Chẩn đoán thoái hóa khớp háng và phương pháp điều trị

Thoái hóa khớp háng là một căn bệnh xương khớp phổ biến, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi, gây ra những cơn đau nhức dai dẳng. Bệnh không chỉ khiến việc đi lại, sinh hoạt trở nên khó khăn mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng thoái hóa khớp nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về các triệu chứng, đặc biệt là các phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp háng và cách điều trị hiệu quả.

1. Một số điều cần chú ý trước khi hiểu về chẩn đoán thoái hóa khớp háng

1.1. Nhận biết những triệu chứng thường gặp của thoái hóa khớp háng

Thoái hóa khớp háng là tình trạng lớp sụn bao bọc đầu xương đùi và ổ cối của xương chậu bị bào mòn dần theo thời gian. Khi sụn bị mỏng đi, khoảng trống giữa hai đầu xương giảm khiến bề mặt xương tiếp xúc và cọ xát trực tiếp, gây đau và hạn chế vận động. Để bù đắp cho phần sụn đã mất, các xương bị tổn thương có thể phát triển thêm, tạo thành các gai xương. Các triệu chứng của bệnh có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng nhìn chung, có thể nhận thấy một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

– Đau nhức: Cơn đau thường xuất hiện ở vùng háng, mông, đùi hoặc phía trước đùi. Cơn đau có thể tăng lên khi bạn vận động hoặc làm các công việc nặng.

– Cứng khớp: Cảm giác khớp bị cứng, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi nghỉ lâu. Tình trạng này có thể khiến bạn khó khăn khi đứng dậy hoặc bắt đầu đi lại.

– Âm thanh lạ ở khớp: Khớp có thể phát ra tiếng kêu lục cục, lạo xạo khi di chuyển.

– Yếu cơ: Các cơ ở vùng mông và đùi có thể bị yếu đi.

– Khó khăn trong sinh hoạt: Bạn có thể gặp khó khăn khi đi bộ, leo cầu thang, đứng lên từ ghế hoặc bước ra khỏi xe.

1.2. Nguy cơ gây thoái hóa khớp háng cần biết

Thoái hóa khớp háng thường là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp chứ không chỉ do một nguyên nhân duy nhất. Một số yếu tố nguy cơ gây ra tình trạng thoái hóa được ghi nhận gồm:

– Tuổi tác: Khi càng lớn tuổi, sụn khớp càng dễ bị thoái hóa.

– Tiền sử chấn thương: Những chấn thương vùng hông trong quá khứ, chẳng hạn gãy xương hay trật khớp, có thể thúc đẩy quá trình thoái hóa.

– Hoạt động lặp đi lặp lại: Người làm việc nặng, vận động viên hoặc người có công việc đòi hỏi đứng/ngồi lâu dễ bị tổn thương khớp.

– Yếu tố di truyền: Một số người mang gen dễ mắc bệnh khớp hơn bình thường.

– Thừa cân, béo phì: Trọng lượng dư thừa gây áp lực lớn lên khớp háng, làm sụn nhanh hư hại hơn.

2. Các phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp háng thường gặp

2.1. Khai thác tiền sử bệnh lý

Việc chẩn đoán sớm và chính xác là bước đầu tiên để điều trị hiệu quả bệnh thoái hóa khớp háng. Do triệu chứng thoái hóa khớp háng khá đa dạng và có thể nhầm lẫn với các bệnh lý khác (ví dụ viêm khớp dạng thấp), bác sĩ thường bắt đầu bằng việc khai thác kỹ lưỡng tiền sử bệnh. Bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi chi tiết để hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của bạn, bao gồm:

– Khoảng thời gian bắt đầu xuất hiện cơn đau và mức độ đau nặng hay nhẹ.

– Vị trí đau cụ thể (bẹn, đùi, mông).

– Hoạt động nào khiến cơn đau nặng hơn.

– Tác động của bệnh đối với các hoạt động thường ngày.

– Tiền sử phẫu thuật, chấn thương hông, hoặc bệnh lý liên quan.

– Những thông tin này giúp bác sĩ phân biệt thoái hóa khớp háng với các bệnh khớp khác, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.

2.2. Kiểm tra thể chất

Sau khi khai thác bệnh sử, bác sĩ sẽ khám lâm sàng bằng cách quan sát tư thế, dáng đi, sờ nắn vùng hông để kiểm tra sưng đau. Đồng thời, họ đánh giá tầm vận động (dạng, xoay, gập, duỗi, khép khớp), lắng nghe tiếng lục cục khi cử động và kiểm tra sức cơ để phát hiện teo cơ mông.

2.3. Chụp X-Quang chẩn đoán thoái hóa khớp háng

Chụp X-quang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến và hiệu quả để xác nhận thoái hóa khớp háng. Hình ảnh X-quang cung cấp cái nhìn chi tiết về cấu trúc bên trong khớp, giúp bác sĩ nhìn thấy:

– Khoảng cách khớp bị hẹp: Khi sụn khớp bị mòn, không gian giữa các đầu xương sẽ bị hẹp lại.

– Gai xương: Các gai xương mới hình thành xung quanh khớp là dấu hiệu rõ ràng của thoái hóa.

– Cấu trúc xương: Bác sĩ có thể kiểm tra xem các xương trong khớp có thẳng hàng không và có mảnh sụn hoặc xương nhỏ nào bị bong ra gây cọ xát không.

2.4. Chụp MRI và siêu âm chẩn đoán thoái hóa khớp háng

Ở những trường hợp nghi ngờ thoái hóa giai đoạn sớm hoặc có tổn thương phần mềm quanh khớp, bác sĩ có thể chỉ định thêm MRI hoặc siêu âm:

– Siêu âm: Sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể. Phương pháp này giúp bác sĩ kiểm tra các mô mềm ở khớp háng, xác định các tổn thương như rách sụn viền (labral tear) hoặc tìm các ổ dịch không nhìn thấy được trên phim X-quang.

– Chụp MRI: Sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh 2D hoặc 3D chi tiết của khớp háng. Chụp MRI cho phép bác sĩ đánh giá mức độ viêm ở màng hoạt dịch, phát hiện các tổn thương mô mềm mà X-quang không thể thấy được.

3. Cần biết gì về phương pháp điều trị thoái hóa khớp háng?

3.1. Điều trị không phẫu thuật

Đối với các trường hợp bệnh ở giai đoạn đầu hoặc mức độ nhẹ, điều trị không phẫu thuật là lựa chọn hàng đầu. Các phương pháp này giúp giảm đau, cải thiện chức năng và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.

– Thay đổi lối sống: Hạn chế hoạt động gây áp lực lên khớp (như leo cầu thang), ưu tiên vận động nhẹ nhàng như bơi, đạp xe thay cho chạy bộ, tennis, đồng thời giảm cân để giảm tải cho khớp háng và cải thiện vận động.

– Vật lý trị liệu: Các bài tập chuyên biệt được thiết kế để tăng tầm vận động, độ linh hoạt và tăng cường sức mạnh cho các cơ ở vùng hông, đùi.

– Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Gậy, nạng, khung tập đi giúp di chuyển dễ dàng hơn, trong khi kẹp gắp tay dài hỗ trợ sinh hoạt mà không cần cúi gập gây đau.

– Sử dụng thuốc: Nếu cơn đau ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và không thuyên giảm với các phương pháp trên, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc giảm đau, chống viêm.

3.2. Điều trị phẫu thuật

Khi các phương pháp không phẫu thuật không còn hiệu quả và cơn đau gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật.

– Thay khớp háng toàn phần: Đây là phẫu thuật phổ biến nhất. Bác sĩ sẽ loại bỏ phần chỏm xương đùi và ổ cối bị tổn thương, sau đó thay thế bằng khớp nhân tạo làm từ kim loại, nhựa hoặc gốm. Phẫu thuật này giúp khôi phục chức năng khớp háng một cách hiệu quả.

– Thay khớp háng bán phần: Trong phẫu thuật này, ổ cối bị tổn thương được thay thế bằng một lớp vỏ kim loại, trong khi chỏm xương đùi không bị cắt bỏ mà chỉ được bọc lại bằng một lớp kim loại trơn nhẵn..

Thoái hóa khớp háng là bệnh lý mạn tính, tiến triển chậm nhưng có thể gây ra nhiều hệ lụy nếu không được phát hiện sớm. Việc chủ động tìm hiểu về các triệu chứng, thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe khớp háng.