Sưng đau cổ chân nguyên nhân là do đâu?
Chào bạn, tình trạng sưng đau cổ chân mà bạn mô tả khá phổ biến trong thực hành lâm sàng. Nguyên nhân có thể từ những chấn thương nhẹ như bong gân, nhưng cũng có thể là biểu hiện của các vấn đề mạn tính như viêm khớp, gout hay thậm chí rối loạn tuần hoàn. Tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn để chủ động theo dõi và biết khi nào cần đi khám.
Nguyên nhân phổ biến gây sưng đau cổ chân
– Bong gân hoặc trật khớp nhẹ: Xoay cổ chân đột ngột khi đi lại, chơi thể thao có thể làm giãn hoặc rách dây chằng, gây sưng, đau và bầm tím. Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, đặc biệt ở người trẻ.
– Viêm khớp: Viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp hoặc viêm khớp do gout đều có thể ảnh hưởng đến cổ chân, gây sưng nóng, cứng khớp và đau kéo dài.
– Gout cấp: Do tích tụ tinh thể urat ở khớp, thường khởi phát đột ngột vào ban đêm với sưng đỏ, đau dữ dội – dù bạn không có chấn thương trước đó.
– Viêm gân hoặc viêm bao hoạt dịch: Lạm dụng cổ chân (đi bộ nhiều, mang giày không phù hợp) có thể dẫn đến viêm gân gót hoặc viêm bao hoạt dịch quanh khớp.
– Chấn thương xương: Nứt hoặc gãy xương mác, xương sên – dù không luôn rõ ràng – đôi khi chỉ biểu hiện bằng sưng đau âm ỉ, dễ bị bỏ qua.
– Vấn đề tuần hoàn hoặc hệ thống: Suy tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) hoặc phù do suy tim, suy thận cũng có thể khiến cổ chân sưng, nhưng thường đi kèm với các triệu chứng toàn thân khác.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
– Sưng đau xuất hiện đột ngột, dữ dội, kèm đỏ nóng tại khớp.
– Không thể dồn trọng lượng lên chân, hoặc cảm giác “mất vững” khi bước đi.
– Sưng kéo dài hơn 3–5 ngày dù đã nghỉ ngơi, chườm lạnh.
– Có sốt, mệt mỏi, hoặc sưng cả hai cổ chân không rõ nguyên nhân.
– Tiền sử bệnh gout, viêm khớp, hoặc rối loạn đông máu.
Hướng dẫn giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát
– Nghỉ ngơi và hạn chế vận động mạnh trong 48–72 giờ đầu nếu nghi ngờ chấn thương.
– Chườm lạnh (15–20 phút/lần, 3–4 lần/ngày) trong 2 ngày đầu để giảm sưng; sau đó có thể chuyển sang chườm ấm nếu đau do co cứng cơ hoặc viêm mạn tính.
– Nâng cao chân khi ngồi hoặc nằm để cải thiện lưu thông máu và giảm phù nề.
– Mang giày hỗ trợ, tránh giày cao gót hoặc đế quá cứng/mềm.
– Tập luyện nhẹ nhàng (như xoay cổ chân, duỗi gân gót) sau khi hết sưng cấp để phục hồi vận động và ngăn cứng khớp.
– Kiểm soát cân nặng và chế độ ăn: Hạn chế rượu, nội tạng, hải sản nếu có nguy cơ gout; bổ sung canxi, vitamin D để bảo vệ xương khớp.
Sưng đau cổ chân thường khởi phát từ chấn thương nhỏ, nhưng cũng có thể là dấu hiệu sớm của bệnh lý khớp hoặc chuyển hóa. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì “chỉ sưng nhẹ”, đến khi tái phát nhiều lần mới phát hiện viêm khớp mạn tính hoặc tổn thương dây chằng mạn tính. Vì vậy, nếu triệu chứng không cải thiện sau vài ngày chăm sóc tại nhà, bạn nên đi khám để được chẩn đoán chính xác – có thể cần siêu âm khớp, X-quang hoặc xét nghiệm máu tùy trường hợp. Đừng để tình trạng kéo dài gây ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động.
