Nút mạch u xơ tử cung dành cho những trường hợp nào?

Chào bạn,

Phương pháp nút mạch điều trị u xơ tử cung (Uterine Artery Embolization – UAE) là một lựa chọn can thiệp ít xâm lấn, giúp loại bỏ khối u mà không cần phẫu thuật cắt bỏ tử cung. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để thực hiện kỹ thuật này. Dưới đây, chúng tôi sẽ giải thích rõ hơn về nguyên lý, ưu điểm và những trường hợp nên – không nên áp dụng phương pháp này.

Nguyên nhân và cơ chế của nút mạch u xơ tử cung

Nút mạch u xơ tử cung không phải là “phẫu thuật” theo nghĩa truyền thống. Thay vào đó, đây là một thủ thuật can thiệp mạch máu, được thực hiện dưới hướng dẫn của máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA).

– Bác sĩ sẽ luồn một ống thông siêu nhỏ qua động mạch đùi, đưa đến động mạch tử cung hai bên.

– Sau đó, các hạt vi cầu (thường là PVA – polyvinyl alcohol) được bơm vào để tắc nghẽn mạch máu nuôi khối u, khiến u xơ thiếu máu, hoại tử và teo dần.

– Tử cung vẫn giữ nguyên cấu trúc và chức năng, trong khi khối u bị loại bỏ một cách tự nhiên.

Đây là một giải pháp trung gian giữa điều trị nội khoa (dùng thuốc) và phẫu thuật (cắt u hoặc cắt tử cung), đặc biệt phù hợp với những phụ nữ muốn bảo tồn tử cung và khả năng sinh sản.

Những trường hợp nên cân nhắc nút mạch u xơ tử cung

Phương pháp này mang lại hiệu quả cao nhất khi được áp dụng đúng đối tượng. Dưới đây là những chỉ định phù hợp:

– U xơ kích thước dưới 10 cm, đặc biệt khi gây ra các triệu chứng như rong kinh, cường kinh, đau bụng, tiểu khó hoặc chèn ép bàng quang.

– U xơ dưới thanh mạc (nằm ở mặt ngoài tử cung) có cuống bám rộng ≥ 2 cm – vì loại u này thường có nguồn cung cấp máu dồi dào, dễ bị “cắt đứt” bằng nút mạch.

– U xơ dưới niêm mạc (nằm trong lòng tử cung) nhưng kích thước nhỏ hơn 5 cm – nếu lớn hơn, có thể cần phối hợp với phẫu thuật nội soi.

– Phụ nữ chưa sinh con, mong muốn giữ lại tử cung để mang thai trong tương lai.

– Người không muốn phẫu thuật, hoặc có nguy cơ cao khi gây mê/mổ (ví dụ: béo phì, bệnh tim mạch nhẹ).

Trong thực tế lâm sàng, chúng tôi thường gặp nhiều bệnh nhân trong độ tuổi 30–45, đã có con hoặc chưa, nhưng đều lo lắng về sẹo mổ, thời gian hồi phục dài hoặc nguy cơ vô sinh sau cắt tử cung. Với họ, nút mạch là một lựa chọn an tâm và hiệu quả.

Những trường hợp không nên hoặc cần thận trọng khi áp dụng

Mặc dù an toàn, nút mạch không phải là “phép màu” cho mọi loại u xơ. Một số tình huống sau đây chống chỉ định hoặc cần đánh giá kỹ:

– U xơ quá lớn (trên 10 cm): Khối u lớn thường có nguồn máu phức tạp, việc nút mạch có thể không đủ để làm teo hoàn toàn, dễ tái phát hoặc gây đau dữ dội sau thủ thuật.

– Nhiễm trùng cấp tính ở vùng chậu, tử cung hoặc phần phụ: Can thiệp lúc này có thể làm lan nhiễm.

– Rối loạn đông máu, suy gan/thận nặng, hoặc dị ứng i-ốt (do thuốc cản quang chứa i-ốt được dùng trong DSA).

– Hen phế quản không kiểm soát: Thuốc cản quang có thể kích phát cơn hen.

– U xơ không có mạch máu nuôi rõ ràng (trên MRI hoặc siêu âm Doppler): Nếu khối u “nghèo mạch”, nút mạch sẽ không hiệu quả.

– Nghi ngờ u ác tính: Mọi khối u tử cung bất thường cần loại trừ ung thư trước khi can thiệp mạch.

Ưu điểm nổi bật và điều cần lưu ý sau nút mạch

Ưu điểm:

– Không mổ, không sẹo, chỉ một vết chích nhỏ ở bẹn.

– Không gây mê, chỉ gây tê tại chỗ.

– Hồi phục nhanh: Hầu hết bệnh nhân xuất viện sau 24–48 giờ, trở lại sinh hoạt sau 5–7 ngày.

– Hiệu quả rõ rệt: Sau 3–6 tháng, khối u teo 60–80%, triệu chứng kinh nguyệt cải thiện đáng kể.

– Bảo tồn tử cung và chức năng sinh sản – điều mà nhiều chị em đặc biệt quan tâm.

Lưu ý sau thủ thuật:

– Đau bụng trong 24–72 giờ đầu là bình thường, do u xơ bắt đầu hoại tử. Bác sĩ sẽ cho thuốc giảm đau phù hợp.

– Dịch âm đạo hồng nhạt có thể xuất hiện 1–3 tuần – không phải dấu hiệu nguy hiểm.

– Không quan hệ, không thụt rửa âm đạo trong 2 tuần để tránh viêm nhiễm.

– Theo dõi kinh nguyệt và siêu âm định kỳ để đánh giá hiệu quả.

Kết luận của bác sĩ

Nút mạch u xơ tử cung là một bước tiến lớn trong điều trị bảo tồn, đặc biệt phù hợp với phụ nữ trẻ, chưa sinh con hoặc không muốn phẫu thuật. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc rất lớn vào đặc điểm khối u và tình trạng sức khỏe tổng quát.

Nếu bạn đang lo lắng về u xơ và mong muốn giữ lại tử cung, hãy thảo luận với bác sĩ chuyên khoa sản – chẩn đoán hình ảnh để được đánh giá bằng siêu âm Doppler hoặc MRI. Chỉ khi khối u có đủ “mạch máu nuôi”, nút mạch mới phát huy tối đa hiệu quả – và đó chính là chìa khóa để bạn vừa loại bỏ bệnh, vừa giữ trọn thiên chức làm mẹ.