Tại sao lại bị chuột rút bắp chân khi ngủ?

Chào bạn,

Hiện tượng chuột rút bắp chân khi ngủ khá phổ biến, đặc biệt ở người trung niên trở lên hoặc phụ nữ mang thai. Về bản chất, đây là tình trạng co thắt cơ bắp đột ngột, không chủ ý, gây đau dữ dội và mất kiểm soát tạm thời. Dù thường lành tính, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, nó có thể phản ánh một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được đánh giá kỹ.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách phòng tránh hiệu quả — dựa trên kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm của tôi với hàng trăm ca tương tự.

Nguyên nhân thường gặp gây chuột rút bắp chân khi ngủ

– Mất cân bằng điện giải: Thiếu canxi, magie, kali hoặc natri do đổ mồ hôi nhiều, ăn uống thiếu chất, hoặc dùng thuốc lợi tiểu kéo dài.
– Tuần hoàn ngoại vi kém: Lưu lượng máu đến chân giảm vào ban đêm (đặc biệt ở người có bệnh mạch máu ngoại biên) khiến cơ dễ bị co cứng.
– Thiếu vận động hoặc vận động quá mức: Ít đi lại ban ngày làm cơ “ì”, nhưng tập luyện quá sức buổi tối lại khiến cơ mệt mỏi, dễ co rút.
– Tư thế ngủ sai: Ngủ gập cổ chân hoặc duỗi thẳng chân quá lâu có thể kích thích cơ sinh đôi (gastrocnemius) co thắt.
– Bệnh lý nền: Đái tháo đường, suy thận, suy giáp, hoặc tổn thương thần kinh ngoại biên cũng làm tăng nguy cơ chuột rút về đêm.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám bác sĩ

– Chuột rút xảy ra hơn 2–3 lần/tuần, ảnh hưởng giấc ngủ hoặc sinh hoạt.
– Kèm theo sưng, đỏ, nóng ở chân — có thể gợi ý viêm tĩnh mạch hoặc huyết khối.
– Xuất hiện tê bì, yếu cơ, mất cảm giác lan xuống bàn chân.
– Đã bổ sung đủ nước, điện giải và vận động hợp lý mà triệu chứng vẫn không cải thiện.
– Có tiền sử bệnh tim mạch, thận hoặc rối loạn chuyển hóa.

Cách giảm đau nhanh khi bị chuột rút giữa đêm

– Duỗi cơ ngay lập tức: Ngồi dậy, duỗi thẳng chân, kéo ngón chân về phía đầu gối (dùng tay hoặc khăn quấn quanh lòng bàn chân).
– Xoa bóp nhẹ nhàng vùng bắp chân theo chiều từ dưới lên trên để tăng lưu thông máu.
– Chườm ấm sau khi cơn đau dịu bớt giúp thư giãn cơ và ngăn tái phát trong đêm.
– Tránh đứng dậy đột ngột hoặc cố gắng “rũ” chân mạnh — điều này có thể làm rách cơ nhỏ.

Hướng dẫn phòng ngừa chuột rút bắp chân khi ngủ

– Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày), đặc biệt nếu bạn ra nhiều mồ hôi hoặc dùng thuốc lợi tiểu.
– Bổ sung thực phẩm giàu magie và kali: Chuối, rau lá xanh đậm, hạt bí, đậu, cá hồi.
– Tập giãn cơ trước khi ngủ: Đứng dựa tường, duỗi thẳng chân sau trong 30 giây, lặp lại 2–3 lần mỗi bên.
– Giữ ấm chân vào ban đêm, nhất là trong mùa lạnh — lạnh làm co mạch, giảm tưới máu cơ.
– Tránh nằm sấp hoặc gác chân cao quá mức khi ngủ, vì tư thế này dễ làm cơ bắp chân bị rút ngắn.

Chuột rút bắp chân khi ngủ thường không nguy hiểm, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, đó có thể là “tiếng chuông” cảnh báo mất cân bằng nội môi hoặc bệnh lý thần kinh – mạch máu. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan cho rằng “chỉ là co cơ”, nhưng sau kiểm tra mới phát hiện suy giáp hoặc thiếu magie nặng. Vì vậy, đừng ngần ngại đi khám nếu triệu chứng dai dẳng — can thiệp sớm luôn hiệu quả và an toàn hơn.