Tại Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI, các phương pháp này được ứng dụng và thực hiện với hệ thống thiết bị hiện đại (máy đo pH thực quản 24 giờ và đo HRM nhập khẩu từ Mỹ, các thiết bị nội soi, xét nghiệm máu, siêu âm, chụp CT… được cập nhật liên tục) và đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, đảm bảo độ chính xác và an toàn cao.
4.2 Điều trị
– Sử dụng thuốc chống axit: Các loại thuốc chống axit có thể được sử dụng để trung hòa axit trong dạ dày, giảm triệu chứng ợ nóng và ợ chua. Tuy nhiên, việc dùng thuốc để điều trị trào ngược cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.
– Điều trị bằng phẫu thuật: Trong trường hợp trào ngược dạ dày thực quản nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, phẫu thuật là lựa chọn cuối cùng. Phương pháp này giúp tăng cường hoạt động của cơ vòng thực quản dưới và ngăn ngừa axit trào ngược.
Chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản bằng phương pháp hiện đại tại TCI.
Trào ngược dạ dày thực quản không chỉ gây ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày mà còn gây nguy cơ về sức khỏe nếu không được kiểm soát tốt. Để chống trào ngược dạ dày thực quản hiệu quả, bạn cần chú ý đến thói quen ăn uống, thay đổi lối sống lành mạnh và sử dụng các biện pháp hỗ trợ khi cần thiết. Đồng thời, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan và duy trì sức khỏe tổng thể cũng sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ trào ngược và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
