Tiền loãng xương là gì?
Chào bạn,
Tiền loãng xương (hay còn gọi là giảm khối lượng xương) là tình trạng mật độ khoáng trong xương thấp hơn bình thường, nhưng chưa đủ để chẩn đoán loãng xương. Đây là giai đoạn cảnh báo sớm, khi xương đã bắt đầu mất dần sức mạnh, nhưng nếu can thiệp kịp thời, bạn hoàn toàn có thể ngăn ngừa tiến triển thành loãng xương thật sự.
Nguyên nhân phổ biến dẫn đến tiền loãng xương
– Tuổi tác: Sau 30–35 tuổi, quá trình tạo xương chậm lại trong khi hủy xương vẫn tiếp diễn, khiến xương dần mỏng đi.
– Thiếu hụt dinh dưỡng: Đặc biệt là canxi, vitamin D, protein – những “vật liệu xây dựng” thiết yếu cho xương.
– Lối sống ít vận động: Cơ bắp yếu làm giảm lực kích thích lên xương, khiến xương không được “rèn luyện” và dễ suy yếu.
– Rối loạn nội tiết: Như mãn kinh sớm ở phụ nữ (giảm estrogen) hoặc suy tuyến giáp/tuyến cận giáp.
– Dùng thuốc kéo dài: Corticosteroid, thuốc chống co giật, ức chế acid dạ dày… có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chuyển hóa xương.
Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đang ở giai đoạn tiền loãng xương
Tiền loãng xương thường không có triệu chứng rõ ràng, nên nhiều người chỉ phát hiện tình cờ khi đi đo mật độ xương (DEXA scan). Tuy nhiên, một số dấu hiệu gián tiếp có thể gợi ý:
– Giảm chiều cao nhẹ (1–2 cm so với lúc trẻ) do xẹp nhẹ thân đốt sống.
– Đau lưng âm ỉ, đặc biệt sau khi đứng hoặc ngồi lâu.
– Gãy xương sau chấn thương nhẹ (ví dụ: ngã từ độ cao ngang ghế), dù chưa đủ tiêu chuẩn chẩn đoán loãng xương.
– Xét nghiệm máu: Mức vitamin D < 30 ng/mL hoặc canxi ion hóa thấp.
Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân trung niên đến vì “đau lưng không rõ nguyên nhân”, và kết quả DEXA cho thấy họ đã ở giai đoạn tiền loãng xương – dù chưa từng nghĩ mình có vấn đề về xương.
Làm sao để ngăn tiền loãng xương tiến triển thành loãng xương?
Bạn hoàn toàn có thể đảo ngược hoặc ít nhất làm chậm quá trình này bằng các biện pháp không dùng thuốc:
– Bổ sung đầy đủ canxi (1000–1200 mg/ngày) từ thực phẩm (sữa, cá nhỏ ăn cả xương, rau lá xanh đậm) hoặc viên uống nếu thiếu.
– Tăng cường vitamin D: Phơi nắng 15–20 phút mỗi ngày (trước 9 giờ sáng hoặc sau 4 giờ chiều) và/hoặc bổ sung 800–1000 IU/ngày nếu xét nghiệm cho thấy thiếu.
– Tập luyện đều đặn: Ưu tiên các bài chống lực như đi bộ nhanh, leo cầu thang, nâng tạ nhẹ – giúp kích thích tạo xương.
– Hạn chế rượu, bỏ thuốc lá, và giữ cân nặng hợp lý (gầy quá cũng làm xương yếu).
– Đo mật độ xương định kỳ nếu bạn trên 50 tuổi, có yếu tố nguy cơ (mãn kinh sớm, gãy xương nhẹ, dùng corticoid).
Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc điều trị loãng xương (như bisphosphonate) ở giai đoạn tiền loãng xương – trừ khi bác sĩ đánh giá nguy cơ gãy xương cao dựa trên công cụ FRAX®.
Tiền loãng xương không phải là bản án, mà là cơ hội vàng để hành động. Ở giai đoạn này, xương vẫn còn khả năng phục hồi nhờ thay đổi lối sống và dinh dưỡng hợp lý. Nếu bạn hoặc người thân được chẩn đoán “tiền loãng xương”, đừng chủ quan – nhưng cũng đừng quá lo lắng. Hãy coi đó là lời nhắc nhở nhẹ nhàng từ cơ thể: “Hãy chăm sóc tôi kỹ hơn, trước khi quá muộn.”
