Xét nghiệm beta hCG là gì và khi nào cần làm?

Chào bạn! Xét nghiệm beta hCG là xét nghiệm máu định lượng nồng độ hormone hCG – hormone thai kỳ – để xác định có thai hay không, cũng như theo dõi sự phát triển của thai nhi. Tôi sẽ giải đáp từng thắc mắc của bạn một cách rõ ràng và dễ hiểu ngay sau đây.

Xét nghiệm beta hCG là gì và dùng để làm gì?

Beta hCG (human Chorionic Gonadotropin) là một hormone do tế bào nuôi của nhau thai tiết ra ngay sau khi phôi làm tổ trong tử cung. Xét nghiệm beta hCG đo chính xác nồng độ hormone này trong máu, khác với que thử thai (chỉ cho kết quả âm/dương tính).

Xét nghiệm này giúp:
– Xác định có thai sớm, ngay cả trước khi trễ kinh.
– Theo dõi thai phát triển bình thường hay bất thường (thai ngoài tử cung, dọa sảy).
– Đánh giá sau sảy thai hoặc nạo hút thai còn sót mô hay không.
– Hỗ trợ chẩn đoán một số bệnh lý hiếm như u tế bào mầm.

Cách đọc kết quả xét nghiệm beta hCG

Kết quả beta hCG được báo dưới dạng con số (đơn vị: mIU/mL). Cách đọc rất đơn giản:
– < 5 mIU/mL: Âm tính, chưa có thai.
– 5–25 mIU/mL: Vùng “xám” – có thể nghi ngờ, cần xét nghiệm lại sau 48 giờ.
– > 25 mIU/mL: Dương tính, có thai.

Tuy nhiên, quan trọng hơn cả con số tuyệt đối là xu hướng tăng/giảm của hCG. Trong thai kỳ bình thường, nồng độ hCG thường tăng gấp đôi mỗi 48–72 giờ trong 8–10 tuần đầu.

Xét nghiệm beta hCG bao nhiêu thì có thai?

Thông thường:
– Trên 25 mIU/mL được coi là có thai.
– Từ 5–25 mIU/mL là kết quả không rõ ràng – có thể do thai rất sớm, xét nghiệm sai thời điểm, hoặc do các nguyên nhân khác (như thai ngoài tử cung, sảy thai sớm).

Tôi thường khuyên bệnh nhân: nếu kết quả ở ngưỡng “xám”, hãy xét nghiệm lại sau 2 ngày để xem hCG có tăng đúng kỳ vọng hay không.

Xét nghiệm beta hCG giá bao nhiêu?

Chi phí xét nghiệm beta hCG định lượng tại các phòng khám hoặc bệnh viện công/tư hiện nay dao động từ 150.000 – 300.000 VNĐ, tùy địa phương và cơ sở y tế. Một số nơi có gói khám thai sớm bao gồm cả siêu âm và xét nghiệm máu, giá có thể cao hơn chút ít.

Bạn nên gọi trước để hỏi giá và đặt lịch – nhiều nơi không cần nhịn ăn hay chuẩn bị gì đặc biệt.

Xét nghiệm beta hCG = 0 hoặc 1 nhưng vẫn có thai – có thể không?

Về nguyên tắc, nếu beta hCG < 2 mIU/mL thì không có thai. Tuy nhiên, có một số tình huống khiến bạn nghĩ mình có thai dù kết quả rất thấp:
– Thử que thai sai cách (nước tiểu loãng, que hết hạn).
– Thai rất sớm, chưa làm tổ – lúc này hCG chưa vào máu đủ để phát hiện.
– Sảy thai tự nhiên rất sớm (thai hóa rụng trước khi bạn biết mình có thai – còn gọi là “thai hóa học”).

Nếu bạn trễ kinh, thử que 2 vạch nhưng xét nghiệm máu lại gần bằng 0, hãy tái khám sau 3–5 ngày để xét nghiệm lại. Trong phòng khám, tôi từng gặp trường hợp thai ngoài tử cung với hCG tăng rất chậm – nên đừng chủ quan.

Xét nghiệm beta hCG bao lâu có kết quả?

Tại hầu hết phòng xét nghiệm hiện nay, bạn sẽ có kết quả trong vòng 1–2 giờ nếu làm buổi sáng. Một số cơ sở nhỏ hơn có thể trả kết quả trong ngày. Không cần chờ lâu như các xét nghiệm phức tạp khác.

Xét nghiệm beta hCG vào thời điểm nào trong ngày?

Bạn có thể xét nghiệm beta hCG bất kỳ lúc nào trong ngày – sáng, trưa hay chiều – vì nồng độ hCG trong máu ổn định, không bị ảnh hưởng bởi bữa ăn hay nhịp sinh học.

Không cần nhịn ăn, không cần uống nhiều nước. Chỉ cần mang theo giấy tờ tùy thân và, nếu có, kết quả siêu âm hoặc que thử trước đó để tôi đánh giá toàn diện hơn.

Định tính beta hCG (test nhanh) khác gì xét nghiệm máu?

Test nhanh (que thử thai) là xét nghiệm định tính – chỉ cho biết “có” hay “không” hCG trong nước tiểu, thường phát hiện khi nồng độ > 25 mIU/mL.

Trong khi đó, xét nghiệm máu beta hCG là định lượng, nhạy hơn rất nhiều – có thể phát hiện thai sớm hơn 3–5 ngày so với que thử, và cho biết con số cụ thể để theo dõi diễn tiến.

Que thử tiện lợi, rẻ tiền, nhưng dễ sai nếu dùng không đúng. Xét nghiệm máu chính xác hơn, đặc biệt trong các trường hợp nghi ngờ thai bất thường.

Chỉ số beta hCG của người bình thường (không mang thai)

Ở phụ nữ không mang thai, nồng độ beta hCG trong máu thường < 5 mIU/mL, nhiều phòng xét nghiệm ghi là < 2 hoặc “không phát hiện”.

Nam giới và phụ nữ sau mãn kinh cũng có mức hCG rất thấp như vậy. Nếu phát hiện hCG tăng bất thường ở nhóm này, cần tìm nguyên nhân khác – như khối u tiết hCG (ví dụ: u tinh hoàn, u buồng trứng).

Xét nghiệm beta hCG là công cụ rất hữu ích để xác định và theo dõi thai kỳ ngay từ những ngày đầu. Tuy nhiên, một con số đơn lẻ không đủ để chẩn đoán – cần kết hợp với triệu chứng lâm sàng, siêu âm và diễn biến nồng độ theo thời gian.

Nếu bạn nghi ngờ có thai, trễ kinh, đau bụng hay ra máu bất thường, đừng chần chừ – hãy đi xét nghiệm sớm. Phát hiện kịp thời sẽ giúp bạn yên tâm hơn hoặc can thiệp đúng lúc nếu có vấn đề.

Chúc bạn luôn khỏe và có những quyết định sáng suốt cho sức khỏe của mình!