Thuốc tiểu đường metformin 850

Metformin 850 (thường được gọi tắt là Metformin 850mg) không phải là tên một thương hiệu cụ thể mà là tên hoạt chất kèm theo hàm lượng. Đây là thuốc thuộc nhóm Biguanide, là lựa chọn đầu tay (first-line therapy) trong điều trị đái tháo đường tuýp 2 theo hầu hết các hiệp hội y khoa trên thế giới.

Con số 850 biểu thị hàm lượng hoạt chất Metformin Hydrochloride có trong mỗi viên thuốc là 850mg. Metformin có nguồn gốc từ cây Galega officinalis (còn gọi là cây tử đinh hương Pháp hoặc cây đậu geat).

Metformin được tổng hợp lần đầu vào những năm 1920 nhưng bị lãng quên. Đến năm 1957, bác sĩ người Pháp Jean Sterne mới công bố các nghiên cứu lâm sàng về tác dụng hạ đường huyết của nó. Thuốc được chấp thuận sử dụng tại Mỹ vào năm 1995.

1. Tác dụng của thuốc tiểu đường metformin 850

Thuốc tiểu đường metformin 850 hoạt động qua nhiều cơ chế, chủ yếu không phụ thuộc vào tuyến tụy (khác với sulfonylurea). Các cơ chế chính bao gồm:

Giảm sản xuất glucose ở gan (giảm gluconeogenesis) bằng cách ức chế mitochondrial complex I và kích hoạt AMPK (AMP-activated protein kinase), làm giảm chuyển hóa lactate và các chất tiền chất thành glucose. Đồng thời, ngăn cản gan giải phóng đường dự trữ ra máu.
Thuốc tiểu đường metformin 850 làm chậm quá trình hấp thu đường từ thức ăn tại ruột non vào máu, giúp tránh tình trạng đường huyết tăng vọt ngay sau khi ăn.
Cải thiện nhạy cảm insulin ở cơ và mô mỡ ngoại biên, tăng sử dụng glucose tế bào mà không kích thích tiết insulin.
Không gây hạ đường huyết đáng kể ở người khỏe mạnh hoặc khi nhịn ăn, vì thuốc không tăng tiết insulin.

Ngoài ra, thuốc tiểu đường metformin 850 còn có lợi ích phụ: cải thiện lipid máu (giảm triglyceride, LDL-cholesterol), hỗ trợ giảm cân nhẹ hoặc ổn định cân nặng ở bệnh nhân type 2 thừa cân, và giảm nguy cơ biến cố tim mạch.

2. Chỉ định của thuốc tiểu đường metformin 850

Theo Dược thư Quốc gia Việt Nam, thuốc tiểu đường metformin 850 được chỉ định trong các trường hợp sau:

Chỉ định chính:

Đái tháo đường tuýp 2: Đặc biệt hiệu quả ở bệnh nhân thừa cân, béo phì có chế độ ăn và luyện tập thể dục không kiểm soát được đường huyết. Dùng đơn trị liệu hoặc phối hợp với các thuốc tiểu đường dạng uống khác hoặc với Insulin.
Trẻ em (từ 10 tuổi trở lên) và thanh thiếu niên: Dùng đơn độc hoặc phối hợp với Insulin (theo chỉ định chặt chẽ).
Kết hợp với các thuốc khác: sulfonylurea, insulin, DPP-4 inhibitors, SGLT2 inhibitors, hoặc GLP-1 agonists khi đơn trị liệu không đạt mục tiêu HbA1c.

Chỉ định mở rộng/Off-label:

Tiền đái tháo đường (Pre-diabetes): Dành cho những người có nguy cơ rất cao tiến triển thành tiểu đường tuýp 2 (ví dụ: chỉ số HbA1c từ 5.7% – 6.4%, béo phì BMI > 35, hoặc tiền sử tiểu đường thai kỳ).
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Metformin giúp cải thiện độ nhạy insulin, từ đó giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và hỗ trợ khả năng rụng trứng ở phụ nữ mắc PCOS.

Liều khởi đầu thường là 500 mg hoặc 850 mg/ngày, tăng dần đến 1500–2550 mg/ngày (chia 2–3 lần), tối đa 2550 mg. Nên uống viên Metformin 850mg vào giữa bữa ăn hoặc ngay sau khi ăn no, giúp giảm tác dụng phụ gây nôn nao và tiêu chảy.

3. Lưu ý khi sử dụng thuốc tiểu đường metformin 850

Khi sử dụng thuốc tiểu đường metformin 850, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị:

Tác dụng phụ thường gặp: buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi, chán ăn, miệng có vị kim loại; các triệu chứng này thường giảm sau vài tuần.
Nguy cơ thiếu vitamin B12 khi dùng metformin kéo dài, cần theo dõi nếu điều trị lâu dài.
Tác dụng phụ hiếm nhưng nghiêm trọng: nhiễm toan lactic với biểu hiện mệt mỏi nhiều, khó thở, đau cơ, buồn nôn kéo dài; cần ngừng thuốc và đi khám ngay.
Không dùng thuốc cho người suy thận nặng, suy gan nặng, nhiễm toan ceton, suy hô hấp cấp hoặc nhiễm trùng nặng.
Cần ngừng metformin tạm thời trước và sau phẫu thuật lớn hoặc chụp X-quang có thuốc cản quang.
Theo dõi chức năng thận định kỳ; tạm ngưng thuốc khi bị mất nước, sốt cao, nôn ói hoặc tiêu chảy nặng.
Tránh uống rượu bia vì làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Uống thuốc cùng bữa ăn, tăng liều từ từ và không nhai viên thuốc.
Luôn dùng thuốc theo chỉ định và trao đổi với bác sĩ khi mang thai hoặc cho con bú.

Nhìn chung, thuốc tiểu đường metformin 850 vẫn là lựa chọn quan trọng trong điều trị đái tháo đường type 2 nhờ hiệu quả ổn định và độ an toàn cao. Để thuốc phát huy tác dụng tốt và hạn chế tác dụng phụ, người bệnh cần dùng đúng liều, đúng hướng dẫn và theo dõi sức khỏe định kỳ. Việc trao đổi thường xuyên với bác sĩ sẽ giúp sử dụng metformin 850 an toàn và hiệu quả lâu dài.

Nguồn tài liệu tham khảo: Ncbi, Accessdata, Accessdata, Mayoclinic