Bệnh teo cơ có chữa được không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi nhận thấy cơ thể thay đổi bất thường, nhất là khi cơ bắp – vốn là nền tảng cho mọi hoạt động hàng ngày – lại dần suy yếu. Câu trả lời ngắn gọn là: bệnh teo cơ có thể chữa được hoặc cải thiện đáng kể, nhưng điều này phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân gây ra tình trạng teo cơ đó. Trong nhiều trường hợp, nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể phục hồi chức năng gần như bình thường.
Nguyên nhân gây teo cơ quyết định khả năng hồi phục
Teo cơ không phải là một bệnh đơn lẻ, mà là biểu hiện của nhiều tình trạng khác nhau. Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường chia teo cơ thành hai nhóm chính:
– Teo cơ do bất động hoặc ít vận động: Đây là dạng phổ biến nhất, thường xảy ra sau chấn thương, phẫu thuật, hoặc nằm liệt giường kéo dài. Khi cơ không được sử dụng, chúng sẽ “teo dần” do thiếu kích thích thần kinh và giảm lưu lượng máu nuôi dưỡng. Tin vui là dạng này thường hồi phục tốt nếu bạn bắt đầu vận động trở lại sớm và có chương trình phục hồi chức năng phù hợp.
– Teo cơ do tổn thương thần kinh: Khi dây thần kinh điều khiển cơ bị tổn thương (do chấn thương tủy sống, thoát vị đĩa đệm chèn ép rễ thần kinh, hoặc các bệnh lý thần kkinh như ALS, bệnh Charcot-Marie-Tooth…), cơ sẽ mất tín hiệu kích hoạt và teo nhanh hơn. Khả năng hồi phục phụ thuộc vào mức độ và vị trí tổn thương thần kinh. Nếu tổn thương nhẹ và được xử lý kịp thời, cơ có thể phục hồi một phần hoặc toàn phần. Nhưng nếu tổn thương thần kinh nặng hoặc kéo dài, teo cơ có thể trở nên vĩnh viễn.
– Teo cơ do bệnh lý cơ nguyên phát: Một số bệnh như viêm cơ tự miễn, loạn dưỡng cơ (muscular dystrophy) hay teo cơ do lão hóa (sarcopenia) cũng gây suy giảm khối cơ. Trong các trường hợp này, mục tiêu điều trị là làm chậm tiến triển và duy trì chức năng, chứ ít khi hồi phục hoàn toàn.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Bạn đừng chủ quan nếu thấy các biểu hiện sau xuất hiện:
– Cơ teo nhanh, không giải thích được bằng việc ít vận động.
– Yếu cơ rõ rệt, ảnh hưởng đến sinh hoạt (khó cầm nắm, đi lại, leo cầu thang).
– Tê bì, mất cảm giác kèm theo teo cơ.
– Teo cơ xảy ra ở một bên cơ thể (ví dụ: chỉ tay phải teo, tay trái bình thường).
– Có tiền sử chấn thương cột sống, đột quỵ hoặc bệnh thần kinh ngoại biên.
Những dấu hiệu này có thể là “tiếng chuông” cảnh báo tổn thương thần kinh nghiêm trọng, cần được đánh giá chuyên sâu bằng điện cơ (EMG), MRI hoặc xét nghiệm máu.
Hướng dẫn cải thiện và phòng ngừa teo cơ hiệu quả
Dù nguyên nhân là gì, vận động đúng cách luôn là nền tảng trong điều trị teo cơ:
– Với teo do bất động: Bắt đầu với các bài tập nhẹ như co duỗi khớp, đi bộ ngắn, sau đó tăng dần cường độ dưới hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
– Với teo do thần kinh: Kết hợp vật lý trị liệu, kích thích điện, và trong một số trường hợp, cần can thiệp phẫu thuật giải phóng chèn ép thần kinh.
– Dinh dưỡng đầy đủ protein, vitamin D, và calo để hỗ trợ tái tạo cơ.
– Tránh nằm hoặc ngồi một chỗ quá lâu, ngay cả khi đang trong giai đoạn hồi phục sau bệnh.
– Không tự ý dùng thuốc tăng cơ hoặc thực phẩm chức năng “phục hồi cơ” mà không có chỉ định y khoa – nhiều sản phẩm không có bằng chứng khoa học rõ ràng.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân lo lắng rằng “teo cơ là dấu chấm hết”, nhưng thực tế lại rất khác. Nếu teo cơ do ít vận động, bạn hoàn toàn có thể lấy lại sức mạnh cơ bắp chỉ sau vài tuần đến vài tháng tập luyện đều đặn. Ngay cả với các nguyên nhân thần kinh, can thiệp sớm vẫn giúp ngăn ngừa tổn thương lan rộng và duy trì chất lượng cuộc sống.
Vì vậy, nếu bạn nhận thấy cơ bắp suy giảm không rõ nguyên nhân, đừng chần chừ – hãy đi khám chuyên khoa cơ xương khớp hoặc thần kinh càng sớm càng tốt. Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân sẽ mở ra hướng điều trị phù hợp và hiệu quả nhất cho bạn.
