Chế độ sinh hoạt cho người trào ngược dạ dày để kiểm soát bệnh

Chế độ sinh hoạt cho người trào ngược dạ dày đóng vai trò quan trọng giúp hỗ trợ điều trị và giảm triệu chứng ợ hơi, ợ chua, buồn nôn. Bài viết dưới đây chia sẻ chi tiết chế độ ăn, ngủ nghỉ, tập luyện thế nào cho phù hợp, giúp người bệnh dễ chịu hơn và hạn chế tái phát.

1. Tổng quan về bệnh trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày – thực quản là tình trạng dịch vị dạ dày (bao gồm acid, pepsin, dịch mật) trào ngược lên thực quản gây ra các triệu chứng như ợ chua, nóng rát vùng thượng vị, đau tức ngực, buồn nôn, ho kéo dài hoặc khàn tiếng.

Bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, thậm chí là Barrett thực quản – một yếu tố nguy cơ của ung thư.

Một trong những yếu tố ảnh hưởng mạnh đến mức độ trào ngược chính là chế độ sinh hoạt hàng ngày. Do đó, điều chỉnh lối sống là nền tảng quan trọng giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, bên cạnh việc dùng thuốc.

2. Vì sao chế độ sinh hoạt lại quan trọng với người trào ngược dạ dày?

Nhiều người bệnh chỉ tập trung dùng thuốc mà quên mất rằng thói quen ăn uống, ngủ nghỉ, vận động lại quyết định 60–70% khả năng kiểm soát bệnh.

Nếu vẫn duy trì lối sống không khoa học – như ăn khuya, nằm ngay sau ăn, uống nhiều cà phê hoặc rượu bia – thì acid dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, khiến thuốc khó phát huy hiệu quả.

Một chế độ sinh hoạt hợp lý giúp:

Giảm tần suất trào ngược, giảm đau rát và ợ hơi.

Tăng khả năng làm rỗng dạ dày, giúp tiêu hóa tốt hơn.

Ổn định cân nặng, giảm áp lực lên ổ bụng.

Tăng hiệu quả điều trị, rút ngắn thời gian dùng thuốc.

3. Chế độ ăn uống khoa học cho người trào ngược dạ dày

3.1. Nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản

Người bị trào ngược dạ dày nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để hỗ trợ tiêu hóa. Cụ thể, người bệnh nên ăn 5–6 bữa/ngày, mỗi bữa lượng thức ăn vừa phải. Nên ăn chậm, nhai kỹ: giúp giảm áp lực tiêu hóa, tránh nuốt hơi gây đầy bụng. Không nằm ngay sau ăn: nên đợi ít nhất 2–3 tiếng trước khi nằm. Bên cạnh đó người bệnh cần uống đủ nước: khoảng 1,5–2 lít/ngày, tránh uống quá nhiều nước trong bữa ăn.

3.2. Thực phẩm nên ăn

Một số nhóm thực phẩm có lợi khi bị trào ngược dạ dày bao gồm:

Nhóm giàu chất xơ: rau xanh, bí đỏ, khoai lang, chuối chín, táo, lê.

Thực phẩm dễ tiêu hóa: cháo, súp, cá hấp, thịt nạc, trứng luộc.

Thức ăn có tính kiềm nhẹ: bánh mì, yến mạch, sữa không lactose – giúp trung hòa acid.

Dầu thực vật: dầu oliu, dầu hướng dương thay cho mỡ động vật.

3.3. Thực phẩm nên tránh

Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ: gây chậm tiêu, tăng tiết acid.

Đồ cay nóng, chua, mặn: như ớt, tiêu, dưa muối, cà muối, chanh, giấm.

Thức uống có gas, cà phê, rượu bia: kích thích niêm mạc và làm giãn cơ thắt thực quản dưới.

Socola, bạc hà: dù nhỏ, nhưng có thể làm giãn cơ thắt, khiến acid trào ngược nhiều hơn.

3.4. Gợi ý thực đơn một ngày

Sáng: cháo yến mạch, 1 ly sữa ấm không đường.

Trưa: cơm mềm, cá hấp, rau luộc, tráng miệng bằng chuối chín.

Tối: súp rau củ, ức gà, cơm mềm, sữa chua không đường.

Bữa phụ: bánh mì, táo, hoặc sữa tách béo.

4. Chế độ nghỉ ngơi và tư thế sinh hoạt phù hợp

4.1. Giấc ngủ đúng cách

Không ăn sát giờ ngủ: nên kết thúc bữa tối trước khi đi ngủ 3 tiếng.

Kê cao đầu khi ngủ: khoảng 15–20cm giúp hạn chế dịch vị trào ngược.

Nằm nghiêng bên trái: vì tư thế này giúp ngăn acid chảy ngược lên thực quản.

Giữ phòng ngủ thoáng, dễ chịu – tránh căng thẳng trước khi ngủ.

4.2. Sau ăn nên làm gì?

Đi bộ nhẹ nhàng khoảng 10–15 phút giúp tiêu hóa tốt hơn.

Không cúi gập người hoặc làm việc nặng ngay sau ăn.

Không mặc quần áo bó sát vùng bụng, vì sẽ tăng áp lực dạ dày.

5. Duy trì cân nặng hợp lý và tập luyện thể thao nhẹ nhàng

Thừa cân là yếu tố khiến bệnh trào ngược nặng thêm, do mỡ bụng chèn ép dạ dày, đẩy acid lên thực quản. Người bệnh nên:

Duy trì BMI từ 18,5–23, giảm mỡ bụng qua chế độ ăn lành mạnh.

Tập thể dục đều đặn 30 phút/ngày: đi bộ, yoga, đạp xe, bơi lội, dưỡng sinh.

Tránh các bài tập ép bụng, gập người, nâng tạ nặng sau bữa ăn.

Ngoài ra, kiểm soát căng thẳng, stress cũng rất quan trọng. Căng thẳng kéo dài làm tăng tiết acid, rối loạn tiêu hóa. Hãy thư giãn bằng thiền, đọc sách, nghe nhạc, hoặc đi dạo mỗi ngày.

6. Một số thói quen nên hình thành lâu dài

Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa sáng.

Hạn chế dùng thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid nếu không cần thiết.

Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia.

Khám dạ dày định kỳ 1–2 lần/năm, đặc biệt nếu có tiền sử viêm loét.

Ghi nhật ký ăn uống để theo dõi thực phẩm dễ gây trào ngược.

7. Lời khuyên từ chuyên gia Thu Cúc TCI

Theo BS Phạm Đức Sơn – Trưởng khoa Tiêu hóa, Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI, điều trị trào ngược dạ dày không chỉ dừng ở việc dùng thuốc mà phải kết hợp song song điều chỉnh chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng. Việc tuân thủ chế độ ăn uống – nghỉ ngơi khoa học sẽ giúp giảm 70% triệu chứng bệnh. Hơn nữa, nó còn giúp hạn chế tái phát sau điều trị và nâng cao chất lượng giấc ngủ và hiệu quả làm việc.

Tại Thu Cúc TCI, người bệnh được nội soi dạ dày bằng công nghệ AI Olympus, giúp phát hiện sớm tổn thương nhỏ chỉ vài mm – điều mà phương pháp truyền thống khó nhận thấy.
Đặc biệt, quy trình nội soi không đau – phòng soi riêng – bác sĩ giỏi giúp bệnh nhân thoải mái, an tâm và theo dõi điều trị hiệu quả hơn.

Như vậy, có thể nói, chế độ sinh hoạt cho người trào ngược dạ dày quyết định 70% hiệu quả điều trị. Bệnh trào ngược dạ dày hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người bệnh xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học, duy trì đều đặn và kết hợp thăm khám định kỳ. Một cơ thể khỏe mạnh bắt đầu từ dạ dày ổn định – hãy chăm sóc dạ dày của bạn ngay hôm nay!