Trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch non nớt, sức đề kháng yếu ớt, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trong số đó, lao và viêm gan B là hai bệnh lý cần được đặc biệt quan tâm do tính chất dễ lây lan và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Tiêm chủng chính là “lá chắn” hiệu quả giúp trẻ sơ sinh phòng ngừa bệnh lao và viêm gan B. Bài viết này sẽ tập trung cung cấp thông tin chi tiết về lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh tại Việt Nam.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh lao và viêm gan B, “kẻ thù” cần phòng ngừa từ sơ sinh cho trẻ
1.1. Bệnh lao và những thông tin
Lao là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Bệnh có thể tấn công nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể, nhưng thường gặp nhất là phổi. Lao phổi dễ lây lan qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
Triệu chứng bệnh:
– Ho kéo dài trên 2 tuần
– Sốt nhẹ về chiều
– Mệt mỏi, chán ăn, sụt cân
– Ra mồ hôi trộm về đêm
– Nguy hiểm của bệnh lao:
Biến chứng nặng nề của bệnh lao nếu trẻ sơ sinh không may mắc phải như: viêm màng não, tràn dịch màng phổi, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời
Trẻ sơ sinh thường được tiêm mũi vắc xin lao trong vòng 1 tháng đầu.
1.2. Bệnh viêm gan B, nguy cơ ẩn nấp
Viêm gan B là bệnh lý về gan do virus gây ra.Virus viêm gan B có thể tồn tại trong máu và các dịch cơ thể của người bệnh trong thời gian dài, làm tăng nguy cơ lây truyền sang người khác. Bệnh có thể diễn tiến cấp tính hoặc mạn tính, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan.
Bệnh viêm gan B lây nhiễm qua các con đường như:
– Đường máu: Qua tiếp xúc với máu người bệnh, ví dụ như dùng chung kim tiêm, dụng cụ y tế không được tiệt trùng.
– Đường tình dục: Khi quan hệ mà không có bảo vệ với người bị viêm gan B.
– Từ mẹ sang con: Trong quá trình mang thai, sinh nở và cho con bú, mẹ nhiễm virus viêm gan B có thể truyền virus sang con.
Triệu chứng của viêm gan B: mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, đau bụng, khó tiêu
Nguy hiểm của viêm gan B:Gây viêm gan cấp tính, có thể dẫn đến suy gan cấp, biến chứng thành viêm gan mạn tính, xơ gan và ung thư gan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tuổi thọ của trẻ mắc bệnh
2. Lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh khỏi bệnh lao và viêm gan B
2.1 Phòng ngừa lao bằng vắc xin BCG – Lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh mũi lao
Vắc xin BCG (Bacillus Calmette-Guérin) là vắc xin sống giảm độc lực, được tiêm cho trẻ sơ sinh để phòng ngừa bệnh lao.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam: Trẻ sơ sinh khỏe mạnh cần được tiêm vắc xin BCG trong vòng 30 ngày đầu sau sinh, tốt nhất là trong 24 giờ đầu. Mũi tiêm BCG chỉ tiêm một lần trong đời.
Vắc xin BCG được tiêm dưới da, thường là ở vùng bắp tay trên bên trái của trẻ. Sau khi tiêm, bác sĩ sẽ theo dõi trẻ trong khoảng 30 phút để đảm bảo không có phản ứng phụ nghiêm trọng.
Vắc xin BCG giúp kích thích hệ miễn dịch của trẻ em sản sinh ra kháng thể chống lại vi khuẩn lao. Mặc dù vắc xin BCG không thể ngăn ngừa hoàn toàn 100% bệnh lao, nhưng nó có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh lao nặng, đặc biệt là các dạng lao màng não và lao nội tạng. Tiêm chủng vắc xin BCG là biện pháp phòng ngừa lao hiệu quả nhất hiện nay, đặc biệt ở những trẻ em có nguy cơ cao mắc bệnh, chẳng hạn như trẻ em sống trong môi trường có nhiều người mắc bệnh lao.
Tác dụng phụ sau tiêm BCG:
– Vết tiêm có thể sưng nhẹ, mẩn đỏ và xuất hiện cục nhỏ sau khoảng 4 – 6 tuần.
– Đây là phản ứng bình thường của cơ thể, không cần điều trị đặc biệt.
– Nếu có sốt hoặc các phản ứng bất thường khác, cần thông báo cho bác sĩ.
2.2. Lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh phòng viêm gan B
Vắc xin Hepatitis B là vắc xin chứa kháng nguyên bề mặt của virus, được tiêm cho trẻ sơ sinh để phòng ngừa bệnh viêm gan B. Vắc xin viêm gan B được tiêm bắp, thường là ở vùng đùi của trẻ. Giống như vắc xin BCG, bác sĩ sẽ theo dõi trẻ trong khoảng 30 phút sau tiêm để đảm bảo an toàn.
Vắc xin viêm gan thường được tiêm khi trẻ vừa ra đời.
Vắc xin viêm gan B giúp kích thích hệ miễn dịch của trẻ em sản sinh ra kháng thể chống lại virus viêm gan B. Vắc xin viêm gan B có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa viêm gan B cấp tính, mạn tính và các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan. Tiêm chủng vắc xin viêm gan B đầy đủ theo lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh giúp trẻ có được miễn dịch lâu dài với virus viêm gan B.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam: Trẻ sơ sinh khỏe mạnh cần được tiêm vắc xin viêm gan B trong vòng 24 giờ đầu sau sinh (mũi tiêm đầu tiên).
Tính cả lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh, tổng cộng lịch trình tiêm chủng viêm gan B gồm 3 mũi:
Mũi 1: 24h sau sinh
Mũi 2: Sau 1-2 tháng tiêm mũi 1
Mũi 3: sau 1-2 tháng tiêm mũi 2
Tác dụng phụ sau tiêm vắc xin viêm gan B: Vết tiêm có thể hơi đau, sưng nhẹ hoặc cứng trong vài ngày. Đây là phản ứng bình thường của cơ thể, không cần điều trị đặc biệt. Nếu trẻ có sốt hoặc các phản ứng bất thường khác, cha mẹ cần thông báo cho bác sĩ.
3. Lưu ý quan trọng khi tiêm phòng lao và viêm gan B cho trẻ sơ sinh
– Đối với trẻ sơ sinh sinh non, nhẹ cân hoặc có bệnh lý nền: Cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có lịch trình tiêm chủng phù hợp.
– Trẻ sơ sinh có tiền sử dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin: Không nên tiêm chủng và cần tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn phương pháp phòng ngừa thay thế.
– Theo dõi trẻ sau tiêm chủng: Theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ trong 24 – 48 giờ sau tiêm. Báo cho bác sĩ nếu trẻ có bất kỳ phản ứng bất thường nào.
– Tiêm nhắc lại đúng lịch: Để đảm bảo hiệu quả phòng ngừa lâu dài, cần tuân thủ lịch tiêm nhắc lại theo khuyến cáo của bác sĩ.
– Giữ lại sổ tiêm chủng: Sổ tiêm chủng giúp theo dõi lịch sử tiêm chủng của trẻ và cần được bảo quản cẩn thận.
Theo dõi trẻ sau tiêm một cách cẩn thận để bảo vệ an toàn cho trẻ.
– Trẻ sơ sinh sốt cao hoặc đang mắc các bệnh cấp tính: Cần hoãn tiêm chủng cho đến khi trẻ khỏe lại. Bác sĩ sẽ quyết định thời điểm tiêm phù hợp tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của trẻ.
– Trẻ sơ sinh có tiền sử co giật hoặc rối loạn thần kinh: Cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn về việc tiêm chủng.
Lao và viêm gan B là hai bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Tuân thủ lịch chích ngừa cho trẻ sơ sinh cho vắc xin BCG và viêm gan B trong những ngày đầu tiên sau sinh là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp trẻ sơ sinh khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế để bảo vệ sức khỏe cho con yêu.
