Viêm gan do rượu bia: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Viêm gan do rượu bia là một trong những bệnh lý nguy hiểm thường gặp ở người có thói quen lạm dụng đồ uống có cồn. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chức năng gan mà còn có thể dẫn tới xơ gan, suy gan và nhiều biến chứng nghiêm trọng khác nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động bảo vệ sức khỏe.

1. Viêm gan do rượu bia là gì?

Viêm gan do rượu bia là tình trạng gan bị tổn thương bởi việc tiêu thụ lượng lớn đồ uống có cồn trong thời gian dài. Khi rượu được đưa vào cơ thể, gan phải đảm nhận chức năng phân giải chất cồn. Tuy nhiên, quá trình này sẽ tạo ra các chất độc hại có khả năng kích hoạt phản ứng viêm và làm tổn thương nghiêm trọng các tế bào gan. Theo thời gian, mô gan khỏe mạnh bị thay thế bằng các mô sẹo, dẫn đến xơ gan và suy gan.

Không chỉ những người uống rượu nhiều năm mới có nguy cơ mắc bệnh, ngay cả những trường hợp tiêu thụ rượu bia với lượng lớn trong khoảng thời gian ngắn, liên tục cũng có thể dẫn tới viêm gan. Ví dụ, nếu một người uống trên 160gr cồn mỗi ngày (tương đương khoảng 500ml rượu 40 độ) liên tục trong 7 ngày thì nguy cơ tổn thương gan đã rất cao. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 8 năm, khả năng tiến triển thành xơ gan lên đến 40%.

2. Các triệu chứng của viêm gan do rượu bia

2.1. Những biểu hiện ban đầu cần lưu ý

Trong giai đoạn đầu, viêm gan do rượu bia thường biểu hiện không rõ ràng nên rất dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, một số dấu hiệu phổ biến có thể kể đến như vàng da, vàng mắt, mệt mỏi kéo dài, ăn uống kém ngon và sụt cân bất thường. Người bệnh cũng có thể cảm thấy buồn nôn, nôn ói, đau vùng bụng trên bên phải hoặc xuất hiện các vết bầm tím không rõ nguyên nhân.

Tình trạng sốt nhẹ hoặc sốt cao, kèm theo sự thay đổi khẩu vị và suy dinh dưỡng cũng là biểu hiện thường gặp. Nguyên nhân là do việc tiêu thụ quá nhiều rượu bia làm giảm cảm giác thèm ăn và ức chế khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cơ thể.

2.2. Triệu chứng ở giai đoạn nặng

Khi bệnh đã tiến triển, các triệu chứng trở nên rõ rệt và nguy hiểm hơn. Người bệnh có thể gặp tình trạng bụng phình to do cổ trướng – sự tích tụ dịch trong ổ bụng. Bên cạnh đó, chức năng gan và thận bắt đầu suy giảm rõ rệt, dẫn đến tình trạng mệt mỏi cực độ, mất phương hướng hoặc thậm chí rơi vào trạng thái lơ mơ, hôn mê.

3. Biến chứng nguy hiểm do viêm gan rượu

Viêm gan do rượu bia không chỉ dừng lại ở việc tổn thương gan mà còn gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm. Trong đó, cổ trướng là dấu hiệu cảnh báo bệnh đã bước vào giai đoạn nặng. Nếu không kiểm soát kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với giãn tĩnh mạch thực quản dạ dày – một biến chứng nguy hiểm gây xuất huyết tiêu hóa ồ ạt, dễ dẫn đến tử vong.

Một biến chứng khác thường gặp là xơ gan. Đây là hệ quả của việc viêm gan kéo dài, khiến chức năng gan suy yếu trầm trọng, từ đó làm tăng nguy cơ ung thư gan. Không chỉ gan bị ảnh hưởng, viêm gan rượu còn khiến thận tổn thương, dẫn đến suy thận và xuất hiện bệnh não gan – tình trạng tích tụ độc tố gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.

4. Chẩn đoán viêm gan do rượu bia bằng phương pháp nào?

Khi nghi ngờ mắc bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành khai thác thông tin tiền sử sử dụng rượu bia của người bệnh, thói quen sinh hoạt và các biểu hiện lâm sàng hiện tại. Sau đó, các phương pháp xét nghiệm sẽ được chỉ định để xác định chính xác mức độ tổn thương gan.

Xét nghiệm máu là bước cơ bản nhằm đánh giá chức năng gan, tình trạng men gan và đông máu. Tiếp theo, người bệnh sẽ được thực hiện siêu âm, chụp CT hoặc MRI để quan sát cấu trúc gan và phát hiện tổn thương nếu có. Trong một số trường hợp đặc biệt, sinh thiết gan được tiến hành để xác định mức độ viêm và xơ hóa gan khi các xét nghiệm khác chưa đủ cơ sở chẩn đoán.

5. Viêm gan rượu bia có điều trị khỏi hoàn toàn được không?

Hiện nay, y học chưa có phương pháp điều trị dứt điểm viêm gan do rượu bia. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và tuân thủ đúng phác đồ điều trị, người bệnh hoàn toàn có thể cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tiến triển xấu hơn.

Điều đầu tiên và quan trọng nhất trong điều trị viêm gan rượu là ngừng hoàn toàn việc sử dụng rượu bia. Đây là yếu tố quyết định giúp gan có cơ hội hồi phục. Nếu bệnh ở giai đoạn đầu, việc ngừng rượu có thể làm thuyên giảm triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, nếu tiếp tục uống rượu, nguy cơ biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, xơ gan, ung thư gan sẽ tăng cao và đe dọa đến tính mạng.

Bên cạnh việc cai rượu, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc chống viêm như corticosteroid hoặc pentoxifylline nhằm giảm tổn thương gan. Trong trường hợp người bệnh suy dinh dưỡng, bác sĩ sẽ xây dựng chế độ ăn uống bổ sung vitamin và khoáng chất hợp lý. Đối với những ca bệnh nặng, gan đã hư hại nghiêm trọng, việc ghép gan có thể là giải pháp cuối cùng.

6. Cách phòng ngừa bệnh viêm gan do rượu bia

6.1. Hạn chế rượu bia và duy trì lối sống lành mạnh

Phòng ngừa viêm gan do rượu bia trước hết cần bắt đầu từ việc hạn chế sử dụng các loại đồ uống có cồn. Việc uống ít, đúng cách và không lạm dụng là yếu tố then chốt để bảo vệ gan. Với những người đã từng mắc bệnh gan như viêm gan B, C hoặc gan nhiễm mỡ, nên tuyệt đối tránh xa rượu bia để ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Ngoài ra, cần duy trì lối sống lành mạnh bằng cách ăn uống điều độ, tăng cường rau xanh, trái cây và protein thực vật. Việc tập thể dục đều đặn, kiểm soát cân nặng và tránh xa thuốc lá cũng góp phần quan trọng trong việc bảo vệ gan.

6.2. Kiểm tra men gan định kỳ

Theo dõi chỉ số men gan định kỳ giúp phát hiện sớm những tổn thương ở gan. Khi men gan tăng cao, đó là dấu hiệu cho thấy tế bào gan đang bị phá hủy. Do đó, khám sức khỏe định kỳ và xét nghiệm chức năng gan nên được duy trì, đặc biệt với người có thói quen uống rượu thường xuyên.

6.3. Ngăn ngừa viêm gan virus đi kèm

Việc tiêu thụ rượu bia khi cơ thể đang nhiễm virus viêm gan C sẽ làm tăng nguy cơ tổn thương gan và tiến triển xơ gan nhanh chóng. Bởi vậy, cần tránh các hành vi có nguy cơ lây truyền virus như dùng chung kim tiêm, vật dụng cá nhân hoặc quan hệ tình dục không an toàn.

Viêm gan do rượu bia là một bệnh lý nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, đây cũng là bệnh có thể cải thiện rõ rệt nếu người bệnh ngừng hoàn toàn rượu bia và áp dụng đúng phác đồ điều trị. Quan trọng nhất là ý thức bảo vệ gan ngay từ khi còn khỏe mạnh bằng lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống hợp lý và khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bất thường.