Băng huyết sau sinh là gì và nguy hiểm không?
Chào bạn! Tôi hiểu nỗi lo của bạn — băng huyết sau sinh là một trong những biến chứng sản khoa nghiêm trọng nhất, nhưng nếu được phát hiện và xử trí kịp thời, nguy cơ tử vong có thể giảm đáng kể. Băng huyết sau sinh là tình trạng mất máu quá mức (trên 500 ml trong sinh thường hoặc trên 1.000 ml trong mổ lấy thai) trong vòng 24 giờ đầu sau khi em bé chào đời. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ trên toàn cầu, đặc biệt ở những nơi thiếu điều kiện y tế kịp thời.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất, dấu hiệu cảnh báo và cách phòng tránh hiệu quả.
Nguyên nhân phổ biến gây băng huyết sau sinh
– Tử cung co hồi kém (atony tử cung): Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, chiếm khoảng 70–80% các trường hợp. Sau khi sinh, tử cung cần co lại để siết chặt các mạch máu tại vị trí nhau bám. Nếu tử cung “mệt” hoặc giãn quá mức (do đa ối, song thai, chuyển dạ kéo dài…), nó sẽ không co tốt, dẫn đến chảy máu ồ ạt.
– Tổn thương đường sinh dục: Rách cổ tử cung, âm đạo hoặc tầng sinh môn trong quá trình sinh nở — đặc biệt khi can thiệp bằng forceps, giác hút hoặc sinh nhanh.
– Nhau bám bất thường: Như nhau cài răng lược (placenta accreta), nhau bong non hoặc sót nhau — khiến tử cung không thể co lại hoàn toàn.
– Rối loạn đông máu: Một số bệnh lý nền như tiền sản giật nặng, suy gan, hoặc hội chứng HELLP có thể làm giảm khả năng đông máu, khiến chảy máu khó kiểm soát.
– Nhiễm trùng sau sinh: Dù ít gặp hơn, nhưng nhiễm khuẩn tử cung có thể làm suy yếu cơ tử cung và gây chảy máu muộn (sau 24 giờ).
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi viện ngay
– Ra máu đỏ tươi hoặc cục máu đông liên tục, thấm ướt hơn 1 miếng lót mỗi giờ trong vài giờ liên tiếp.
– Tim đập nhanh (>100 nhịp/phút), thở dồn dập, da tái nhợt, vã mồ hôi lạnh — dấu hiệu sốc mất máu.
– Cảm giác choáng váng, mệt lả, thậm chí ngất xỉu khi đứng dậy.
– Bụng mềm, tử cung không co cứng khi sờ nắn (điều này thường do nhân viên y tế đánh giá, nhưng bạn có thể thấy bụng “xẹp” bất thường).
– Sốt, đau bụng tăng dần kèm mùi hôi — gợi ý nhiễm trùng hoặc sót nhau.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều sản phụ chủ quan vì “không đau”, chỉ thấy mệt, đến khi huyết áp tụt mới nhập viện — lúc đó đã mất máu rất nhiều. Đừng đợi đến khi ngất mới đi cấp cứu!
Cách xử trí và phòng ngừa băng huyết sau sinh
– Theo dõi sát trong 2 giờ đầu sau sinh: Đây là “thời gian vàng” — nhân viên y tế sẽ kiểm tra tử cung, lượng máu mất và dấu hiệu sinh tồn. Bạn cũng nên báo ngay nếu thấy ra máu nhiều bất thường.
– Cho con bú sớm: Việc kích thích núm vú giúp cơ thể tiết oxytocin tự nhiên, thúc đẩy tử cung co bóp mạnh hơn.
– Không nhịn tiểu: Bàng quang đầy có thể cản trở tử cung co hồi. Hãy đi tiểu trong vòng 6–8 giờ đầu sau sinh.
– Tránh gắng sức, mang vác nặng trong ít nhất 6 tuần đầu — để tử cung có thời gian hồi phục hoàn toàn.
– Khám thai định kỳ: Phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như đa thai, nhau tiền đạo, tiền sử băng huyết… để có kế hoạch sinh an toàn.
Khi nào cần can thiệp y tế khẩn cấp?
Nếu bạn ra máu nhiều kèm mệt lả, tim đập nhanh hoặc khó thở, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Tại bệnh viện, bác sĩ có thể dùng thuốc co tử cung (như oxytocin, misoprostol), truyền dịch, truyền máu, hoặc can thiệp ngoại khoa (ép tử cung, thắt động mạch, thậm chí cắt tử cung trong trường hợp cực kỳ nguy kịch).
Băng huyết sau sinh tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu được theo dõi đúng cách. Đừng ngại chia sẻ lo lắng với bác sĩ sản khoa của bạn — đặc biệt nếu bạn có yếu tố nguy cơ cao. Sinh con tại cơ sở y tế đủ điều kiện xử trí cấp cứu sản khoa là bước quan trọng nhất để bảo vệ tính mạng của chính mình.
Bạn đang ở giai đoạn cuối thai kỳ — hãy chuẩn bị tâm lý, kiến thức và kế hoạch sinh thật kỹ. Tôi luôn tin rằng sự hiểu biết chính là “lá chắn” tốt nhất cho sức khỏe của mẹ và bé.
