Sau mổ bong điểm bám dây chằng chéo trước bao lâu có thể tập thể dục?
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ nỗi lo rất thực tế mà nhiều bệnh nhân của tôi cũng từng gặp sau ca mổ này. Việc tập thể dục trở lại sau mổ bong điểm bám dây chằng chéo trước cần được cân nhắc cẩn trọng, vì thời điểm và cường độ tập luyện ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hồi phục và nguy cơ tái tổn thương. Thông thường, bạn có thể bắt đầu tập các bài vận động nhẹ sau 4–6 tuần, nhưng để trở lại các môn thể thao mạnh như chạy, nhảy, đá bóng… thì thường phải ít nhất 6–9 tháng, tùy theo tiến triển cá nhân và phác đồ phục hồi chức năng.
Nguyên nhân cần thời gian chờ đợi trước khi tập thể dục
Bong điểm bám dây chằng chéo trước (ACL) là tình trạng dây chằng bị bong ra khỏi điểm bám trên xương đùi hoặc xương chày — khác với đứt ACL thông thường. Dù tổn thương có thể được cố định lại bằng vít hoặc neo, quá trình liền xương và tái tạo mô mềm vẫn cần thời gian:
– Xương cần 6–8 tuần để liền chắc tại điểm bám mới.
– Dây chằng cần 3–6 tháng để tái tổ chức sợi collagen, lấy lại độ bền.
– Cơ đùi (đặc biệt là cơ tứ đầu) thường teo nhanh sau bất động, cần thời gian để phục hồi sức mạnh và phối hợp vận động.
– Khớp gối dễ bị cứng hoặc mất cảm giác vị trí (proprioception) nếu không được phục hồi đúng cách.
Dấu hiệu cảnh báo bạn chưa sẵn sàng tập thể dục
Bạn nên tạm hoãn bất kỳ hoạt động thể chất cường độ cao nếu gặp các dấu hiệu sau:
– Đau nhói hoặc sưng khớp gối khi đi lại hoặc co duỗi gối.
– Cảm giác lỏng lẻo, “hở khớp” khi đứng hoặc bước xuống cầu thang.
– Không thể duỗi thẳng hoàn toàn hoặc gập gối dưới 110 độ.
– Cơ đùi bên chân mổ vẫn yếu rõ rệt so với bên lành.
– Chưa hoàn thành chương trình vật lý trị liệu cơ bản (thường kéo dài 3–6 tháng).
Hướng dẫn an toàn để tập thể dục trở lại sau mổ
Việc trở lại vận động phải tuân theo lộ trình phục hồi chức năng, chứ không chỉ dựa vào thời gian:
– Giai đoạn 0–6 tuần: Tập nhẹ theo hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu — chủ yếu là co cơ tĩnh, đi bộ với nạng, phục hồi tầm vận động khớp.
– Giai đoạn 6–12 tuần: Bắt đầu các bài tăng lực cơ, thăng bằng, và đi bộ nhanh. Có thể đạp xe nhẹ hoặc bơi lội (nếu vết mổ đã lành).
– Giai đoạn 4–6 tháng: Tập các động tác phối hợp, đổi hướng nhẹ, nhảy thấp — nhưng chưa chơi thể thao đối kháng.
– Sau 6–9 tháng: Chỉ trở lại thể thao mạnh khi đạt đủ các tiêu chí: không đau, không sưng, sức cơ ≥90% bên lành, kiểm soát khớp tốt qua test chuyên biệt (như hop test).
Lưu ý quan trọng: Đừng so sánh với người khác. Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân cố gắng chạy bộ sớm chỉ sau 2 tháng — kết quả là bong lại điểm bám, phải mổ lại. Sự kiên nhẫn chính là chìa khóa.
Bong điểm bám dây chằng chéo trước tuy có tiên lượng tốt hơn đứt ACL ở người trưởng thành, nhưng việc tập thể dục quá sớm có thể làm hỏng toàn bộ quá trình hồi phục. Bạn nên phối hợp chặt chẽ với bác sĩ và chuyên viên phục hồi chức năng để đánh giá sẵn sàng vận động dựa trên chức năng — chứ không chỉ theo số tuần. Khi khớp gối đã vững, cơ đủ khỏe và bạn tự tin kiểm soát chuyển động, đó mới là thời điểm an toàn để trở lại thể thao.
