Bệnh dạ dày HP – Mối nguy tiềm ẩn cho sức khỏe hệ tiêu hóa
Hiện nay, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ mức độ nghiêm trọng của bệnh dạ dày HP, dẫn đến chủ quan trong chẩn đoán và điều trị. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan, chính xác và khoa học về vi khuẩn HP trong dạ dày, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị cũng như phòng ngừa hiệu quả.
1. Bệnh dạ dày HP là gì?
1.1 Vi khuẩn HP – “kẻ thù thầm lặng” của dạ dày
Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm ở dạ dày như viêm loét, xuất huyết tiêu hóa, thậm chí ung thư dạ dày.
HP là một loại xoắn khuẩn gram âm sống trong môi trường acid của dạ dày. Loài vi khuẩn này có khả năng tiết enzyme urease để trung hòa acid, tạo điều kiện tồn tại và sinh sôi nảy nở ngay trong niêm mạc dạ dày – nơi được xem là “khắc nghiệt” với phần lớn vi khuẩn.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến hơn 50% dân số toàn cầu nhiễm vi khuẩn HP, trong đó tỷ lệ ở các nước đang phát triển, bao gồm Việt Nam, có thể lên đến 70 – 80%.
1.2 Tác hại của việc nhiễm dạ dày HP
Không phải ai nhiễm HP cũng có triệu chứng ngay. Tuy nhiên, theo thời gian, vi khuẩn này có thể gây:
Viêm dạ dày mạn tính
Loét dạ dày – tá tràng
Xuất huyết tiêu hóa
Ung thư dạ dày (nguy cơ cao gấp 3 – 6 lần so với người không nhiễm HP)
Vì vậy, hiểu rõ bị dạ dày HP có nguy hiểm không là điều vô cùng quan trọng để mỗi người chủ động bảo vệ sức khỏe.
2. Dấu hiệu nhận biết bị dạ dày HP
2.1 Triệu chứng thường gặp
Người bị nhiễm HP có thể gặp các biểu hiện như:
Đau âm ỉ vùng thượng vị, nhất là khi đói hoặc sau ăn
Ợ hơi, ợ chua, đầy hơi
Buồn nôn, chán ăn
Giảm cân không rõ nguyên nhân
Hơi thở có mùi hôi
Thiếu máu dai dẳng, thiếu sắt (do vi khuẩn làm tổn thương niêm mạc gây chảy máu vi thể)
2.2 Biểu hiện ở trẻ em
Trẻ nhỏ nhiễm HP thường khó phát hiện vì triệu chứng không điển hình. Trẻ có thể:
Chán ăn, biếng ăn
Nôn ói sau ăn
Đau bụng không rõ nguyên nhân
Thiếu máu
3. Bị dạ dày HP có lây không?
3.1 Những con đường lây nhiễm HP
HP lây truyền qua đường miệng – miệng, phân – miệng hoặc dùng chung đồ dùng ăn uống. Các con đường lây phổ biến gồm:
Ăn uống chung (muỗng, đũa, chén, bát…)
Hôn nhau, mớm cơm cho trẻ nhỏ
Vệ sinh tay kém sau khi đi vệ sinh
Sống chung trong môi trường đông đúc, điều kiện vệ sinh kém
3.2 Lưu ý quan trọng
Người trong gia đình có người nhiễm HP cần đồng loạt kiểm tra để tránh tái nhiễm chéo.
Trẻ em cần được hướng dẫn kỹ năng vệ sinh cá nhân, ăn riêng, không dùng chung ly, chén.
4. Bị dạ dày HP có nguy hiểm không?
Câu trả lời là rất nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời và đúng cách. HP là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư dạ dày – căn bệnh gây tử vong đứng hàng thứ 3 trong các bệnh ung thư tại Việt Nam.
4.1 Biến chứng nguy hiểm của dạ dày HP
Viêm loét dạ dày – tá tràng: gây đau bụng kéo dài, dễ dẫn đến thủng hoặc xuất huyết
Thiếu máu mạn tính: do tổn thương niêm mạc dạ dày kéo dài
Ung thư dạ dày: HP được xếp vào nhóm tác nhân gây ung thư nhóm I bởi Tổ chức Y tế Thế giới
5. Chẩn đoán tình trạng nhiễm HP bằng cách nào?
5.1 Các phương pháp xét nghiệm
Test hơi thở ure: chính xác, dễ thực hiện, không đau, dùng phổ biến nhất
Xét nghiệm phân: tìm kháng nguyên HP
Xét nghiệm máu: ít được sử dụng do không phân biệt được nhiễm mới hay cũ
5.2 Phương pháp nội soi và sinh thiết
Nội soi dạ dày – sinh thiết mô: vừa quan sát tổn thương, vừa lấy mẫu làm test urease hoặc PCR tìm HP
Nuôi cấy vi khuẩn HP (hiếm, áp dụng trong nghiên cứu hoặc điều trị thất bại)
6. Điều trị vi khuẩn HP dạ dày như thế nào?
6.1 Phác đồ điều trị chuẩn
Hiện nay, Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo các phác đồ điều trị kết hợp 3 – 4 loại thuốc trong 10 – 14 ngày, thường gồm:
Kháng sinh kép: Amoxicillin + Clarithromycin hoặc Metronidazole, Levofloxacin (tùy kháng kháng sinh)
Thuốc ức chế bơm proton (PPI): giảm tiết acid dạ dày, hỗ trợ kháng sinh hoạt động
Thuốc bổ trợ: men vi sinh, bismuth
Tỷ lệ thành công phụ thuộc vào việc tuân thủ phác đồ và tình trạng kháng thuốc.
6.2 Lưu ý khi điều trị
Không tự ý dùng thuốc: cần có bác sĩ chỉ định, tránh lạm dụng kháng sinh
Tuân thủ đầy đủ liệu trình
Xét nghiệm lại sau điều trị 4 tuần (thường là test hơi thở hoặc test phân)
7. Vi khuẩn HP có thể phòng tránh hiệu quả bằng cách sau
7.1 Vệ sinh trong ăn uống
Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh
Ăn chín, uống sôi, tránh ăn đồ sống (gỏi cá, rau sống không đảm bảo)
Dùng riêng bát đũa, đặc biệt khi có người đang điều trị HP
7.2 Khám sức khỏe định kỳ
Người có tiền sử bệnh dạ dày hoặc người thân bị ung thư dạ dày nên khám nội soi định kỳ
Trẻ em có triệu chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài cần đưa đi khám sớm
7.3 Lối sống lành mạnh
Giảm căng thẳng, ăn uống đúng giờ
Tránh dùng nhiều thuốc giảm đau NSAIDs
Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia
8. Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về bệnh HP dạ dày
8.1 Vi khuẩn HP có tự biến mất không?
Không. HP không thể tự biến mất nếu không điều trị. Nếu để lâu, nguy cơ biến chứng rất cao.
8.2 Có nên điều trị HP khi không có triệu chứng?
Có. Với người đã xét nghiệm dương tính với HP, bác sĩ có thể chỉ định điều trị, nhất là khi có tiền sử loét dạ dày, người thân ung thư dạ dày, thiếu máu không rõ nguyên nhân,…
8.3 Sau khi điều trị HP có bị lại không?
Có thể. Vi khuẩn HP dễ tái nhiễm nếu không đồng loạt điều trị cho người cùng nhà, hoặc không đảm bảo vệ sinh ăn uống.
Những thông tin trên đã cho thấy, bệnh dạ dày HP là một trong những bệnh lý phổ biến và nguy hiểm trong hệ tiêu hóa. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và phòng ngừa tái nhiễm đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng. Hãy chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn có triệu chứng đau bụng kéo dài, chán ăn hoặc có người thân từng mắc bệnh dạ dày. Nếu bạn đang nghi ngờ bản thân bị khuẩn HP, hãy đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
