Đau khớp háng, khi xoay nghe tiếng kêu là bệnh gì?

Chào bạn, tôi hiểu sự lo lắng của bạn khi nghe thấy tiếng kêu bất thường từ khớp háng kèm theo đau — điều này thực sự không nên xem nhẹ. Đau khớp háng khi xoay kèm tiếng kêu (còn gọi là crepitus) thường là dấu hiệu cảnh báo tổn thương bên trong khớp, phổ biến nhất là thoái hóa khớp háng, nhưng cũng có thể liên quan đến các vấn đề khác như viêm gân, chèn ép thần kinh hoặc tổn thương sụn viền (labrum).

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, khi nào cần đi khám, và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân có thể gây đau khớp háng và tiếng kêu khi xoay

– Thoái hóa khớp háng: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất ở người trên 50 tuổi. Sụn khớp bị mài mòn theo thời gian, khiến hai đầu xương cọ xát trực tiếp, tạo ra tiếng lạo xạo hoặc lục khục khi vận động, kèm theo đau âm ỉ hoặc nhói buốt.

– Tổn thương sụn viền (labral tear): Sụn viền là lớp mô mềm bao quanh ổ cối, giúp giữ chỏm xương đùi ổn định. Khi sụn này rách — do chấn thương, dị tật bẩm sinh (như hội chứng xung đột khớp háng) hoặc vận động lặp lại — bạn có thể nghe tiếng bật, rắc khi xoay hông, kèm đau sâu trong háng.

– Viêm gân cơ háng hoặc viêm bao hoạt dịch: Các gân cơ quanh khớp háng (như cơ thắt lưng chậu) bị viêm do vận động quá mức hoặc tư thế sai, gây đau khi xoay chân và đôi khi tạo tiếng kêu do ma sát bất thường.

– Hội chứng xung đột khớp háng (femoroacetabular impingement – FAI): Xảy ra khi hình dạng bất thường của chỏm xương đùi hoặc ổ cối khiến chúng cọ xát khi vận động, dẫn đến đau, tiếng kêu và nguy cơ thoái hóa sớm.

– Loãng xương hoặc hoại tử chỏm xương đùi: Ít gặp hơn, nhưng ở người trẻ có tiền sử dùng corticosteroid kéo dài hoặc nghiện rượu, hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi có thể gây đau sâu trong háng và hạn chế vận động.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

– Đau khớp háng kéo dài hơn 1–2 tuần, không đỡ khi nghỉ ngơi.
– Tiếng kêu kèm theo cảm giác bật, kẹt khớp hoặc mất vững khi đi lại.
– Đau lan xuống đùi trước, đầu gối hoặc vùng mông.
– Cứng khớp vào buổi sáng kéo dài trên 30 phút.
– Khó thực hiện các động tác đơn giản như mang giày, ngồi xổm, hoặc bước lên cầu thang.

Trong phòng khám, tôi thường yêu cầu bệnh nhân mô tả chính xác vị trí đau (trước háng, mông hay đùi?) và thực hiện một số nghiệm pháp lâm sàng để phân biệt giữa tổn thương khớp, cơ, hay thần kinh. Chụp X-quang hoặc MRI sẽ giúp xác định rõ tổn thương sụn, sụn viền hoặc dấu hiệu thoái hóa.

Hướng dẫn giảm triệu chứng và phòng ngừa tiến triển

– Hạn chế các động tác gây đau: Tránh ngồi bắt chéo chân, ngồi xổm sâu, hoặc xoay mạnh chân vào trong.
– Chườm ấm hoặc lạnh: Chườm ấm giúp giãn cơ, giảm co cứng; chườm lạnh (15–20 phút) phù hợp nếu có sưng nóng.
– Tập vật lý trị liệu: Các bài tập tăng cường cơ mông, cơ thắt lưng chậu và cơ đùi giúp ổn định khớp háng, giảm áp lực lên sụn.
– Kiểm soát cân nặng: Mỗi kg thừa làm tăng áp lực lên khớp háng gấp 3–4 lần khi đi bộ.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài: NSAIDs có thể che lấp triệu chứng, khiến bạn tiếp tục vận động sai và làm tổn thương nặng hơn.

Đau khớp háng kèm tiếng kêu khi xoay hiếm khi là hiện tượng “bình thường” — đặc biệt nếu có kèm đau hoặc hạn chế vận động. Trong nhiều trường hợp tôi gặp, bệnh nhân chủ quan cho rằng “tuổi già ai cũng vậy”, đến khi chụp MRI mới phát hiện sụn viền rách hoặc thoái hóa giai đoạn muộn, buộc phải can thiệp phẫu thuật. Vì vậy, nếu triệu chứng kéo dài hơn 10–14 ngày, bạn nên đi khám chuyên khoa cơ xương khớp để được chẩn đoán sớm và điều trị đúng hướng.