Thiếu canxi có thể gây chuột rút, móng giòn, loãng xương không?

Chào bạn,

Đúng vậy – thiếu canxi không chỉ ảnh hưởng đến xương mà còn biểu hiện qua nhiều dấu hiệu tưởng chừng không liên quan như chuột rút, mệt mỏi, móng giòn hay tê bì đầu ngón tay. Canxi là khoáng chất thiết yếu cho hoạt động của cơ, thần kinh, tim mạch và cấu trúc xương. Khi nồng độ canxi trong máu giảm, cơ thể sẽ “rút” canxi từ xương để bù đắp, và nếu tình trạng này kéo dài, nguy cơ loãng xương sẽ tăng đáng kể.

Dưới đây là những điều bạn cần biết để nhận diện và xử lý kịp thời tình trạng thiếu canxi.

Nguyên nhân và dấu hiệu điển hình của thiếu canxi

Thiếu canxi (hypocalcemia) có thể xảy ra do chế độ ăn thiếu hụt, rối loạn hấp thu, suy tuyến cận giáp, hoặc thiếu vitamin D – yếu tố then chốt giúp cơ thể hấp thụ canxi. Các biểu hiện thường xuất hiện từ nhẹ đến nặng:

– Rối loạn cơ – xương – khớp: Chuột rút (đặc biệt về đêm), đau nhức cơ, cứng khớp, dễ gãy xương dù chấn thương nhẹ.

– Thay đổi ở móng và răng: Móng mỏng, giòn, dễ gãy; răng yếu, lung lay hoặc ố vàng dù vệ sinh tốt.

– Triệu chứng thần kinh: Tê bì ở đầu ngón tay, ngón chân, môi hoặc lưỡi; trong trường hợp nặng có thể gây co thắt thanh quản hoặc khó thở.

– Toàn thân: Mệt mỏi kéo dài, giảm sức đề kháng, dễ mắc cảm cúm, rối loạn giấc ngủ.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân nữ trung niên than phiền “chỉ bị chuột rút” nhưng khi xét nghiệm, nồng độ canxi huyết thanh rất thấp – và xương đã bắt đầu loãng dù chưa có gãy xương.

Khi nào bạn nên đi khám?

Bạn nên chủ động đi khám nếu xuất hiện ít nhất hai trong các dấu hiệu sau:

– Chuột rút thường xuyên, đặc biệt về đêm hoặc sau vận động nhẹ.

– Móng tay giòn, rụng tóc nhiều, răng lung lay không rõ nguyên nhân.

– Tê bì tay chân kéo dài, kèm cảm giác “kiến bò” hoặc co cứng cơ.

– Đã trên 50 tuổi (đặc biệt phụ nữ sau mãn kinh) và chưa từng kiểm tra mật độ xương.

Xét nghiệm máu (canxi toàn phần, ionized calcium, vitamin D, PTH) và đo mật độ xương (DEXA scan) sẽ giúp chẩn đoán chính xác.

Cách bổ sung canxi an toàn và hiệu quả

Việc bổ sung canxi không chỉ là “uống viên canxi” – mà cần một chiến lược tổng thể để cơ thể hấp thu và giữ được canxi lâu dài:

– Ưu tiên nguồn thực phẩm tự nhiên: Sữa, sữa chua, phô mai; rau lá xanh đậm (cải xoăn, rau dền, bông cải xanh); cá có xương ăn được như cá hồi, cá mòi; đậu nành, đậu phụ, hạt vừng, hạnh nhân.

– Kết hợp với vitamin D: Tắm nắng nhẹ nhàng 15–20 phút mỗi ngày (trước 9 giờ sáng hoặc sau 4 giờ chiều) giúp da tổng hợp vitamin D. Ngoài ra, ăn lòng đỏ trứng, cá béo (cá ngừ, cá trích), nấm, hàu.

– Hạn chế chất cản trở hấp thu: Cà phê, trà đặc, rượu bia, và lượng protein quá cao (trên 2g/kg cân nặng/ngày) có thể làm tăng đào thải canxi qua nước tiểu.

– Dùng thực phẩm chức năng khi cần: Nếu chế độ ăn không đủ hoặc có nguy cơ loãng xương, bạn có thể dùng viên bổ sung canxi (dạng citrate hoặc carbonate) kết hợp vitamin D3. Tuy nhiên, không tự ý dùng liều cao – thừa canxi có thể gây sỏi thận, vôi hóa mạch máu.

Lưu ý: Nên chia liều canxi dưới 500 mg/lần để cơ thể hấp thu tốt nhất, và uống cách xa thuốc sắt hoặc kháng sinh.

Thiếu canxi thường diễn tiến âm thầm, nhưng hậu quả lại nghiêm trọng – đặc biệt với phụ nữ sau 40 tuổi và người ít tiếp xúc ánh nắng. Đừng đợi đến khi gãy xương mới nghĩ đến canxi. Hãy xem việc bổ sung đủ canxi và vitamin D như một phần của lối sống chủ động bảo vệ sức khỏe xương suốt đời.

Nếu bạn đang có các triệu chứng kể trên, đừng chủ quan. Một xét nghiệm máu đơn giản có thể giúp bạn tránh được những biến chứng đáng tiếc về sau.