Người bị trào ngược dạ dày nên ăn gì?
Chào bạn! Tôi hiểu cảm giác khó chịu mà trào ngược dạ dày gây ra – từ nóng rát sau xương ức đến vị chua trào lên cổ họng, đặc biệt sau mỗi bữa ăn. May mắn thay, chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát triệu chứng. Dưới đây là những nhóm thực phẩm bạn nên ưu tiên, kèm theo lời khuyên lâm sàng dựa trên kinh nghiệm điều trị nhiều năm của tôi.
Các nhóm thực phẩm nên ăn khi bị trào ngược dạ dày
Ngũ cốc nguyên cám và tinh bột lành mạnh
– Yến mạch và bánh mì nguyên cám giàu chất xơ hòa tan, giúp hấp thụ axit dư thừa trong dạ dày, tạo lớp đệm bảo vệ niêm mạc.
– Các loại đậu (đậu xanh, đậu đỏ, đậu nành) cung cấp protein thực vật và chất xơ, hỗ trợ nhu động ruột ổn định – nhưng nên nấu nhừ và ăn lượng vừa phải để tránh đầy hơi.
Rau xanh và trái cây ít axit
– Rau như cải bó xôi, rau ngót, cà rốt, bí ngô, khoai lang không chỉ giàu vitamin A, C, K mà còn có đặc tính chống viêm tự nhiên, giúp làm dịu niêm mạc tiêu hóa.
– Trái cây nên chọn loại ít chua, ít axit: chuối chín (có lớp nhầy bảo vệ dạ dày), táo (giàu pectin), đu đủ (chứa enzyme papain hỗ trợ tiêu hóa protein), dưa hấu, thanh long, bơ… Tránh cam, quýt, dứa, chanh – dù giàu vitamin C nhưng dễ kích thích trào ngược.
Nguồn protein dễ tiêu, ít béo
– Ưu tiên thịt nạc (thăn lợn, ức gà, thịt ngan luộc), cá trắng (cá hồi, cá basa hấp), trứng luộc – đều cung cấp protein cần thiết mà không gây áp lực lên dạ dày.
– Sữa chua không đường (lên men tự nhiên) chứa probiotic, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa và giảm đầy bụng – nhưng nên ăn sau bữa chính, không dùng khi đói.
Thực phẩm hỗ trợ làm dịu niêm mạc và chống viêm
– Gừng tươi (một lát nhỏ pha trà) và nghệ (kết hợp với mật ong hoặc sữa ấm) có hoạt chất gingerol và curcumin – giúp giảm viêm, tăng tiết chất nhầy bảo vệ dạ dày.
– Sữa tươi ấm (ít béo) có thể trung hòa tạm thời axit, nhưng chỉ nên uống sau ăn 1–2 tiếng, không dùng khi bụng đói vì có thể phản tác dụng.
– Nước dừa tươi cung cấp điện giải, kali và có tính kiềm nhẹ, hỗ trợ cân bằng pH trong đường tiêu hóa – nhưng chỉ nên uống 1–2 ly/ngày, tránh lạm dụng.
– Chất béo lành mạnh từ quả bơ, hạt óc chó, dầu ô liu nguyên chất, hạt lanh giúp no lâu và hỗ trợ hấp thu vitamin tan trong dầu – nhưng vẫn phải kiểm soát lượng, vì chất béo dù lành mạnh cũng làm chậm làm rỗng dạ dày.
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần điều chỉnh chế độ ăn ngay
– Ăn xong bị ợ nóng kéo dài > 30 phút, kèm đau rát cổ họng hoặc khàn tiếng.
– Buồn nôn sau ăn, đặc biệt vào ban đêm.
– Đầy bụng, chướng hơi thường xuyên dù ăn ít.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm rối loạn tiêu hóa.
Nếu có các dấu hiệu này, bạn không nên chỉ thay đổi thực đơn – mà cần đi khám để loại trừ viêm thực quản, loét dạ dày hoặc thoát vị hoành.
Hướng dẫn ăn uống khoa học để giảm trào ngược và phòng tái phát
– Chia nhỏ bữa ăn: 4–5 bữa/ngày, mỗi bữa vừa đủ no (khoảng 70–80% dạ dày). Ăn quá no làm tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới – nguyên nhân chính gây trào ngược.
– Ưu tiên chế biến luộc, hấp, hầm nhừ – tránh chiên xào, nướng cháy, sốt kem béo hoặc thực phẩm nhiều dầu mỡ.
– Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày), nhưng không uống trong khi ăn – vì làm loãng dịch vị và tăng thể tích dạ dày. Nên uống nước ấm hoặc nước dừa giữa các bữa.
– Không nằm ngay sau ăn: Ít nhất 2–3 tiếng mới đi ngủ. Nếu hay trào ngược ban đêm, bạn có thể kê cao đầu giường 15–20 cm.
– Hạn chế tuyệt đối: cà phê, rượu, thuốc lá, socola, bạc hà, đồ cay, nước có gas – vì chúng làm giãn cơ thắt thực quản dưới.
Trong phòng khám, tôi thường thấy nhiều bệnh nhân chỉ tập trung “ăn kiêng” mà quên mất rằng cách ăn quan trọng không kém món ăn. Trào ngược dạ dày không chỉ do axit – mà còn do rối loạn vận động tiêu hóa và lối sống. Việc kết hợp thực phẩm lành mạnh với thói quen ăn uống khoa học sẽ giúp bạn kiểm soát triệu chứng hiệu quả, thậm chí giảm phụ thuộc vào thuốc. Nếu thay đổi chế độ ăn 4–6 tuần mà không cải thiện, bạn nên nội soi dạ dày để đánh giá tổn thương thực thể.
Bạn không đơn độc – và trào ngược hoàn toàn có thể kiểm soát được, chỉ cần kiên nhẫn và đúng phương pháp.
