Chân sưng tê sau phẫu thuật gãy cẳng chân có sao không?
Chào bạn,
Tình trạng chân sưng và tê sau phẫu thuật gãy cẳng chân là khá phổ biến trong giai đoạn đầu hồi phục. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng “bình thường” – một số trường hợp có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm như chèn ép thần kinh, huyết khối hay hội chứng khoang. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, cách xử trí và khi nào cần can thiệp y tế kịp thời.
Nguyên nhân gây sưng và tê chân sau phẫu thuật gãy cẳng chân
– Phù nề sau mổ: Đây là phản ứng viêm sinh lý của cơ thể khi mô bị tổn thương. Máu và dịch tích tụ quanh vùng gãy xương, gây sưng, nóng và căng tức.
– Tê bì do chèn ép thần kinh: Sưng nề hoặc huyết bầm sau mổ có thể chèn ép các nhánh thần kinh vận động – cảm giác ở cẳng chân (thường là thần kinh chày hoặc mác).
– Tổn thương thần kinh trong mổ: Trong một số ca phẫu thuật phức tạp, dây thần kinh có thể bị kéo giãn hoặc vô tình tổn thương nhẹ.
– Hội chứng khoang (Compartment syndrome): Tăng áp lực trong khoang cơ do phù nề hoặc chảy máu – đây là cấp cứu ngoại khoa, nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn đến hoại tử cơ và mất chi.
– Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT): Bất động lâu ngày làm máu ứ đọng, dễ hình thành cục máu đông – có thể gây tắc mạch phổi nếu không được phát hiện sớm.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Bạn nên liên hệ bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu xuất hiện các biểu hiện sau:
– Đau dữ dội, tăng dần dù đã dùng thuốc giảm đau.
– Tê bì lan rộng, kèm theo yếu cơ (không nhấc được ngón chân, bàn chân rũ xuống).
– Chân sưng to nhanh, da căng bóng, lạnh, mất mạch mu chân.
– Sốt cao, vết mổ đỏ, nóng, chảy mủ hoặc có mùi hôi.
– Khó thở, đau ngực – dấu hiệu nghi ngờ thuyên tắc phổi do huyết khối.
Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít bệnh nhân chủ quan với tình trạng tê chân, đến khi phát hiện hội chứng khoang thì đã quá muộn để cứu vãn chức năng chi.
Cách giảm sưng và tê chân sau mổ – hướng dẫn thực hành
– Kê cao chân: Luôn giữ chân cao hơn mức tim khi nằm nghỉ – giúp dẫn lưu bạch huyết và giảm phù nề.
– Chườm lạnh: 15–20 phút/lần, 3–4 lần/ngày trong 48 giờ đầu – làm co mạch, hạn chế xuất huyết và sưng.
– Vận động sớm: Ngay từ ngày đầu sau mổ, hãy thực hiện các bài co duỗi ngón chân, cử động cổ chân nhẹ theo hướng dẫn của kỹ thuật viên vật lý trị liệu – giúp kích thích tuần hoàn, ngăn huyết khối.
– Mang vớ áp lực: Nếu có nguy cơ huyết khối, bác sĩ có thể chỉ định vớ y khoa để hỗ trợ lưu thông máu.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài: Một số thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) có thể làm chậm quá trình liền xương nếu dùng quá liều hoặc kéo dài.
Phòng ngừa biến chứng sau phẫu thuật gãy xương
– Tuân thủ lịch tái khám: Để bác sĩ đánh giá tiến triển liền xương, phát hiện sớm biến chứng như nhiễm trùng, liền lệch hoặc không liền xương.
– Bỏ thuốc lá: Nicotine làm co mạch, giảm cung cấp oxy và dưỡng chất cho xương – làm chậm liền xương đến 30–50%.
– Dinh dưỡng đầy đủ: Bổ sung đủ canxi, vitamin D, protein – là nguyên liệu thiết yếu cho quá trình tạo xương.
– Vệ sinh vết mổ đúng cách: Rửa tay trước khi thay băng, giữ khô ráo, không để nước hoặc bụi bẩn tiếp xúc trực tiếp.
– Tập vật lý trị liệu đều đặn: Ngay cả khi chưa chịu được lực, bạn vẫn cần tập các động tác thụ động để tránh cứng khớp và teo cơ.
Khi nào sưng tê là “bình thường” và khi nào đáng lo?
Thông thường, phù nề sẽ giảm dần sau 7–10 ngày, còn tê bì có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng nếu không kèm theo yếu cơ hay mất cảm giác hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu sau 2–3 tuần mà chân vẫn sưng to, tê nặng, hoặc bạn cảm thấy khó cử động ngón chân, đó là lúc cần chụp MRI hoặc siêu âm Doppler để loại trừ chèn ép thần kinh hoặc huyết khối.
Sưng và tê sau mổ gãy cẳng chân thường là phản ứng sinh lý, nhưng không nên chủ quan. Nhiều biến chứng nghiêm trọng lại khởi phát âm thầm trong những ngày đầu hồi phục. Việc theo dõi sát, vận động đúng cách và tái khám định kỳ sẽ giúp bạn hồi phục nhanh hơn, tránh di chứng lâu dài như cứng khớp, teo cơ hay mất chức năng chi. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng chần chừ – hãy liên hệ bác sĩ ngay.
