Trào ngược dạ dày, axit đi ngược lên thực quản có thể gây đau rát họng ở người bệnh. Đây là một trong những tín hiệu cần kiểm soát trào ngược triệt để, tránh diễn biến kéo dài dẫn đến những tổn thương nặng nề hơn ở thực quản. Cùng lý giải tại sao trào ngược dạ dày gây đau họng, các dấu hiệu nhận biết chi tiết, cảnh báo biến chứng, cách điều trị, phòng tránh hiệu quả trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược dạ dày là gì và tại sao gây đau họng?
1.1 Lý giải tại sao trào ngược dạ dày gây đau họng
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) là tình trạng khi axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản và gây ra các triệu chứng khó chịu. Đau họng là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh này. Khi axit dạ dày trào ngược lên, nó có thể kích thích niêm mạc của thực quản và cả niêm mạc họng, gây ra tình trạng đau rát và khó chịu.
Người bị trào ngược dạ dày thường cảm thấy khó chịu ở vùng cổ họng, cảm giác như có gì đó mắc kẹt hoặc rát buốt. Điều này xảy ra do axit dạ dày không chỉ gây tổn thương ở thực quản mà còn tác động lên niêm mạc họng, gây viêm và kích ứng.
1.2 Cơ chế gây đau họng của trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày gây đau họng thông qua một số cơ chế chính như sau:
– Axit dạ dày kích thích niêm mạc họng: Axit dạ dày có tính ăn mòn mạnh. Khi trào ngược lên thực quản và họng, axit sẽ làm tổn thương các lớp niêm mạc, dẫn đến viêm và đau.
– Thực quản và họng không có lớp bảo vệ như dạ dày: Niêm mạc thực quản và họng mỏng hơn và nhạy cảm hơn so với dạ dày. Do đó, khi tiếp xúc với axit, chúng dễ bị kích ứng và gây ra các triệu chứng đau đớn, khô rát.
– Trào ngược xảy ra vào ban đêm: Triệu chứng trào ngược dạ dày thường nghiêm trọng hơn vào ban đêm khi người bệnh nằm ngủ. Lúc này, axit dễ dàng di chuyển từ dạ dày lên thực quản và họng do không có sự hỗ trợ của trọng lực. Điều này dẫn đến việc axit tồn tại lâu hơn trong họng, gây ra tổn thương nhiều hơn và làm cơn đau họng trở nên dữ dội vào sáng sớm.
Axit trào ngược lên thực quản, họng không được kiểm soát, càng lâu ngày sẽ càng gây nhiều vấn đề như đau họng, ho…
2. Dấu hiệu đau họng do trào ngược dạ dày
Triệu chứng đau họng do trào ngược dạ dày có thể dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như viêm họng do nhiễm khuẩn hoặc viêm amidan. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu đặc trưng mà người bệnh có thể nhận biết:
– Đau họng kèm ợ nóng hoặc ợ chua: Người bệnh thường cảm thấy đau họng kèm theo cảm giác nóng rát ở ngực hoặc sau xương ức, đặc biệt là sau khi ăn hoặc khi nằm xuống.
– Cảm giác nghẹn ở cổ họng: Người bệnh có cảm giác như có vật gì mắc kẹt trong cổ họng, gây khó khăn trong việc nuốt.
– Ho khan hoặc ho kéo dài: Triệu chứng ho không phải do nhiễm khuẩn hay cảm lạnh, mà liên quan đến kích thích của axit dạ dày đối với họng.
– Khản tiếng: Axit dạ dày có thể làm tổn thương dây thanh quản, dẫn đến khản tiếng hoặc mất tiếng, đặc biệt vào buổi sáng.
– Cảm giác rát buốt hoặc khô họng: Họng của người bệnh thường có cảm giác khô, rát như bị đốt, đặc biệt khi axit dạ dày thường xuyên trào ngược lên.
3. Nguy cơ tổn thương thực quản khi GERD gây đau họng
Nếu trào ngược dạ dày gây đau họng không được điều trị đúng cách, nó có thể dẫn đến các tổn thương nghiêm trọng ở thực quản và họng. Một số biến chứng có thể xảy ra bao gồm:
– Viêm thực quản: Tình trạng axit dạ dày liên tục trào ngược sẽ gây viêm niêm mạc thực quản. Viêm thực quản kéo dài có thể dẫn đến loét thực quản, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và đau đớn.
– Hẹp thực quản: Viêm thực quản mãn tính có thể gây ra sẹo và hẹp lòng thực quản, làm cho việc nuốt trở nên khó khăn và đau đớn. Người bệnh sẽ có cảm giác thức ăn mắc kẹt mỗi khi nuốt.
– Barrett thực quản: Đây là một biến chứng nguy hiểm của viêm thực quản do trào ngược dạ dày gây ra. Khi niêm mạc thực quản bị tổn thương trong thời gian dài, các tế bào tại đây có thể thay đổi cấu trúc, trở thành tế bào giống với niêm mạc ruột. Tình trạng này được gọi là Barrett thực quản và là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư thực quản.
– Ung thư thực quản: Mặc dù hiếm gặp, nhưng nếu Barrett thực quản không được điều trị, có thể phát triển thành ung thư thực quản. Đau họng kéo dài do trào ngược dạ dày có thể là dấu hiệu ban đầu của các tổn thương nguy hiểm này.
4. Cách chẩn đoán và điều trị trào ngược dạ dày thực quản gây đau họng
4.1 Cách chẩn đoán trào ngược dạ dày gây đau họng
Để chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày thực quản gây đau họng, bác sĩ sẽ tiến hành các biện pháp sau:
– Nội soi thực quản – dạ dày: Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, phát hiện các tổn thương như viêm loét hoặc Barrett thực quản.
– Đo pH trở kháng thực quản: Đây là phương pháp đo lượng axit trong thực quản để xác định mức độ trào ngược và tần suất của tình trạng này.
– Chụp X-quang: Một số trường hợp sẽ cần chụp X-quang để phát hiện các biến chứng như hẹp thực quản.
Đo pH trở kháng thực quản 24 giờ tiêu chuẩn vàng chẩn đoán GERD. Xác định và phân biệt đau họng do GERD với các tình trạng đau họng khác
4.2 Điều trị
Về điều trị, trào ngược dạ dày thực quản gây đau họng thường được kiểm soát bằng cách:
– Sử dụng thuốc ức chế axit: Các loại thuốc như thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc kháng histamin H2 giúp giảm lượng axit trong dạ dày, từ đó giảm các triệu chứng đau họng do trào ngược.
– Thay đổi lối sống: Đây là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát trào ngược dạ dày. Người bệnh nên duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, tránh thức ăn cay nóng, chua và các loại đồ uống có ga. Ngoài ra, nên tránh ăn quá no và nằm ngay sau khi ăn.
– Thay đổi tư thế khi ngủ: Người bệnh nên kê cao gối khi ngủ để ngăn ngừa axit trào ngược lên thực quản và họng vào ban đêm.
– Phẫu thuật: Trong những trường hợp nặng hoặc không đáp ứng với điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để tăng cường cơ thắt thực quản dưới, ngăn axit trào ngược.
5. Các biện pháp phòng ngừa đau họng do trào ngược dạ dày
Để ngăn ngừa tình trạng trào ngược dạ dày gây đau họng và các biến chứng liên quan, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau:
– Giữ cân nặng ổn định: Thừa cân làm tăng áp lực lên dạ dày và cơ thắt thực quản, khiến axit dễ dàng trào ngược.
– Tránh ăn khuya: Không nên ăn trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ để dạ dày có thời gian tiêu hóa và giảm nguy cơ trào ngược.
– Hạn chế thực phẩm kích thích trào ngược: Các loại thực phẩm như thức ăn cay, chua, dầu mỡ, cà phê và nước có ga có thể kích thích axit và tăng nguy cơ trào ngược.
– Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn, tránh stress và không hút thuốc là những biện pháp giúp giảm nguy cơ trào ngược dạ dày.
Duy trì lối sống lành mạnh
Trào ngược dạ dày gây đau họng không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho thực quản nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và điều trị kịp thời có thể giúp người bệnh tránh được các biến chứng nguy hiểm.
