Tìm hiểu việc bị hen suyễn có phải đi nghĩa vụ quân sự không
Nghĩa vụ quân sự được xem là trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi công dân Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề xét tuyển thể thực cũng được đặt lên hàng đầu. Trong đó, hen suyễn là bệnh lý hô hấp mạn tính ảnh hưởng đến chức năng phổi, gây khó thở, ho và mệt mỏi. Nhiều người băn khoăn: Bị hen suyễn có phải đi nghĩa vụ quân sự không và tiêu chuẩn sức khỏe quy định ra sao?
1. Bệnh hen suyễn là gì?
Hen suyễn (hay hen phế quản – Asthma) là một bệnh lý mạn tính của đường hô hấp, đặc trưng bởi tình trạng viêm và co thắt ống phế quản. Khi lên cơn hen, lớp niêm mạc trong đường thở bị sưng viêm và trở nên nhạy cảm hơn với các tác nhân kích thích, khiến lòng ống phế quản thu hẹp lại và giảm lượng không khí ra vào phổi.
Khi phù nề nghiêm trọng, đường thở bị chít hẹp đáng kể, gây ra cảm giác khó thở và thở khò khè, khiến người bệnh vô cùng khó chịu.
2. Nguyên nhân gây bệnh hen suyễn
Hen suyễn là bệnh lý do nhiều yếu tố phối hợp, khó xác định một nguyên nhân duy nhất. Thông thường, bệnh khởi phát và tiến triển khi có sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và các tác nhân từ môi trường.
– Yếu tố di truyền: Người có tiền sử bản thân hoặc gia đình mắc các bệnh dị ứng (viêm mũi dị ứng, chàm, hen suyễn…) thường có nguy cơ cao hơn.
– Tác nhân môi trường: Khi đường hô hấp tiếp xúc với các yếu tố kích thích, phế quản sẽ co thắt, gây viêm và làm xuất hiện hoặc nặng hơn các triệu chứng.
3. Những tác nhân thường gặp
– Khói thuốc lá
– Nhiễm trùng đường hô hấp
– Viêm xoang mạn tính
– Ô nhiễm không khí ngoài trời
– Chất gây dị ứng: phấn hoa, nấm mốc, lông thú nuôi, mạt bụi, côn trùng…
– Hóa chất tẩy rửa, nước hoa
– Hoạt động gắng sức
– Thời tiết thay đổi
– Cảm xúc mạnh: lo âu, căng thẳng, cười to, buồn bã
4. Triệu chứng bệnh thường gặp
Biểu hiện của hen suyễn khá đa dạng và đôi khi dễ nhầm lẫn với các bệnh phổi khác như lao, giãn phế quản hay COPD. Dấu hiệu phổ biến gồm:
– Ho, đặc biệt về đêm: Ho kéo dài, thường xuất hiện vào ban đêm hoặc sáng sớm. Nguyên nhân là do đường thở bị hẹp khiến cơ thể phản xạ đẩy dị nguyên (bụi, khói, phấn hoa, lông động vật…) hoặc dịch tiết ra ngoài.
– Thở khò khè: Âm thanh rít hoặc tiếng huýt gió khi thở do luồng không khí bị cản trở bởi phế quản sưng phù. Tình trạng này dễ xảy ra hơn khi hít phải không khí lạnh.
– Khó thở: Đường thở bị thu hẹp khiến người bệnh hít thở khó khăn, nhất là khi gắng sức.
– Đau tức ngực: Cảm giác bị đè nặng hoặc siết chặt ở vùng ngực.
– Thở nhanh và gấp: Xuất hiện khi bệnh nhân vận động mạnh như chạy bộ, leo cầu thang, tập thể dục…
– Mặt tái, ra mồ hôi: Khi thiếu oxy, người bệnh có thể xuất hiện sắc mặt nhợt nhạt, vã mồ hôi và cảm giác kiệt sức.
5. Giải đáp: Bị hen suyễn có phải đi nghĩa vụ quân sự hay không?
5.1. Quy định chung về việc bị hen suyễn có phải đi nghĩa vụ quân sự
Theo quy định tại Điều 9 Thông tư liên tịch 16/2016/TTLT-BYT-BQP, tiêu chuẩn sức khỏe khi khám tuyển nghĩa vụ quân sự được đánh giá dựa trên các bảng và biểu mẫu kèm theo phụ lục của thông tư này.
Sau khi khám, bác sĩ sẽ chấm điểm sức khỏe theo 6 mức:
– Điểm 1: Sức khỏe rất tốt
– Điểm 2: Sức khỏe tốt
– Điểm 3: Sức khỏe khá
– Điểm 4: Sức khỏe trung bình
– Điểm 5: Sức khỏe kém
– Điểm 6: Sức khỏe rất kém
Việc chấm điểm dựa trên 8 nhóm chỉ tiêu:
– Thể lực
– Mắt
– Tai – Mũi – Họng
– Răng – Hàm – Mặt
– Nội khoa
– Tâm thần kinh
– Ngoại khoa
– Da liễu
Kết quả cuối cùng sẽ được xếp loại sức khỏe:
– Loại 1 sẽ có tất cả 8 chỉ tiêu đều đạt điểm 1
– Loại 2 sẽ có ít nhất 1 chỉ tiêu đạt điểm 2
– Loại 3 sẽ có ít nhất 1 chỉ tiêu đạt điểm 3
– Loại 4 sẽ có ít nhất 1 chỉ tiêu đạt điểm 4
– Loại 5 sẽ có ít nhất 1 chỉ tiêu đạt điểm 5
– Loại 6 sẽ có ít nhất 1 chỉ tiêu đạt điểm 6
5.2. Trường hợp bị hen suyễn có phải đi nghĩa vụ quân sự không?
Theo tiểu mục 91, Mục 6, Phần II, Phụ lục 1 của Thông tư 16/2016/TTLT-BYT-BQP, hen suyễn được xếp vào nhóm bệnh lý hô hấp. Người mắc bệnh này thường bị chấm từ điểm 5 đến điểm 6 ở tiêu chí Nội khoa, tương ứng với sức khỏe kém hoặc rất kém.
Theo Điểm a, Khoản 3, Điều 4 Thông tư 148/2018/TT-BQP, chỉ những công dân có sức khỏe Loại 1, Loại 2 hoặc Loại 3 mới đủ điều kiện nhập ngũ. Vì vậy, người đang mắc hen suyễn không đủ tiêu chuẩn tham gia nghĩa vụ quân sự trong thời gian còn bệnh.
6. Hệ quả của bệnh hen suyễn
6.1. Ảnh hưởng đến sinh hoạt
Hen suyễn có thể tái phát nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm với các cơn ho kéo dài, khiến người bệnh khó ngủ hoặc mất ngủ hoàn toàn. Việc thiếu ngủ kéo dài dẫn đến mệt mỏi, giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng đến hiệu suất học tập, công việc và thậm chí làm rạn nứt các mối quan hệ trong gia đình, vợ chồng.
6.2. Nguy cơ biến chứng
Dù tỷ lệ tử vong do hen suyễn thấp hơn so với một số bệnh mạn tính khác, nhưng không thể chủ quan. Nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm như:
– Viêm phế quản mạn tính
– Khí phế thũng
– Tâm phế mạn
– Suy hô hấp hoặc ngừng thở gây tổn thương não
– Xẹp phổi, tràn khí
6.3. Với phụ nữ mang thai
Hen suyễn ở phụ nữ mang thai thường dễ bùng phát trong giai đoạn từ tuần 24 đến tuần 36 của thai kỳ. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng như: sản giật, xuất huyết âm đạo, sinh non. Ngoài ra, trẻ sinh ra từ mẹ bị hen suyễn thường có cân nặng thấp hơn so với trẻ bình thường.
Việc bị hen suyễn có phải đi nghĩa vụ quân sự hay không phụ thuộc vào mức độ bệnh và kết quả khám sức khỏe theo tiêu chuẩn của Bộ Quốc phòng. Nếu bệnh ở mức nặng, thường xuyên tái phát và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp, người bệnh thường được xếp vào diện không đủ điều kiện nhập ngũ. Ngược lại, trường hợp hen nhẹ, kiểm soát tốt và không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt vẫn có thể được xem xét. Để biết chính xác, công dân cần tham gia khám tuyển theo quy định và tuân thủ hướng dẫn từ hội đồng nghĩa vụ quân sự.
