Những yếu tố nguy cơ dễ mắc viêm thoái hóa khớp háng

Viêm thoái hóa khớp háng là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, vừa gây đau nhức, khó khăn trong vận động, vừa có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Vậy đâu là những yếu tố khiến chúng ta dễ mắc phải căn bệnh này? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm thoái hóa khớp háng và nhận diện các yếu tố nguy cơ để chủ động phòng tránh và bảo vệ sức khỏe của mình.

1. Tìm hiểu chung về viêm thoái hóa khớp háng

1.1. Cơ bản về tình trạng viêm khớp háng

Khớp háng là một trong những khớp lớn nhất trên cơ thể, chịu trách nhiệm chính trong việc nâng đỡ trọng lượng và duy trì khả năng vận động linh hoạt. Cấu tạo của khớp háng bao gồm xương đùi và xương chậu, được bao bọc bởi một lớp sụn khớp trơn nhẵn. Lớp sụn này đóng vai trò như một lớp đệm, giúp xương trượt lên nhau dễ dàng, giảm ma sát và hấp thụ lực tác động.

Viêm thoái hóa khớp háng xảy ra khi lớp sụn khớp này bị bào mòn, tổn thương hoặc biến dạng theo thời gian. Khi sụn khớp bị mỏng đi hoặc biến mất, hai đầu xương bắt đầu cọ xát vào nhau, gây ra cảm giác đau nhức, khó chịu. Cơn đau thường khởi phát ở vùng khớp háng, sau đó có thể lan xuống đùi, bẹn và thậm chí là đầu gối. Nếu không được kiểm soát, tình trạng này sẽ dần làm cho khớp háng bị biến dạng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động.

1.2. Triệu chứng thường thấy ở người viêm thoái hóa khớp háng

Dấu hiệu của viêm khớp háng thường tiến triển từ từ, lúc đầu có thể chỉ là những cơn đau âm ỉ, nhưng càng về sau càng trở nên rõ rệt và nghiêm trọng hơn.

– Đau nhức: Cơn đau ban đầu xuất hiện khi vận động nhiều, sau đó đau ngay cả khi nghỉ ngơi. Vị trí đau thường ở vùng bẹn, có thể lan xuống đùi, đầu gối hoặc ra phía sau mông. Cơn đau thường tăng lên vào buổi sáng khi mới thức dậy hoặc sau một thời gian dài ngồi nghỉ.

– Cứng khớp: Người bệnh thường cảm thấy khớp háng bị cứng, khó cử động, đặc biệt vào buổi sáng. Tình trạng này có thể kéo dài vài phút đến vài giờ.

– Khó khăn khi vận động: Do đau và cứng khớp, người bệnh sẽ gặp nhiều trở ngại khi thực hiện các động tác đơn giản như đứng lên, ngồi xuống, đi bộ, hoặc xoay người.

– Âm thanh lạ ở khớp: Khi di chuyển, có thể nghe thấy tiếng lạo xạo, lục cục hoặc lách cách phát ra từ khớp háng.

– Teo cơ và biến dạng: Ở giai đoạn nặng, khớp háng có thể bị biến dạng, chân bị ngắn lại, đồng thời các cơ xung quanh khớp bị yếu đi hoặc teo lại.

2. Yếu tố nguy cơ dễ dàng mắc viêm khớp háng

Các chuyên gia cho rằng thoái hóa khớp háng là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền, môi trường sống và thói quen sinh hoạt.

2.1. Giới tính

Nhiều nghiên cứu cho thấy nữ giới có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp háng cao hơn nam giới. Nguyên nhân được cho là liên quan đến sự thay đổi hormone, đặc biệt trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh khi lượng estrogen giảm mạnh, làm mất cân bằng trong quá trình bảo vệ sụn khớp. Ngoài ra, hệ miễn dịch của phụ nữ cũng phản ứng mạnh hơn với các tác nhân gây viêm, từ đó làm tăng nguy cơ tổn thương khớp.

2.2. Tuổi tác

Bệnh có thể xuất hiện ở nhiều lứa tuổi, nhưng thường khởi phát từ sau 40 tuổi và phổ biến nhất ở người trung niên, cao tuổi. Khi tuổi tác tăng lên, quá trình tái tạo sụn giảm dần, kết hợp với sự bào mòn tự nhiên của xương khớp khiến nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

2.3. Chấn thương

Những chấn thương nghiêm trọng như gãy xương háng, rách sụn viền khớp hay va chạm mạnh trong thể thao có thể để lại hậu quả lâu dài cho khớp. Mặc dù sau điều trị ban đầu người bệnh có thể phục hồi, nhưng các tổn thương này thường khiến cấu trúc khớp không còn bền vững như trước. Về lâu dài, phần sụn khớp bị mòn nhanh hơn, tăng nguy cơ dẫn đến viêm thoái hóa khớp háng. Thậm chí, những chấn thương xảy ra từ nhiều năm trước cũng có thể trở thành “ngòi nổ” làm bệnh xuất hiện ở tuổi trung niên hoặc cao tuổi.

2.4. Vận động quá mức

Những công việc hoặc môn thể thao đòi hỏi các động tác lặp đi lặp lại và tạo áp lực lớn lên khớp háng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Ví dụ, các vận động viên điền kinh, cầu thủ bóng đá, hoặc những người làm công việc khuân vác nặng thường xuyên sẽ khiến khớp háng phải chịu một tải trọng lớn liên tục. Tình trạng này gây ra những tổn thương tích lũy dần trên sụn khớp, khiến chúng bị mòn và thoái hóa sớm hơn.

2.5. Cấu trúc xương khớp bất thường

Một số người bẩm sinh đã có hình dạng xương khớp háng không bình thường, như loạn sản khớp háng hoặc tình trạng chèn ép khớp háng. Những dị dạng này khiến bề mặt khớp không khớp khít, tạo áp lực bất thường lên sụn và làm sụn dễ bị mòn. Theo thời gian, sự chênh lệch này dẫn đến viêm, đau và cuối cùng là thoái hóa khớp sớm hơn so với người bình thường.

2.6. Yếu tố tự miễn dịch

Trong các bệnh viêm khớp mạn tính như viêm khớp dạng thấp (RA) hay viêm khớp vảy nến (PsA), hệ miễn dịch nhầm lẫn tấn công mô khỏe mạnh, bao gồm khớp háng. Mặc dù nguyên nhân chính xác của các bệnh như viêm khớp dạng thấp hay viêm khớp vẩy nến vẫn đang được nghiên cứu, nhưng các nhà khoa học tin rằng một số yếu tố như nhiễm trùng hoặc các tác nhân môi trường có thể kích hoạt phản ứng tự miễn dịch này.

3. Các phương pháp khám và chẩn đoán viêm thoái hóa khớp háng

Để chẩn đoán tình trạng viêm khớp háng, các bác sĩ thường kết hợp giữa thăm khám lâm sàng, hỏi bệnh sử và các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu.

3.1. Chẩn đoán hình ảnh viêm thoái hóa khớp háng

Các bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh. Những phương pháp này vừa giúp xác định vị trí tổn thương, đồng thời, đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm:

– Chụp X-quang: Phương pháp đơn giản và phổ biến giúp quan sát cấu trúc xương, khe khớp và tổn thương dưới sụn. Ở giai đoạn sớm thường khó phát hiện, nhưng khi bệnh tiến triển sẽ thấy rõ dấu hiệu hẹp khe khớp và xuất hiện gai xương.

– Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI): Kỹ thuật này cung cấp hình ảnh chi tiết và rõ nét hơn về cấu trúc khớp, bao gồm cả sụn khớp, dây chằng, và các mô mềm xung quanh. Đặc biệt, MRI giúp phát hiện tổn thương sụn và tình trạng viêm khớp ở giai đoạn sớm.

3.2. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp hoặc xác định xem liệu tình trạng viêm có liên quan đến một bệnh lý hệ thống nào đó hay không.

– Xét nghiệm yếu tố dạng thấp (RF) và kháng thể anti-CCP: giúp phát hiện dấu hiệu bệnh tự miễn.

– Công thức máu toàn phần: kiểm tra tình trạng thiếu máu bởi đây là dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân viêm khớp mạn.

– CRP và tốc độ lắng máu (ESR): đánh giá mức độ viêm trong cơ thể.

– Một số xét nghiệm khác về chức năng gan, thận, tuyến giáp… cũng có thể được yêu cầu để loại trừ các nguyên nhân khác.

Viêm thoái hóa khớp háng là căn bệnh không thể xem nhẹ bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày. Việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách sẽ giúp làm chậm quá trình thoái hóa, giảm tình trạng đau nhức.