Viêm nhiễm phụ khoa ở phụ nữ có nguy hiểm không?
Đây là câu hỏi tôi nhận được gần như mỗi ngày trong phòng khám phụ khoa. Viêm nhiễm phụ khoa ở phụ nữ không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu chủ quan. Tôi sẽ giải thích rõ để bạn hiểu bản chất vấn đề, nhận diện sớm và xử lý đúng cách.
Viêm nhiễm phụ khoa ở phụ nữ là gì?
Viêm nhiễm phụ khoa ở phụ nữ là tình trạng viêm tại một hoặc nhiều cơ quan sinh dục nữ – bao gồm âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, thậm chí lan lên tử cung, vòi trứng – do sự xâm nhập và phát triển quá mức của vi khuẩn, nấm (thường là Candida), ký sinh trùng (Trichomonas) hoặc virus.
Đây không phải bệnh “hổ thẹn”, mà là vấn đề sức khỏe rất phổ biến – đến 90% phụ nữ từng trải qua ít nhất một lần trong đời. Tuy nhiên, việc tự ý điều trị hoặc bỏ qua triệu chứng mới thực sự nguy hiểm.
Nguyên nhân phổ biến gây viêm nhiễm phụ khoa
– Vệ sinh vùng kín sai cách: Thụt rửa sâu vào âm đạo làm mất cân bằng hệ vi sinh tự nhiên; dùng xà phòng thơm, nước hoa, dung dịch tẩy rửa mạnh khiến pH âm đạo tăng, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây hại phát triển.
– Quan hệ tình dục không an toàn: Không dùng bao cao su, quan hệ với nhiều bạn tình, hoặc vệ sinh trước/sau quan hệ không đúng cách đều dễ lây nhiễm các tác nhân gây viêm.
– Môi trường sống ẩm thấp, đồ lót không thoáng: Quần lót chật, làm từ chất liệu tổng hợp, mặc đồ ướt lâu (do mồ hôi, bơi lội) khiến vùng kín luôn ẩm – môi trường lý tưởng cho nấm và vi khuẩn sinh sôi.
– Thay đổi nội tiết tố: Sau sinh, đang cho con bú, tiền mãn kinh hoặc mãn kinh – khi estrogen giảm – niêm mạc âm đạo mỏng đi, khả năng tự bảo vệ suy yếu, dễ viêm.
– Lạm dụng kháng sinh: Dùng kháng sinh kéo dài tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi trong âm đạo, phá vỡ hệ vi sinh cân bằng.
Dấu hiệu cảnh báo bạn đang bị viêm nhiễm phụ khoa
Bạn nên đi khám ngay nếu xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng sau:
– Khí hư bất thường: Ra nhiều hơn bình thường, đặc quánh như bã đậu (nấm), loãng như nước vo gạo kèm bọt (trichomonas), hoặc màu vàng/xanh/nâu đỏ, có mùi hôi tanh, chua hoặc mùi cá ươn.
– Ngứa, rát, bỏng rát vùng kín: Cảm giác khó chịu tăng về đêm hoặc sau khi quan hệ, khiến bạn gãi liên tục, thậm chí trầy xước da.
– Đau khi quan hệ hoặc tiểu buốt: Đau rát sâu trong âm đạo khi giao hợp, hoặc cảm giác xót, buốt khi đi tiểu dù không bị viêm đường tiết niệu.
– Sưng, đỏ, nổi mụn hoặc có mủ ở âm hộ: Đặc biệt nếu kèm theo sốt nhẹ – đây có thể là dấu hiệu viêm nặng hoặc áp xe.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều chị em chịu đựng ngứa rát hàng tháng trời vì ngại đi khám, đến khi tái khám thì đã chuyển sang viêm cổ tử cung mãn tính – ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả – theo hướng dẫn y khoa
1. Không tự ý dùng thuốc
Tuyệt đối không tự mua thuốc đặt, kháng sinh hay dung dịch rửa sâu khi chưa được chẩn đoán. Mỗi loại viêm (nấm, vi khuẩn, trùng roi) cần phác đồ điều trị khác nhau. Dùng sai thuốc không chỉ không khỏi, mà còn khiến vi khuẩn kháng thuốc, bệnh tái phát dai dẳng.
2. Vệ sinh đúng cách – đơn giản nhưng quyết định
– Rửa vùng kín chỉ bên ngoài, 1–2 lần/ngày, bằng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh có pH 4.5–5.5, không chứa cồn, hương liệu.
– Lau khô kỹ, lau từ trước ra sau sau khi đi vệ sinh để tránh đưa vi khuẩn từ hậu môn vào âm đạo.
– Không thụt rửa âm đạo – cơ thể đã có cơ chế tự làm sạch, can thiệp sâu chỉ gây hại.
3. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt
– Mặc quần lót cotton 100%, thay ít nhất 2 lần/ngày, phơi dưới nắng.
– Tránh mặc quần jeans bó sát, đồ ướt quá 30 phút.
– Thay băng vệ sinh/tampon mỗi 4–6 giờ, kể cả ngày “ít”.
4. Quan hệ tình dục an toàn
– Dùng bao cao su đều đặn, kể cả với bạn đời ổn định – vì một số vi khuẩn vẫn có thể tồn tại mà không gây triệu chứng ở nam giới.
– Vệ sinh nhẹ nhàng trước và sau quan hệ.
5. Khám phụ khoa định kỳ
Nên đi khám 6–12 tháng/lần, ngay cả khi không có triệu chứng. Xét nghiệm dịch âm đạo, soi cổ tử cung giúp phát hiện sớm viêm nhiễm, HPV, hoặc tổn thương tiền ung thư.
Viêm nhiễm phụ khoa ở phụ nữ hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời. Nhưng nếu để kéo dài, nó có thể lan lên tử cung, vòi trứng – gây viêm phần phụ, tắc vòi trứng, vô sinh, hoặc tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
Đừng vì e ngại mà đánh đổi sức khỏe sinh sản của mình. Triệu chứng dù nhỏ cũng xứng đáng được lắng nghe – bởi đó là tiếng nói của cơ thể bạn. Hãy đi khám ngay khi thấy bất thường, và đừng bao giờ tự ý điều trị tại nhà.
