Khoeo chân hay kheo chân – từ nào đúng và có ý nghĩa gì?

“Dạo gần đây, em thường bị đau nhói phía sau đầu gối, nhất là khi đi bộ nhiều hoặc đứng lên ngồi xuống. Nghe người quen bảo có thể bị ‘kén khoeo chân’, nhưng em lại thấy nhiều nơi viết là ‘kheo chân’. em hoang mang quá, không biết từ nào đúng, đau ở vị trí đó là do bệnh gì, có nguy hiểm không và có cần mổ không. Mong bác sĩ giải thích giúp!”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ. Trước tiên, tôi xin khẳng định: “khoeo chân” mới là cách viết đúng, còn “kheo chân” là cách phát âm hoặc viết sai do phương ngữ hoặc thói quen nói nhanh. “Khoeo” chính là hõm phía sau khớp gối, nơi gân cơ, mạch máu và dây thần kinh tập trung dày đặc. Đau ở vùng này có thể do nhiều nguyên nhân – từ lành tính như căng cơ, đến bệnh lý như kén Baker (nang Baker). Tôi sẽ lần lượt giải đáp từng thắc mắc của bạn dưới đây.

Khoeo chân nghĩa là gì?

Khoeo chân là vùng lõm phía sau khớp gối, còn được gọi là hố khoeo trong giải phẫu học. Đây là một khoang chứa nhiều cấu trúc quan trọng như:
– Động mạch và tĩnh mạch khoeo (cung cấp máu cho cẳng chân),
– Dây thần kinh chày và mác (chi phối cảm giác và vận động),
– Gân cơ bán gân, bán màng và cơ bụng chân.

Vì vậy, bất kỳ tổn thương hay bất thường nào ở vùng này đều có thể ảnh hưởng đến tuần hoàn, thần kinh hoặc chức năng vận động của chân.

Kén khoeo chân là gì?

“Kén khoeo chân” là cách gọi dân gian của nang Baker (Baker’s cyst) – một túi chứa dịch khớp hình thành ở hố khoeo do dịch khớp tích tụ bất thường. Nguyên nhân thường gặp nhất là:
– Viêm khớp gối (do thoái hóa, viêm khớp dạng thấp),
– Chấn thương sụn chêm hoặc dây chằng,
– Tăng sản xuất dịch khớp do phản ứng viêm.

Ban đầu, nang có thể nhỏ và không gây triệu chứng, nhưng khi to lên sẽ gây đau, căng tức, sưng vùng sau gối, thậm chí chèn ép mạch máu hoặc thần kinh.

Mổ kén khoeo chân

Phần lớn các trường hợp không cần mổ. Điều trị nang Baker chủ yếu tập trung vào nguyên nhân gốc (ví dụ: điều trị viêm khớp, phục hồi sụn chêm). Can thiệp phẫu thuật chỉ được cân nhắc khi:
– Nang to gây chèn ép rõ rệt (tê, yếu chân, phù nề),
– Nang vỡ gây viêm mô dưới da,
– Điều trị bảo tồn thất bại sau 3–6 tháng.

Hiện nay, phẫu thuật nội soi là lựa chọn phổ biến, ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh. Tuy nhiên, nếu không xử lý nguyên nhân, nang có thể tái phát.

Đau khoeo chân

Đau ở vùng khoeo có thể xuất phát từ nhiều nguồn:
– Cơ xương: co thắt cơ gân kheo, chấn thương khi vận động mạnh,
– Khớp: viêm khớp gối, tràn dịch khớp,
– Mạch máu: giãn tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT),
– Thần kinh: chèn ép dây thần kinh chày,
– Nang Baker hoặc u phần mềm.

Trong phòng khám, tôi thường hỏi kỹ: Đau khi nào? Có sưng không? Có tê bì hay yếu chân không? để định hướng chẩn đoán.

Đau kheo chân sau đầu gối

Mặc dù “kheo” là cách viết sai, nhưng nếu bạn cảm thấy đau phía sau đầu gối, thì đúng là đang nói đến vùng khoeo. Triệu chứng này rất thường gặp và có thể do:
– Vận động quá mức (chạy bộ, leo cầu thang),
– Tư thế ngồi xổm, quỳ gối lâu ngày,
– Bắt đầu thoái hóa khớp gối ở người trung niên,
– Hoặc nghiêm trọng hơn: huyết khối tĩnh mạch sâu – tình trạng cấp cứu nếu kèm sưng, nóng, đỏ và đau tăng khi đi lại.

Điều trị kén Baker

Điều trị kén Baker hiệu quả phải kết hợp hai hướng:

Giảm triệu chứng tại chỗ:
– Nghỉ ngơi, tránh đứng lâu hoặc khuỵu gối quá mức,
– Chườm lạnh trong 48 giờ đầu nếu sưng đau cấp,
– Vật lý trị liệu: siêu âm, điện xung, kéo giãn nhẹ.
Điều trị nguyên nhân:
– Dùng thuốc chống viêm nếu do viêm khớp,
– Tiêm corticoid vào khớp (trong một số trường hợp),
– Phẫu thuật nếu nang lớn, tái phát hoặc biến chứng.

Lưu ý: không nên chọc hút nang đơn thuần vì tỷ lệ tái phát rất cao (>70%).

Đau khoeo chân là bệnh gì?

Đau khoeo chân không phải là một bệnh riêng lẻ, mà là triệu chứng của nhiều tình trạng khác nhau. Một số nguyên nhân phổ biến:
– Lành tính: căng cơ, mỏi cơ sau vận động,
– Cơ xương khớp: thoái hóa khớp gối, rách sụn chêm,
– Mạch máu: huyết khối tĩnh mạch sâu (nguy hiểm!),
– Thần kinh: hội chứng ống cổ chân hoặc chèn ép thần kinh,
– Nang Baker hoặc u bao hoạt dịch.

Do đó, không thể chẩn đoán chỉ dựa vào vị trí đau – cần thăm khám lâm sàng và có thể cần siêu âm, MRI.

Đau vùng khoeo chân tuy thường gặp nhưng không nên chủ quan. Trong nhiều trường hợp, đó chỉ là mỏi cơ, nhưng đôi khi lại là dấu hiệu sớm của nang Baker, huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc tổn thương khớp gối. Nếu bạn thấy đau kéo dài trên 1–2 tuần, kèm sưng, tê bì hoặc đi lại khó khăn, hãy đi khám chuyên khoa cơ xương khớp hoặc ngoại mạch máu sớm. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn tránh được biến chứng và điều trị hiệu quả hơn.