Những lưu khi khi điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là căn bệnh hô hấp phổ biến và tiến triển, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Việc nắm rõ những lưu ý khi điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, giúp người bệnh kiểm soát bệnh tốt hơn, giảm biến chứng nguy hiểm và duy trì hơi thở khỏe mạnh mỗi ngày. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin dễ hiểu, thực tế, giúp bạn hoặc người thân chủ động chăm sóc sức khỏe cho phổi đúng cách.

1. Tính chất của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

1.1. Hiểu cơ bản về COPD

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một nhóm các bệnh lý về phổi có đặc điểm là tắc nghẽn luồng khí hô hấp kéo dài, thường trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Hai dạng phổ biến nhất của COPD là khí phế thũng và viêm phế quản mạn tính.

Khí phế thũng là tình trạng các túi khí nhỏ trong phổi (phế nang) bị tổn thương và phá hủy dần, gây khó khăn trong việc thải khí ra ngoài. Trong khi đó, viêm phế quản mạn tính đặc trưng bởi sự viêm nhiễm và hẹp các ống phế quản, dẫn đến tăng tiết đờm nhớt và ho mạn tính.

1.2. Khi phổi tắc nghẽn mãn tính có thể dẫn tới biến chứng gì?

COPD không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự sống còn của người bệnh.

– Vấn đề về tim mạch: Khi COPD tiến triển đến giai đoạn nặng, áp lực lên tim sẽ tăng cao do phổi phải làm việc vất vả hơn để đưa oxy đi khắp cơ thể. Điều này có thể dẫn đến nhịp tim nhanh, rối loạn nhịp tim và thậm chí là suy tim phải (tâm phế mạn), một biến chứng đặc trưng của COPD nặng.

– Tăng áp phổi và huyết áp cao: Tình trạng thiếu oxy kéo dài do COPD có thể làm co mạch máu trong phổi, gây tăng áp động mạch phổi. Áp lực cao trong các mạch máu này sau đó có thể ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống tuần hoàn, dẫn đến tăng huyết áp toàn thân.

– Nhiễm trùng hô hấp tái phát: Phổi của người bệnh COPD thường suy yếu và dễ bị tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn và virus tấn công. Điều này khiến người bệnh thường xuyên mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, cúm hoặc viêm phổi nặng, và các bệnh này thường khó điều trị dứt điểm hơn so với người khỏe mạnh.

2. Các bước điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

2.1. Ngừng hút thuốc là bước đầu điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bỏ thuốc lá là bước quan trọng nhất trong việc điều trị COPD, giúp làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và giảm triệu chứng khó thở. Dù tổn thương phổi không thể phục hồi hoàn toàn, nhưng ngừng hút thuốc giúp ngăn ngừa tổn thương thêm, cải thiện khả năng hô hấp và chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc bỏ thuốc, có thể tham khảo sự hỗ trợ từ bác sĩ, các chương trình cai thuốc lá, hoặc sử dụng các sản phẩm hỗ trợ như miếng dán nicotine, kẹo ngậm. Việc hạn chế tiếp xúc với khói thuốc thụ động cũng rất quan trọng trong kiểm soát COPD.

2.2. Điều trị nội khoa (dùng thuốc)

Các loại thuốc đóng vai trò chủ chốt trong việc kiểm soát triệu chứng COPD.

– Thuốc giãn phế quản: Đây là nhóm thuốc giúp thư giãn các cơ xung quanh đường thở, làm giãn nở đường thở và giúp người bệnh dễ thở hơn.

– Thuốc chống viêm không steroid và thuốc làm loãng đờm: Một số loại thuốc mới hơn có thể kết hợp các thành phần này để kiểm soát viêm và giúp làm sạch chất nhầy trong đường thở.

– Kháng sinh: Được sử dụng để điều trị các đợt cấp của COPD do nhiễm trùng. Người bệnh cần thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch xử lý đợt cấp, bao gồm cả việc sử dụng kháng sinh khi cần thiết.

2.3. Dụng cụ xịt hít khi điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Đây là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả cho COPD, bao gồm nhiều loại dụng cụ xịt hít khác nhau:

– Ống hít giãn phế quản tác dụng ngắn: Là lựa chọn đầu tiên cho hầu hết bệnh nhân COPD, dùng khi cảm thấy khó thở. Có hai loại chính: đồng vận beta-2 (ví dụ: salbutamol) và kháng cholinergic (ví dụ: ipratropium).

– Ống hít giãn phế quản tác dụng dài: Dùng khi triệu chứng xuất hiện thường xuyên hoặc có đợt cấp mặc dù đã dùng thuốc tác dụng ngắn. Thuốc này có tác dụng kéo dài hơn, chỉ cần dùng 1-2 lần mỗi ngày. Các loại phổ biến bao gồm đồng vận beta-2 tác dụng dài (salmeterol, formoterol) và kháng cholinergic tác dụng dài (tiotropium). Một số ống hít mới còn kết hợp cả hai loại này.

– Ống hít steroid: Chứa corticosteroid, giúp giảm viêm trong đường thở. Thường được kê đơn như một phần của ống hít kết hợp với thuốc tác dụng dài nếu bệnh nhân vẫn khó thở hoặc có đợt cấp thường xuyên.

2.4. Liệu pháp oxy

Liệu pháp oxy được chỉ định cho những bệnh nhân COPD có nồng độ oxy trong máu quá thấp. Oxy được cung cấp qua ống thông mũi hoặc mặt nạ thở. Liệu pháp này có thể được áp dụng ngắn hạn trong bệnh viện hoặc dài hạn tại nhà, tùy thuộc vào mức độ thiếu oxy của người bệnh.

Mặc dù liệu pháp oxy nhìn chung an toàn, người bệnh cần lưu ý một số điều: oxy dễ cháy, vì vậy tuyệt đối không hút thuốc hoặc sử dụng các vật liệu dễ cháy gần nguồn oxy. Một số tác dụng phụ có thể gặp là khô hoặc chảy máu mũi, mệt mỏi và đau đầu vào buổi sáng.

2.5. Phẫu thuật là một trong cách điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Phẫu thuật là một lựa chọn cân nhắc cho một số bệnh nhân COPD nặng khi các phương pháp điều trị nội khoa không còn hiệu quả.

– Cắt bỏ bóng khí: Loại bỏ các bóng khí lớn hình thành do phá hủy túi khí. Những bóng khí này có thể chiếm không gian lớn trong phổi, cản trở hô hấp.

– Đặt stent hoặc van nội phế quản một chiều: Stent là ống lưới nhỏ giúp giữ đường thở thông thoáng. Van nội phế quản một chiều được cấy ghép vào một trong các ống phế quản, cho phép khí thoát ra khỏi phần phổi bị tổn thương nhưng ngăn khí đi vào lại, giúp giảm tình trạng khí bị kẹt.

– Phẫu thuật giảm thể tích phổi: Loại bỏ các mô phổi bị tổn thương nặng để giúp phần phổi còn lại hoạt động hiệu quả hơn.

3. Những lưu ý dành cho bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính

Để sống khỏe mạnh hơn với COPD, ngoài việc tuân thủ phác đồ điều trị, người bệnh cần thực hiện các biện pháp tự chăm sóc và thay đổi lối sống.

– Khám bác sĩ định kỳ: Phát hiện và theo dõi tiến triển bệnh, điều chỉnh thuốc kịp thời.

– Tuân thủ phác đồ điều trị: Sử dụng thuốc đúng liều, đúng cách, không tự ý ngưng thuốc.

– Bỏ thuốc lá, thuốc lào: Hạn chế khói thuốc thụ động, khói bụi, ô nhiễm không khí.

– Nạp dinh dưỡng đầy đủ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế thức ăn dầu mỡ, tăng cường nước uống để hỗ trợ long đờm.

– Tập thể dục nhẹ nhàng: Đi bộ, tập thở ở nơi thoáng mát giúp tăng cường sức khỏe phổi.

– Tiêm phòng cúm hàng năm và phế cầu 5 năm/lần: Giúp giảm nguy cơ viêm phổi và các đợt cấp.

COPD là bệnh lý tiến triển chậm nhưng gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe nếu không được kiểm soát. Việc tuân thủ phác đồ điều trị, kết hợp bỏ thuốc lá, duy trì lối sống lành mạnh, tiêm phòng đầy đủ và tái khám định kỳ là những bước quan trọng giúp người bệnh giảm nguy cơ biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống