Sự nguy hiểm của viêm gan cấp do rượu và cách xử trí

Viêm gan cấp do rượu có thể gây ra hàng loạt biến chứng nguy hiểm như suy gan, xuất huyết tiêu hóa, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Trong bối cảnh thói quen uống rượu bia ngày càng phổ biến, đặc biệt ở nam giới, việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo cũng như phương pháp điều trị viêm gan cấp tính do rượu đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe lá gan và phòng tránh hậu quả đáng tiếc.

1. Tổng quan về viêm gan cấp do rượu

1.1 Khái niệm viêm gan cấp do rượu

Viêm gan cấp do rượu là một dạng viêm gan xảy ra khi gan bị tấn công bởi độc chất từ rượu, gây phản ứng viêm mạnh và tổn thương tế bào gan trong thời gian ngắn. Khác với viêm gan mạn tính, bệnh diễn biến nhanh, nguy cơ biến chứng cao và thường xuất hiện ở người có thói quen uống rượu nhiều năm.

1.2 Cơ chế tổn thương gan do tác động của rượu

Khi uống rượu, ethanol được chuyển hóa ở gan tạo thành acetaldehyde – một chất độc có khả năng phá hủy màng tế bào gan, kích hoạt phản ứng viêm và làm tăng sản xuất các gốc tự do. Quá trình này gây hoại tử tế bào gan và rối loạn chức năng gan, từ đó dẫn đến các biểu hiện lâm sàng của viêm gan cấp.

2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

2.1 Lạm dụng rượu kéo dài

Nguyên nhân chính gây viêm gan cấp do rượu là uống lượng lớn rượu trong thời gian dài. Ngay cả khi uống nhiều rượu trong vài ngày liên tục, đặc biệt ở người đã có bệnh gan tiềm ẩn, nguy cơ viêm gan cấp vẫn rất cao.

2.2 Yếu tố cá nhân và bệnh lý nền

Không phải ai uống nhiều rượu cũng mắc viêm gan cấp, nhưng các yếu tố sau có thể làm tăng nguy cơ: di truyền ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa rượu, giới nữ (do khả năng chuyển hóa ethanol kém hơn nam), chế độ ăn thiếu dinh dưỡng, đồng nhiễm viêm gan virus hoặc có bệnh gan mạn.

3. Dấu hiệu nhận biết trường hợp viêm gan cấp tính do rượu

3.1 Triệu chứng viêm gan cấp điển hình

Người bệnh thường có các biểu hiện như vàng da, vàng mắt, chán ăn, buồn nôn, đau tức vùng hạ sườn phải. Một số trường hợp kèm sốt nhẹ, sụt cân nhanh và mệt mỏi kéo dài. Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể xuất hiện rối loạn ý thức và dấu hiệu suy gan.

3.2 Các dấu hiệu cảnh báo biến chứng liên quan đến viêm gan cấp do rượu

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm gan cấp tính do rượu có thể gây cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm trùng ổ bụng hoặc hôn mê gan. Những biến chứng này thường là nguyên nhân chính dẫn tới tử vong.

4. Mức độ nguy hiểm của viêm gan cấp tính do rượu

4.1 Nguy cơ suy gan cấp tính

Suy gan cấp là biến chứng nghiêm trọng nhất, xảy ra khi phần lớn tế bào gan bị hoại tử, khiến gan mất khả năng lọc độc tố và tổng hợp các yếu tố đông máu. Người bệnh có thể tử vong chỉ trong vài ngày nếu không được ghép gan kịp thời.

4.2 Tác động lâu dài của viêm gan cấp đến sức khỏe

Ngay cả khi vượt qua giai đoạn cấp tính, người bệnh vẫn đối mặt với nguy cơ xơ gan, ung thư gan và suy giảm chức năng gan vĩnh viễn, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ.

5. Chẩn đoán viêm gan cấp do rượu

5.1 Khai thác tiền sử và thăm khám lâm sàng cho người bị viêm gan cấp

Trong chẩn đoán viêm gan cấp, khai thác tiền sử là khâu không thể thiếu. Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về thói quen uống rượu, bao gồm lượng tiêu thụ trung bình mỗi ngày, số năm duy trì và tần suất uống gần đây của bệnh nhân. Việc xác định loại đồ uống có cồn (rượu trắng, bia, rượu mạnh…) giúp ước tính chính xác nồng độ ethanol mà gan phải chuyển hóa.

Ngoài ra, bác sĩ cũng quan tâm đến các bệnh lý nền như viêm gan virus, bệnh tự miễn, rối loạn chuyển hóa hoặc tiền sử gia đình có bệnh gan. Những yếu tố này làm gan trở nên nhạy cảm hơn trước tác động của rượu, từ đó làm tăng nguy cơ viêm gan cấp.

Khi thăm khám lâm sàng, bác sĩ quan sát màu da và củng mạc mắt để phát hiện vàng da – biểu hiện phổ biến của viêm gan. Gan sẽ được sờ nắn để đánh giá kích thước, mật độ và mức độ đau khi ấn.

Bên cạnh đó, một số dấu hiệu khác cũng được chú ý như sao mạch, đỏ lòng bàn tay, phù hoặc cổ trướng. Ngoài ra, các biện pháp thăm khám tâm – thần có thể giúp phát hiện rối loạn ý thức, vốn là cảnh báo sớm của suy gan cấp.

5.2 Xét nghiệm chức năng gan và chẩn đoán hình ảnh

Sau khi thăm khám ban đầu, người bệnh có thể cần thực hiện phương pháp cận lâm sàng như xét nghiệm men gan, bilirubin toàn phần và trực tiếp, prothrombin, INR để đánh giá mức độ suy yếu của gan. Công thức máu cũng quan trọng để phát hiện thiếu máu, giảm bạch cầu hay giảm tiểu cầu do rượu.

Siêu âm gan thường được chỉ định đầu tiên để kiểm tra gan to, nhu mô gan bất thường hoặc dịch ổ bụng. Khi cần loại trừ các bệnh lý khác như ung thư gan, xơ gan tiến triển hoặc huyết khối tĩnh mạch cửa, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân chụp CT scan hoặc MRI gan để có hình ảnh chi tiết hơn.

Trong một số trường hợp phức tạp, sinh thiết gan có thể được thực hiện nhằm khẳng định chẩn đoán. Tuy nhiên, thủ thuật này chỉ được tiến hành khi đảm bảo an toàn, bởi bệnh nhân viêm gan cấp thường có nguy cơ chảy máu cao.

6. Cách xử trí viêm gan cấp do rượu

6.1 Điều trị nội khoa

Nguyên tắc điều trị đầu tiên là ngừng hoàn toàn việc uống rượu để tránh tổn thương tiếp tục. Bệnh nhân thường được truyền dịch, bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin B1 và dùng thuốc chống viêm, bảo vệ tế bào gan. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định corticosteroid hoặc pentoxifylline nhằm giảm phản ứng viêm.

6.2 Điều trị hỗ trợ và phòng biến chứng

Người bị viêm gan cấp do rượu cần được theo dõi chặt chẽ tại bệnh viện để phát hiện và xử trí kịp thời biến chứng như nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu. Chế độ ăn giàu đạm dễ tiêu, ít muối, bổ sung chất chống oxy hóa giúp phục hồi chức năng gan.

7. Phòng ngừa viêm gan cấp tính do rượu

Cách phòng ngừa viêm gan cấp hiệu quả nhất là hạn chế hoặc ngừng hoàn toàn việc uống rượu. Nếu phải uống trong các dịp xã giao, cần kiểm soát lượng tiêu thụ theo khuyến cáo y tế.

Bạn cũng nên duy trì chế độ ăn lành mạnh, tập luyện thể dục đều đặn và tiêm phòng viêm gan virus sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Người uống rượu lâu năm nên khám và làm xét nghiệm chức năng gan định kỳ để phát hiện sớm tổn thương.

Viêm gan cấp do rượu là tình trạng cấp cứu y khoa nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị. Nhận thức rõ tác hại của rượu và chủ động phòng ngừa là chìa khóa bảo vệ sức khỏe lá gan. Một khi đã xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay để được xử trí kịp thời, tránh những biến chứng nghiêm trọng và nâng cao cơ hội phục hồi.