Tỷ lệ thất bại dẫn đến có thai của thuốc tránh thai là bao nhiêu?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến và hoàn toàn hợp lý. Thuốc tránh thai — dù hiệu quả cao — vẫn có tỷ lệ thất bại nhất định, tùy thuộc vào cách sử dụng. Khi dùng hoàn hảo (tức là uống đúng giờ, không quên liều, không tương tác thuốc), tỷ lệ mang thai chỉ khoảng 0,3% mỗi năm. Tuy nhiên, trong điều kiện sử dụng thực tế (có thể quên uống, uống sai giờ, hoặc dùng chung với một số thuốc khác), tỷ lệ này tăng lên khoảng 7–9% mỗi năm.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cần lưu ý và cách giảm thiểu rủi ro.
Nguyên nhân khiến thuốc tránh thai thất bại
– Quên uống thuốc: Đây là lý do phổ biến nhất. Chỉ cần bỏ lỡ 1–2 viên, đặc biệt ở đầu hoặc cuối vỉ, có thể làm giảm hiệu quả đáng kể.
– Uống không đúng giờ: Với thuốc chỉ chứa progestin (viên mini), việc uống trễ hơn 3 giờ có thể làm mất tác dụng.
– Tương tác thuốc: Một số thuốc như kháng sinh (rifampicin, rifabutin), thuốc chống co giật, hoặc St. John’s Wort có thể làm giảm nồng độ hormone trong máu.
– Rối loạn tiêu hóa: Nôn ói hoặc tiêu chảy trong vòng 3–4 giờ sau khi uống thuốc có thể khiến cơ thể chưa kịp hấp thu đủ hoạt chất.
– Lưu trữ sai cách: Để thuốc ở nơi nóng ẩm hoặc tiếp xúc ánh sáng mạnh lâu ngày có thể làm giảm hiệu lực.
Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đã mang thai dù đang dùng thuốc
– Trễ kinh > 1 tuần mà trước đó chu kỳ đều đặn.
– Buồn nôn, mệt mỏi, căng tức ngực — những triệu chứng giống thai nghén.
– Xuất huyết bất thường hoặc ra máu “đột phá” kéo dài, không theo chu kỳ.
– Kết quả que thử thai dương tính, dù bạn vẫn đang uống thuốc đều.
Lưu ý: Một số phụ nữ vẫn có hiện tượng “ra máu giả” hàng tháng khi dùng thuốc, nên không thể dựa vào việc có kinh hay không để khẳng định không mang thai.
Cách giảm nguy cơ thất bại và phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn
– Đặt nhắc nhở uống thuốc cùng khung giờ cố định mỗi ngày (ví dụ sau khi đánh răng buổi tối).
– Dùng thêm biện pháp hỗ trợ (như bao cao su) trong 7 ngày đầu tiên của vỉ thuốc mới, hoặc nếu bạn quên liều.
– Không tự ý dùng thuốc khác khi đang uống tránh thai — hãy hỏi dược sĩ hoặc bác sĩ về tương tác thuốc.
– Kiểm tra lại lịch uống nếu bị nôn ói hoặc tiêu chảy — có thể cần uống bù hoặc dùng biện pháp dự phòng khẩn cấp.
– Theo dõi chu kỳ và cơ thể: Ghi chép ngày uống, ngày ra máu, và các triệu chứng bất thường để phát hiện sớm rủi ro.
Khi nào nên đi khám?
Bạn nên gặp bác sĩ nếu:
– Nghi ngờ có thai dù đang dùng thuốc tránh thai.
– Quên uống liên tiếp ≥2 viên và quan hệ không bảo vệ trong vòng 7 ngày sau đó.
– Có dấu hiệu mang thai rõ ràng (trễ kinh + que thử dương tính).
– Muốn chuyển sang phương pháp tránh thai khác an toàn và phù hợp hơn.
Thuốc tránh thai đường uống là một trong những biện pháp ngừa thai hiệu quả nhất nếu được sử dụng đúng cách, nhưng không phải “bất khả xâm phạm”. Trong thực hành lâm sàng, tôi từng gặp nhiều trường hợp mang thai ngoài ý muốn chỉ vì quên 1–2 viên trong kỳ nghỉ lễ hoặc do dùng chung với thuốc cảm. Vì vậy, ý thức tuân thủ và hiểu rõ giới hạn của thuốc chính là chìa khóa giúp bạn tránh rủi ro. Nếu còn băn khoăn, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ sản phụ khoa để được tư vấn cá thể hóa.
