Uống gì để sữa mẹ mát, con tăng cân
Chào bạn! Tôi hiểu nỗi lo lắng khi thấy con bú mẹ mà vẫn tăng cân chậm hoặc có biểu hiện khó chịu. Tuy nhiên, trước tiên tôi muốn chia sẻ một điều quan trọng: không có khái niệm “sữa nóng” hay “sữa mát” theo nghĩa y học. Sữa mẹ luôn có nhiệt độ cơ thể (~37°C) và thành phần dinh dưỡng ổn định, phù hợp với nhu cầu của trẻ sơ sinh.
Tuy nhiên, chế độ ăn uống và lối sống của mẹ có thể ảnh hưởng gián tiếp đến sản lượng, chất lượng sữa và tình trạng tiêu hóa của bé. Một số loại nước uống và thực phẩm có thể giúp mẹ duy trì nguồn sữa dồi dào, giàu dinh dưỡng, đồng thời hỗ trợ tiêu hóa và giảm táo bón cho bé – từ đó giúp con bú tốt hơn và tăng cân đều.
Những loại nước uống hỗ trợ sữa mẹ và sức khỏe bé
Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường khuyên các mẹ sau sinh ưu tiên những loại nước vừa bổ sung dinh dưỡng, vừa giúp thanh nhiệt, giảm stress – yếu tố ảnh hưởng lớn đến tiết sữa:
– Nước dừa tươi: Giàu điện giải (kali, natri), ít đường, giúp mẹ bù nước hiệu quả sau sinh. Nhiều mẹ thấy con bú tốt hơn khi họ uống nước dừa đều đặn – có thể do cơ thể mẹ được cân bằng điện giải, giảm mệt mỏi.
– Nước ép trái cây tươi (cam, bưởi, táo): Cung cấp vitamin C, flavonoid và chất xơ hòa tan. Lưu ý: nên uống sau bữa ăn và pha loãng để tránh kích ứng dạ dày hoặc tăng đường huyết.
– Nước lá chè vằng: Trong y học cổ truyền, chè vằng có tác dụng kháng viêm nhẹ, hỗ trợ co hồi tử cung và kích thích ăn ngon – từ đó gián tiếp cải thiện tiết sữa. Tuy nhiên, không nên uống quá đặc hoặc thay nước lọc hoàn toàn.
– Nước gạo lứt rang: Giàu vitamin B1, magie và chất chống oxy hóa. Nhiều mẹ thấy sữa đặc hơn và bé ít táo bón hơn khi dùng loại nước này thay cho nước ngọt.
– Nước rau ngót hoặc lá bồ công anh (nấu chín): Chứa sắt, vitamin A, C và các hợp chất hỗ trợ gan. Tôi thường khuyên dùng ở mức vừa phải (2–3 lần/tuần), vì dùng quá nhiều có thể gây lạnh bụng cho mẹ hoặc bé.
Thực phẩm giúp sữa giàu dinh dưỡng, con tăng cân tốt
Tăng cân ở trẻ sơ sinh phụ thuộc vào lượng calo và chất béo trong sữa mẹ, chứ không phải “độ mát”. Để sữa đặc và giàu năng lượng, mẹ cần:
– Chất béo lành mạnh: Quả bơ, các loại hạt (óc chó, hạnh nhân, hạt chia), dầu ô liu nguyên chất. Đây là nguồn cung cấp axit béo omega-3 và calo thiết yếu – giúp sữa mẹ giàu năng lượng, hỗ trợ phát triển não bộ và cân nặng của bé.
– Protein chất lượng cao: Cá hồi (giàu DHA), trứng, thịt nạc, đậu nành, đậu đen. Protein không chỉ duy trì sản xuất sữa mà còn cung cấp các axit amin thiết yếu cho sự phát triển của trẻ.
– Rau xanh và củ quả: Rau đay, rau ngót, bí đỏ, cà rốt – giàu beta-carotene, sắt và chất xơ. Chúng giúp mẹ phục hồi sau sinh và hỗ trợ tiêu hóa, gián tiếp làm giảm táo bón ở bé.
– Ngũ cốc nguyên cám: Yến mạch, gạo lứt, lúa mạch – chứa vitamin B, sắt và beta-glucan – một hợp chất đã được nghiên cứu có khả năng hỗ trợ tăng tiết prolactin (hormone tạo sữa).
Dấu hiệu cần đi khám: Khi nào con tăng cân chậm là vấn đề?
Không phải bé nào cũng tăng cân theo biểu đồ chuẩn. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý nếu:
– Bé tăng dưới 500g/tháng trong 3 tháng đầu.
– Ít đi tiểu (<6 lần/ngày) hoặc phân khô, ít đi ngoài.
– Bú ít, ngủ li bì, ít phản ứng khi được bế hoặc gọi.
– Mẹ ít cảm giác căng sữa, bé bú lâu mà vẫn đói.
Trong những trường hợp này, nguyên nhân có thể không nằm ở “sữa nóng”, mà do sản lượng sữa thấp, bé bú không hiệu quả, hoặc vấn đề sức khỏe tiềm ẩn ở mẹ hoặc bé.
Trong phòng khám, tôi thường thấy nhiều mẹ lo lắng “sữa nóng” trong khi thực tế con tăng cân tốt, chỉ bị táo bón do thiếu nước hoặc hệ vi sinh đường ruột chưa ổn định. Thay vì tìm “thần dược làm mát sữa”, hãy tập trung vào 3 yếu tố then chốt:
- Cho con bú đúng cách và đủ cữ (8–12 lần/ngày trong tháng đầu),
- Mẹ ăn uống đa dạng, đủ calo (khoảng 2.200–2.500 kcal/ngày),
- Uống đủ nước (2–2,5 lít/ngày), nghỉ ngơi hợp lý và giảm stress.
Nếu bạn đã làm đủ những điều trên mà bé vẫn tăng cân chậm, hãy đến gặp bác sĩ nhi hoặc chuyên gia tư vấn nuôi con bằng sữa mẹ để được đánh giá toàn diện – chứ không nên tự ý dùng các loại “thuốc lợi sữa” không rõ nguồn gốc.
Chúc bạn và bé luôn khỏe mạnh, bú ngoan và lên cân đều!
