Sưng đau cổ chân là dấu hiệu bệnh gì?

Chào bạn, tình trạng sưng đau cổ chân có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân — từ chấn thương nhẹ đến các bệnh lý mạn tính hoặc rối loạn tuần hoàn. Trong nhiều trường hợp, đây là phản ứng viêm tự nhiên của cơ thể; nhưng đôi khi, nó lại là “tiếng chuông cảnh báo” cho những vấn đề nghiêm trọng hơn như viêm khớp, suy tĩnh mạch hoặc thậm chí là huyết khối tĩnh mạch sâu. Tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn qua các nhóm nguyên nhân thường gặp và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến gây sưng đau cổ chân

– Chấn thương cơ – xương – khớp: Bong gân, trật khớp, rách dây chằng (đặc biệt là dây chằng bên mác) là nguyên nhân hàng đầu, ngay cả khi bạn không nhớ rõ cú ngã hay vấp chân. Nhiều bệnh nhân đến phòng khám kể rằng họ “chỉ bước hụt một bậc thang” nhưng sau đó sưng đau kéo dài.

– Viêm khớp: Viêm khớp dạng thấp, gout hoặc viêm khớp do thoái hóa có thể gây sưng, nóng, đỏ và đau ở cổ chân. Gout thường khởi phát đột ngột, đau dữ dội về đêm, kèm theo mức acid uric máu tăng cao.

– Suy tĩnh mạch chi dưới: Khi van tĩnh mạch suy yếu, máu ứ đọng ở chân gây phù nề, nặng chân, đặc biệt vào cuối ngày. Sưng thường đối xứng và giảm khi kê chân cao.

– Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT): Đây là tình trạng nguy hiểm, khi cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu của cẳng chân. Dấu hiệu bao gồm sưng một bên chân, đau căng, da ấm và có thể tím tái. Nếu không phát hiện kịp thời, cục máu có thể di chuyển lên phổi gây thuyên tắc — đe dọa tính mạng.

– Nhiễm trùng mô mềm hoặc xương: Viêm mô tế bào (cellulitis) hoặc viêm xương (osteomyelitis) cũng có thể gây sưng đau, kèm sốt, da đỏ nóng và mủ nếu có ổ áp-xe.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Bạn nên đến cơ sở y tế nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:

– Sưng chỉ ở một bên chân, kèm cảm giác đau căng như bị bó chặt.

– Da nóng, đỏ, tím hoặc có vết loét quanh cổ chân.

– Sốt, ớn lạnh hoặc mệt mỏi toàn thân.

– Khó thở, đau ngực (có thể là biểu hiện của thuyên tắc phổi do DVT).

– Sưng kéo dài trên 3–5 ngày mà không cải thiện dù nghỉ ngơi, chườm lạnh.

Hướng dẫn giảm sưng đau và phòng ngừa tái phát

– Nguyên tắc R.I.C.E trong 48–72 giờ đầu:

• Rest (nghỉ ngơi): Hạn chế vận động mạnh.

• Ice (chườm lạnh): 15–20 phút mỗi lần, 3–4 lần/ngày.

• Compression (băng ép): Dùng băng thun nhẹ để giảm phù, nhưng không siết quá chặt.

• Elevation (kê cao chân): Giúp máu và dịch thoát tốt hơn.

– Tránh tự ý dùng thuốc giảm đau NSAID kéo dài (như ibuprofen, diclofenac) nếu chưa rõ nguyên nhân — vì có thể che lấp triệu chứng hoặc gây tác dụng phụ trên dạ dày, thận.

– Duy trì cân nặng hợp lý và tập luyện đều đặn các bài tăng cường cơ cẳng chân, mắt cá (như nâng gót, xoay cổ chân) để ổn định khớp.

– Mang giày phù hợp, tránh giày cao gót hoặc đế quá cứng khi di chuyển nhiều.

Sưng đau cổ chân tuy thường lành tính nhưng không nên xem nhẹ — đặc biệt khi không rõ nguyên nhân hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường. Trong thực tế lâm sàng, tôi từng gặp nhiều ca huyết khối tĩnh mạch sâu bị chẩn đoán nhầm là “bong gân thông thường”, dẫn đến can thiệp muộn. Vì vậy, nếu triệu chứng kéo dài hoặc nghi ngờ có yếu tố nguy cơ (như nằm lâu, tiền sử huyết khối, ung thư…), bạn nên đi khám sớm để được siêu âm Doppler mạch máu hoặc chụp MRI nếu cần. Đừng đợi đến khi biến chứng xảy ra mới hành động.