Tiêm thuốc tránh thai bao lâu thì có tác dụng?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất hợp lý và tôi thường gặp nhiều chị em cũng thắc mắc như vậy trong phòng khám. Tiêm thuốc tránh thai sẽ có tác dụng ngừa thai sau khoảng 24 giờ — nhưng chỉ khi bạn tiêm vào đúng thời điểm trong chu kỳ kinh nguyệt. Nếu tiêm sai thời điểm, bạn vẫn có nguy cơ mang thai và cần dùng thêm biện pháp tránh thai bổ trợ trong vài ngày đầu.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích kỹ hơn để bạn hiểu rõ cách thuốc hoạt động, thời điểm tiêm an toàn và những lưu ý quan trọng đi kèm.
Nguyên nhân và cơ chế tác dụng của thuốc tránh thai tiêm
Thuốc tránh thai tiêm (thường chứa progestin như depot medroxyprogesterone acetate – DMPA) hoạt động bằng cách:
– Ức chế rụng trứng: Ngăn buồng trứng phóng noãn mỗi tháng.
– Làm đặc chất nhầy cổ tử cung: Cản trở tinh trùng xâm nhập vào tử cung.
– Làm mỏng niêm mạc tử cung: Giảm khả năng làm tổ của trứng đã thụ tinh (nếu có).
Tuy nhiên, thuốc chỉ phát huy hiệu quả đầy đủ khi được tiêm vào thời điểm phù hợp trong chu kỳ, thường là trong vòng 5 ngày đầu của kỳ kinh.
Thời điểm tiêm quyết định thời gian có tác dụng
– Nếu tiêm trong 5 ngày đầu của chu kỳ kinh (tính từ ngày ra máu đầu tiên): Thuốc bắt đầu có tác dụng sau khoảng 24 giờ. Bạn không cần biện pháp tránh thai bổ sung.
– Nếu tiêm sau ngày thứ 5 của chu kỳ: Khả năng bạn đã rụng trứng hoặc sắp rụng trứng. Lúc này, bạn cần dùng thêm bao cao su hoặc kiêng quan hệ trong 7 ngày để đảm bảo an toàn.
– Tiêm sau sinh hoặc sảy thai: Nếu tiêm trong vòng 5 ngày sau sinh (và chưa có kinh lại), thuốc có tác dụng ngay. Nếu tiêm muộn hơn, cần chờ 7 ngày mới an toàn.
Dấu hiệu cho thấy thuốc đang hoạt động
Bạn có thể nhận biết thuốc đang phát huy tác dụng qua một số thay đổi sinh lý:
– Rối loạn kinh nguyệt: Kinh thưa, ít dần hoặc mất kinh hoàn toàn – đây là phản ứng rất phổ biến và không phải dấu hiệu bệnh lý.
– Không có dấu hiệu rụng trứng: Như dịch nhầy trong, kéo dài ở giữa chu kỳ.
– Không mang thai dù có quan hệ không bảo vệ (sau thời gian thuốc có tác dụng).
Tuy nhiên, nếu bạn ra máu bất thường kéo dài, đau bụng dữ dội hoặc nghi ngờ mang thai, hãy đi khám sớm.
Hướng dẫn sử dụng an toàn và phòng ngừa rủi ro
– Tuân thủ lịch tiêm định kỳ: Mỗi mũi tiêm DMPA thường kéo dài hiệu lực 12–13 tuần. Trễ tiêm > 1 tuần có thể làm giảm hiệu quả.
– Không dùng cho người có tiền sử huyết khối, ung thư vú, hoặc loãng xương nặng.
– Bổ sung canxi và vitamin D nếu dùng dài hạn (>2 năm), vì thuốc có thể ảnh hưởng đến mật độ xương.
– Theo dõi chu kỳ kinh: Mất kinh không có nghĩa là vô sinh – bạn vẫn có thể mang thai sau khi ngưng thuốc, dù kinh chưa trở lại.
Tiêm thuốc tránh thai là phương pháp hiệu quả và thuận tiện, nhưng “hiệu quả” chỉ đạt được khi bạn tiêm đúng thời điểm và đúng lịch. Nếu tiêm trong 5 ngày đầu chu kỳ, thuốc có tác dụng sau 24 giờ; nếu không, bạn cần bảo vệ bổ sung trong 7 ngày. Trong thực tế lâm sàng, tôi thấy nhiều trường hợp mang thai ngoài ý muốn chỉ vì chủ quan về thời điểm tiêm ban đầu. Vì vậy, hãy trao đổi kỹ với bác sĩ sản khoa trước khi quyết định sử dụng.
