Thoát vị đĩa đệm là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn,

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy bên trong đĩa đệm cột sống trượt ra khỏi vị trí bình thường do bao xơ bao quanh bị rách hoặc suy yếu, từ đó chèn ép vào rễ thần kinh hoặc tủy sống. Điều này gây ra các triệu chứng như đau, tê bì, yếu cơ và hạn chế vận động. May mắn là đa số trường hợp không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được xử lý đúng cách, có thể ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân phổ biến gây thoát vị đĩa đệm

– Thoái hóa theo tuổi tác: Khi lớn tuổi, đĩa đệm mất nước, giảm độ đàn hồi và dễ nứt vỡ — đây là nguyên nhân hàng đầu ở người trên 40 tuổi.

– Chấn thương cấp tính: Tai nạn giao thông, ngã mạnh, hoặc chấn thương thể thao có thể làm rách bao xơ đĩa đệm ngay lập tức, kể cả ở người trẻ.

– Tư thế sinh hoạt sai lặp đi lặp lại: Cúi gập lưng khi bê vật nặng, ngồi làm việc hàng giờ với lưng cong, hoặc mang vác lệch người lâu ngày đều tạo áp lực không đều lên cột sống.

– Yếu tố nguy cơ khác: Béo phì làm tăng tải trọng lên cột sống; hút thuốc lá làm giảm cung cấp oxy cho đĩa đệm; tiền sử gia đình cũng có thể đóng vai trò di truyền.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám sớm

– Đau lan từ lưng xuống mông, đùi, cẳng chân (nếu ở thắt lưng) hoặc từ cổ lan xuống vai, cánh tay, ngón tay (nếu ở cổ).

– Cảm giác tê bì, “kiến bò”, hoặc yếu cơ ở tay/chân — đặc biệt khi triệu chứng xuất hiện ở một bên cơ thể.

– Cứng cột sống buổi sáng kéo dài hơn 30 phút, hoặc đau tăng khi ho, hắt hơi, rặn khi đi vệ sinh.

– Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện — đây là dấu hiệu cấp cứu (hội chứng đuôi ngựa), cần can thiệp ngay.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát

– Nghỉ ngơi hợp lý: Tránh vận động mạnh trong giai đoạn cấp, nhưng không nằm bất động quá 2–3 ngày vì có thể làm cứng khớp và yếu cơ.

– Chườm nóng/lạnh: Chườm lạnh trong 48 giờ đầu giúp giảm viêm; sau đó chườm ấm để giãn cơ và cải thiện tuần hoàn.

– Vận động đúng cách: Tập các bài nhẹ như đi bộ, bơi lội, hoặc vật lý trị liệu chuyên biệt để tăng cường cơ lưng, cơ bụng — nhóm cơ “áo giáp” bảo vệ cột sống.

– Điều chỉnh tư thế: Khi bê vật nặng, hãy ngồi xổm, giữ lưng thẳng; khi ngồi làm việc, đảm bảo màn hình ngang tầm mắt và có điểm tựa thắt lưng.

– Kiểm soát cân nặng và bỏ thuốc lá: Giảm áp lực cơ học lên cột sống và cải thiện dinh dưỡng cho đĩa đệm.

Thoát vị đĩa đệm không phải là “án tử” cho cột sống của bạn. Trên thực tế, hơn 80% bệnh nhân cải thiện rõ rệt chỉ với điều trị bảo tồn — không cần mổ. Tuy nhiên, chẩn đoán sớm và can thiệp đúng thời điểm là chìa khóa để tránh biến chứng. Nếu bạn có triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần, đau tăng dần hoặc xuất hiện dấu hiệu thần kinh (tê, yếu, mất kiểm soát tiểu), hãy đi khám chuyên khoa cột sống để được đánh giá bằng lâm sàng và hình ảnh học (MRI) nếu cần.