Có nên nội soi dạ dày thường xuyên? Lời khuyên từ chuyên gia

Không ít người băn khoăn rằng có nên nội soi dạ dày thường xuyên hay không? Việc nội soi nhiều lần liệu có gây hại cho cơ thể? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ những thắc mắc này dưới góc nhìn y học.

1. Hiểu rõ nội soi dạ dày là gì để an tâm thực hiện

Nội soi dạ dày (gọi đầy đủ là nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, chính xác và an toàn, giúp phát hiện sớm nhiều bệnh lý đường tiêu hóa như viêm loét, trào ngược, polyp, thậm chí là ung thư dạ dày. Đây là thủ thuật đưa một ống mềm có gắn camera và đèn chiếu sáng (ống nội soi) qua đường miệng hoặc mũi vào ống tiêu hóa trên. Hình ảnh bên trong được truyền trực tiếp lên màn hình, cho phép bác sĩ quan sát chi tiết niêm mạc dạ dày, phát hiện tổn thương, viêm loét, dị vật, khối u hoặc nhiễm vi khuẩn HP.

Hiện nay có 2 phương pháp nội soi phổ biến:

Nội soi thường (qua đường miệng): Người bệnh tỉnh táo, cảm giác khó chịu khi ống nội soi đi qua họng.

Nội soi gây mê: Người bệnh được gây mê nhẹ, không cảm giác đau hay buồn nôn, quá trình diễn ra nhanh chóng và dễ chịu hơn.

“Có nên nội soi dạ dày không?” là câu hỏi nhiều người đặt ra khi gặp các triệu chứng tiêu hóa kéo dài. Theo các chuyên gia tiêu hóa, nội soi dạ dày là phương pháp rất cần thiết trong các trường hợp sau:

Đau bụng vùng thượng vị, nóng rát, ợ hơi, ợ chua kéo dài.

Buồn nôn, nôn, đầy bụng, khó tiêu thường xuyên.

Sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn.

Có dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa như nôn ra máu, đi ngoài phân đen.

Tiền sử bệnh lý dạ dày hoặc trong gia đình có người mắc ung thư đường tiêu hóa.

Trong những trường hợp này, việc nội soi sẽ giúp chẩn đoán chính xác bệnh lý, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Vì vậy, câu trả lời cho “có nên nội soi dạ dày không” là có, nếu bạn có triệu chứng bất thường.

2. Vậy có nên nội soi dạ dày thường xuyên?

Câu hỏi đặt ra là nếu đã từng nội soi, thì có nên nội soi dạ dày thường xuyên hay không? Theo khuyến cáo từ Hiệp hội Tiêu hóa Thế giới và nhiều bác sĩ tại Việt Nam, tần suất và các trường hợp cần nội soi như sau:

Người khỏe mạnh, không triệu chứng và không có yếu tố nguy cơ: không cần nội soi thường xuyên, chỉ nên làm 1 lần để kiểm tra tổng thể hoặc tầm soát nếu muốn.

Người từng viêm loét dạ dày, nhiễm HP, viêm teo niêm mạc, dị sản ruột hoặc gia đình có người bị ung thư: nên nội soi định kỳ 1 – 2 năm/lần để tầm soát tổn thương tiến triển.

Người có triệu chứng tái phát: như đau bụng, ợ chua, buồn nôn… thì có thể nội soi lại ngay cả khi mới làm cách đó vài tháng.

Như vậy, việc có nên nội soi dạ dày thường xuyên phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cá nhân. Không nên lạm dụng nếu không cần thiết, nhưng cũng không nên chủ quan nếu triệu chứng kéo dài.

3. Trong quá trình điều trị bệnh có nên nội soi dạ dày nhiều lần không?

Trong quá trình điều trị, có người phải nội soi dạ dày nhiều lần để đánh giá hiệu quả hoặc theo dõi biến chứng. Vậy có nên nội soi dạ dày nhiều lần không?

Câu trả lời là: có thể nội soi nhiều lần nếu có chỉ định của bác sĩ, bởi:

Nội soi hiện đại, không gây tổn thương niêm mạc.

Không để lại di chứng, không ảnh hưởng lâu dài.

Nếu gây mê, cần đảm bảo khoảng cách giữa các lần đủ xa (thường 3 – 6 tháng), tránh ảnh hưởng gan, thận.

Tuy nhiên, không nên tự ý nội soi nhiều lần vì vừa tốn kém vừa không cần thiết nếu không có triệu chứng mới.

Ngoài ra, một trong những câu hỏi phổ biến hiện nay là có nên nội soi dạ dày cho trẻ em hay không. Câu trả lời là: có, nếu trẻ có dấu hiệu bất thường rõ ràng như:

Đau bụng kéo dài không rõ nguyên nhân.

Nôn ói, sụt cân, chán ăn, tiêu chảy mãn tính.

Thiếu máu không rõ lý do.

Gia đình có tiền sử viêm loét dạ dày hoặc ung thư tiêu hóa.

Nội soi ở trẻ được thực hiện với thiết bị chuyên biệt, thường kèm gây mê để đảm bảo an toàn và thoải mái. Dù có tính an toàn cao, nhưng chỉ nên thực hiện nội soi ở trẻ khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa nhi tiêu hóa, không nên lạm dụng.

4. Có nên đi nội soi dạ dày nếu đã điều trị ổn định?

Một số người sau khi điều trị viêm loét, HP hoặc trào ngược dạ dày thành công thường băn khoăn có nên đi nội soi dạ dày lại hay không?

Các bác sĩ cho biết: nếu triệu chứng đã ổn định, không tái phát, không cần nội soi lại ngay. Tuy nhiên, nếu thuộc nhóm nguy cơ cao (trên 40 tuổi, có polyp, viêm teo…), thì vẫn nên tầm soát định kỳ 1 – 2 năm/lần.

Đối với người từng nhiễm HP đã điều trị, nên làm test thở hoặc nội soi sinh thiết để kiểm tra hiệu quả diệt vi khuẩn.

Những lợi ích của nội soi dạ dày định kỳ bao gồm: Giúp phát hiện sớm bệnh lý, ngay cả khi chưa có biểu hiện rõ ràng. Nội soi cũng giúp tầm soát ung thư dạ dày sớm – phát hiện tổn thương tiền ung thư, polyp, loạn sản niêm mạc. Bên cạnh đó nội soi còn phát hiện tính trạng nhiễm vi khuẩn HP, tác nhân chính gây viêm loét và ung thư dạ dày. Ngoài ra, nội soi đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi tiến triển bệnh cũ – đánh giá hiệu quả điều trị. Thêm vào đó còn giúp phân biệt, tránh nhầm lẫn với bệnh lý khác như gan mật, tim mạch.

Theo thống kê tại Nhật Bản, quốc gia có tỉ lệ tầm soát nội soi hàng đầu thế giới, việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm tới 80% trường hợp ung thư dạ dày khi chưa di căn.

5. Giải đáp thắc mắc nội soi dạ dày có nguy hiểm không

Rất nhiều người sợ nội soi vì lo bị đau, khó chịu hoặc biến chứng. Tuy nhiên, nội soi tiêu hóa thường là an toàn cao nếu được thực hiện đúng cách, bởi người có chuyên môn vững, điều kiện thiết bị đảm bảo. Hơn nữa, nội soi ngày nay còn được cải tiến vượt bậc, với nội soi ống mềm giảm cảm giác khó chịu. Phương pháp gây mê ngắn giúp nhẹ nhàng, không nhớ quá trình. Tỷ lệ biến chứng rất thấp (dưới 1%), thường là đau họng nhẹ, đầy hơi, hết sau vài giờ. Đặc biệt, chỉ khi thực hiện tại cơ sở không uy tín, vệ sinh không đảm bảo mới có nguy cơ lây nhiễm chéo hoặc viêm nhiễm sau thủ thuật.

Như vậy, trở lại với câu hỏi ban đầu có nên nội soi dạ dày thường xuyên, câu trả lời là có thể nếu cần thiết. Đó là khi bạn có các yếu tố nguy cơ, triệu chứng tiêu hóa kéo dài hoặc tiền sử bệnh dạ dày. Bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa sẽ tư vấn và chỉ định nội soi nếu thấy cần và an toàn.

Trường hợp nếu bạn khỏe mạnh, không triệu chứng và đã kiểm tra gần đây bằng nội soi thì chưa cần nội soi ngay. Điều quan trọng, bạn không nên tự ý quyết định mà hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được chỉ định phù hợp. Nội soi dạ dày không phải là điều quá đáng sợ như nhiều người nghĩ. Ngược lại, nó là công cụ chẩn đoán và tầm soát hiệu quả, giúp phát hiện sớm bệnh lý tiêu hóa nguy hiểm – đặc biệt là ung thư dạ dày, căn bệnh đang ngày càng trẻ hóa và gia tăng tại Việt Nam.